2906543087

Literaturoznawstwo

WIKTOR F. CZERTÓW¹

Idee szkoły formalnej w pracach W. M. Fiszera

Przed nami znany podręcznik W. W. Gołubko-wa Metodyka nauczania literatury (1962), adresowany do przyszłych nauczycieli-filologów¹. Po raz pierwszy wydany w 1928 r. i kilkakrotnie wznawiany, zaczyna się od rozdziału na temat historii narodowej metodyki. Przedstawiono w nim krótką analizę prac wybitnych rosyjskich pedagogów-filologów, w tym Włodzimierza Michałowicza Fiszera (1885-1941?) - historyka literatury, poety, tłumacza i wykładowcy literatury pięknej, który po rewolucji 1917 r. wyemigrował z Rosji radzieckiej do Polski.

Oczywiście w podręczniku, który powstawał w czasach radzieckich, pozycja Fiszera mogła być przedstawiona tylko jako przykład podejścia do nauczania charakterystycznego dla przedstawicieli „rosyjskiej kultuiy burżuazyjnej”. Ważny jest sam fakt włóczenia do podręcznika informacji o tym literaturoznawcy i pedagogu, co świadczy o uznaniu jego wkładu do historii nauki oraz o chęci autora podręcznika do zachowania nazwi ska Fiszera w obiegu informacji naukowej (w tym miejscu można nawet mówić o jego odwadze).

Działalność naukowa i pedagogiczna Włodzimierza Fiszera do chwili obecnej właściwie nie została zbadana. B. A. Łanin charakteryzuje go jako Jedną z ważniejszych postaci narodowej metodyki nauczania literatury i wybitnego, do tej pory niedocenionego teoretyka”². W opublikowanym prospekcie słownika Rosyjscy literaturoznawcy XX wieku, powstałym w 2010 r. na Wydziale Filologicznym Moskiewskiego Państwowego Uniwersytetu im. M. W. Łomonosowa, znajdujemy nazwisko W. M. Fiszera. Artykuł o tym uczonym i pedagogu został przewidziany także w przygotowywanym na Wydziale Filologicznym Moskiewskiego Pedagogicznego Państwowego Uniwersytetu do wydania w 2014 r. słowniku biograficznym Metodyka nauczania literatury. Postacie.

Wiadomo, że Fiszer od 1913 r. wykładał język rosyjski i literaturę w moskiewskim prywatnym męskim gimnazjum im. A. E. Florowa. Wśród jego uczniów był znany później biolog N. W. Timofiejew-Riesowski, który pozostawił dobre wspomnienia o swoim nauczycielu:

(...) był bardzo interesującym, utalentowanym człowiekiem (...). Uczyliśmy się tego, co potrzebne, a oprócz tego czytał nam o rzeczach interesujących.

1    raz w miesiącu odpytywał. Mówił trochę przez nos, ale wspaniale recytował, szczególnie rosyjską poezję klasyczną, zaczynając, od Łomonosowa |...|. Wszystkim nam, łącznic z juz wtedy zatraconymi matematykami, fizykami i przyrodnikami, Włodzimierz Mich aj łowicz Fiszer zaszczepił miłość do prawdziwej dobrej literatury |...]. Literatura obca była wykładana równocześnie z rosyjską, można powie-

²    13. A. JlamiH. Jlumepumypnoi• oOpiLumumc « XIX nmu.w XXI hcku, Mockdu 2005.

1

Wiktor Fiedorowicz Czertów, dr hab. nauk peda gogicznych, profesor, kierownik Katedry Metodyki Nauczania Literatury oraz Prorektor ds. Współpracy Międzynarodowej MPGU; autor cyklu podręczników do nauczania literatury w rosyjskich szkołach średnich.

¹ Ił. B. I oiiyoKOB, MemoóuKa npaunhiHinnoi ,iu-nn'/)(tmy/)hi. 7 m/i.. Mocsna 1062.