2906543713

44

satelickich). Jednakże znaczne (ponad 10 m) głębokości, obejmujące 60% powierzchni jeziora, wypełnione osadami zaledwie w 20-40% pierwotnej objętości misy sprawiają, że Wigry aczkolwiek coraz mniejsze będą istniały jeszcze 10-20 tys. lat, a następnie po rozpadnięciu się na trzy części w miejscu przewężeń (na wschód od półwyspu Wysoki Wągieł i na zachód od wysp Ordów i Ordówek) — dalsze 30-50 tys. lat.

Niestety, realna przyszłość Wigier musi być rozpatrywana z uwzględnieniem wciąż wzrastającej ingerencji człowieka. Z jednej strony Wigry, jako wielki w skali regionu zbiornik jeszcze względnie czystej wody, w miarę narastania deficytu będą narażone na nadmierne jej pobory. Gdyby doprowadziły one nawet tylko do okresowych (lato) spadków poziomu jeziora

0    1-2 m, spowodowałoby to nieodwracalne zmiany w strefie litoralnej

1    brzegowej oraz obniżenie poziomu wód gruntowych na znacznych obszarach wokół jeziora. Niemniej negatywne skutki spowodowałoby podpiętrzenie jeziora.

Z drugiej zaś strony już obecnie wody jeziora ulegają wciąż wzrastającemu zanieczyszczeniu w wyniku postępującej chemizacji rolnictwa i leśnictwa oraz ściekami komunalnymi i bytowymi (głównie z Suwałk)⁴. W przyszłości grozi im dodatkowo zanieczyszczenie ściekami przemysłu wydobywczego (flotacja rud żelaza).

Miarą więc stopnia odpowiedzialności społecznej władz terenowych i skuteczności działania organizacji zajmujących się ochroną przyrody będzie to, czy i w jakim stopniu potrafią nie tylko uchronić Wigry przed dalszym wzrostem zanieczyszczeń, ale radykalnie ograniczyć ich obecne zatruwanie. Należy tu z naciskiem podkreślić jako szczególnie niebezpieczne opinie sugerujące, że Wigry jako jezioro przepływowe ma wysoką zdolność do samooczyszczania się. W rzeczywistości bowiem teoretyczny okres całkowitej wymiany wód trwa aż dwa i pół roku (900 dni), a przecież wskutek urozmaiconej rzeźby dna (liczne oddzielne głęboczki) około 30% objętości stanowią wody stagnujące, sukcesywnie akumulujące zanieczyszczenia.

‘Szczegóły patrz w opracowaniu S. Chmielewskiego (następny rozdział niniejszej pracy).