2906542666

268 RECENZJE

ich działanie do typów reakcji omówionych w poprzednim rozdziale. Oba rozdziały mają wiele odnośników do różnych części książki i nie muszą być czytane systematycznie. Rozdział 8 może natomiast być łączony w całość z materiałem zawartym w rozdziale 2 dotyczącym białek, cukrów, kwasów nuleinowych i lipidów.

Czwartą, dużą część stanowią rozdziały 9—14, omawiające sekwencje reakcji występujących w metabolizmie. Rozdział 9 przedstawia „logikę” cykli i szlaków metabolicznych. Podane są przykłady wykazujące kolejne chemiczne przekształcenia prowadzące od substratu do produktu końcowego. Jest tu m.in. wiele przemian charakterystycznych dla drobnoustrojów. Transport elektronów i fosforylacja oksydacyjna oraz reakcje dostarczające energii zachodzące u chemiautotrofów omawiane są w rozdziale 10, natomiast wykorzystanie energii ATP do różnych biosyntez przedstawiono w rozdziale 11. Niektóre specyficzne szlaki metaboliczne cukrowców i lipidów opisane są w rozdzielę 12. Rozdział 13 — „Światło w biologii” jest poświęcony nie tylko fotosyntezie, procesowi widzenia i innym biologicznym reakcjom na świetle ale także widmom absorpcyjnym światła, dichroizmowi kołowemu i fluorescencji. Biosynteza i katabolizm dużej grupy związków azotowych w tym również wiązanie N₂, jest przedstawione w rozdziale 14.

Na ostatnią część książki składają się rozdziały 15 i 16, w których omówiono zagadnienia genetycznej i hormonalnej kontroli metabolizmu, rozwoju, funkcji mózgu. Przedstawiono więc nie tylko biosyntezę kwasów nukleinowych i białka ale także podsumowano metody stosowane w badaniach z zakresu genetyki biochemicznej (rozdz. 15). Ostatni rozdział jest krótkim wprowadzeniem do zagadnień komunikacji między komórkami, neurochemii, różnicowania i warunków ekologicznych wpływających na metabolizm.

Na wspomniany wyżej nurt boczny, zamieszczony w tzw. „box”, składają się następujące zagadnienia: a) Właściwości witamin i historia ich odkrycia (funkcje koenzymatyczne oraz biosynteza są przedstawione w podstawowym tekście książki); b) rola pierwiastków elementarnych (np. Selen; Mangan; Molibden; itd); c) Rola mutacji i przykłady wad metabolicznych u człowieka (np. genetycznie uwarunkowane wady struktury kolagenu; metylomalonyloaciduria, i. in.). d) Działanie trucizn i ich zastosowanie w badaniach biochemicznych (np. Sulfoamidy i antymetabolity, Insektycydy, Białka toksyczne: toksyna dyfterytu, itp.), e) Metody i pomiary (np. „Ciężar cząsteczkowy a daltony”, gdzie wyjaśnia te pojęcia i ich stosowalność, zwracając przy tym uwagę na częste błędne wyrażanie ciężaru cząsteczkowego w daltonach), „Izotopy w badaniach biochemicznych”, „Elektronowy rezonas paramagnetyczny” L „znaczniki spinowe” itp. f) Chemia fizjologiczna. Z tego zakresu są np. „Białka plazmy krwi”, „Wirusy” „Chemia skurczu mięśni”, „Przeciwciała”, „Syntetaza tymi-dylanowa a chemoterapia raka”, g) Różne, np. „Wici bakterii”, „Jak rośliny wytwarzają barwniki”, „Replikacja bakteriofaga zawierającego RNA”.

Wydzielenie z głównego tekstu tematów wymienionych wyżej ma, zdaniem recenzenta, dwie zalety: 1) nie zaciemnia spraw bardziej istotnych, wynikających z tytułu i podtytułu książki, 2) wydzielenie w/w informacji nie tylko nie pomniejszyło ich ważności ale przeciwnie, uwypukliło ich rolę i znaczenie w całości omawianych zagadnień.

Każdy rozdział podręcznika kończy się pytaniami, zadaniami i problemami do rozwiązań czy przemyśleń a także obszernym wykazem cytowanej literatury. Cytowane są trzy rodzaje piśmiennictwa a) podręczniki i monografie, b) szczególnie istotne prace doświadczalne, dawniejsze i najnowsze, oraz c) bieżąca literatura zapoznająca z pracami eksperymentalnymi. O ogromie materiału zawartego w podręczniku dowodzi najlepiej 80 stronicowy indeks rzeczowy.

Książka jest przeznaczona dla czytelnika ze znajomością podstaw biochemii a więc studentów po kursie podstawowym ale bardziej zaawansowani znajdą w niej również bardzo wiele nie znanych sobie faktów. W przedmowie autor skromnie