2910489994

238

ANDRZEJ WYCZAŃSKI

Mikrofilm jako sposób zabezpieczenia tekstu.

W Polsce, szczególnie dotkliwie poszkodowanej w swych najcenniejszych zbiorach rękopisów i starodruków, problem zabezpieczenia dalszego istnienia i trwałości pozostałych po wojnie kolekcji jest jednym z najważniejszych zagadnień w dziedzinie bibliotekarstwa i archiwistyki. Oczywiście, najlepszym zabezpieczeniem przed stratą np. unikatów rękopiśmiennych jest ich wydanie drukiem. Mam tu na myśli zabezpieczenie tekstu, jego języka, treści itd., a nie samego przedmiotu, choćby skąd inąd bardzo interesującego jako oryginał. Wydanie jednak drukiem może w praktyce objąć tylko minimalny odsetek zbiorów, a próba zbyt szerokiego rozciągania planów wydawniczych jedynie dla zabezpieczenia tekstów, ze względu choćby na koszty, byłaby absurdem. Właśnie w tym wypadku mikrofilm potrafi odegrać bardzo dużą rolę. Przy taniości i szybkości wykonania, gwarantuje on ponadto wierność fotograficzną kształtu, która zanika całkowicie w druku. Ponadto również objętość zwoju mikrofilmu, mniejsza od samej książki czy rękopisu od 20 do 100 razy, pozwala go lepiej schować i zabezpieczyć niż ogromne i nieruchliwe zbiory biblioteczne. Przekonali się o tym przypadkowo Francuzi, gdy w 1940 roku, po spłonięciu bibliotek w Louvain i Toumai, 21 cennych rękopisów z tych zbiorów uratowało się w formie kopii mikrofilmowych w Institut de Recherche et d‘Histoire des Textes s).

Szerszą akcję mikrofilmowania rękopisów i starodruków zastosowali Anglosasi w stosunku do bibliotek brytyjskich podczas ostatniej wojny. Przedsiębiorstwo mikrofilmowe University Microfilm dokonało zdjęć około 6.000.000 stron najcenniejszych rękopisów. Filmy te zostały złożone w Bibliotece Kongresu w Waszyngtonie, skąd zresztą, dzięki wydanemu katalogowi, badacze amerykańscy mogą z nich korzystać bez potrzeby wyjazdów do Europy⁹).

Niszczenie zbiorów rękopiśmiennych i druków w bibliotekach i archiwach postępuje naprzód nie tylko w okresie wojny czy klęsk

s) L. DE SAINT-RAT, Le microfilm dans la vie pratiąue, F. I. D. Communications, XIII, s. 56.

⁹) E. B. POWER, University Microfilms — a microfilming service for scholars, Journal ot Documentation, II s. 25.