2705149559

Liczne obserwacje kliniczne, jak i badania doświadczalne wskazują na niewątpliwe powiązanie pomiędzy krążeniem wieńcowym a stanem krążenia płucnego.

Dolegliwości o typie bólów wieńcowych występują dość często u chorych ze zwężeniem lewego ujścia żylnego (2, 13, 21, 23). Niektórzy odnoszą je nie tylko do zmian miażdżycowych tętnic wieńcowych współistniejących z wadą serca, ale i do podwyższonego ciśnienia w t. płucnej i w prawej komorze (12, 15, 21, 22). Podwyższone ciśnienie w prawym sercu z jednej strony zwiększa zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, a z drugiej ma zmniejszać przepływ krwi przez t. wieńcowe w okresie skurczu (15, 18) znacznie pogarszając bilans tlenowy.

Wyniki badań udawadniające, że po ostrych zatorach tętnicy płucnej maią miejsce elektrokardiograficzne objawy niedotlenienia mięśnia serca (5) stały się bodźcem dla badania przepływu krwi przez lewą i prawą t. wieńcową po eksperymentalnie wytworzonym zatorze t. płucnej (3, 9, 11, 19, 20). W mniejszym zakresie zajmowano się oznaczeniem przepływu krwi przez mięsień sercowy w przewlekłym nadciśnieniu płucnym, a prace oparte na materiale klinicznym są nieliczne.

Przedstawiamy próbę ustalenia zależności między stopniem zaburzeń w krążeniu płucnym, określanym przez ciśnienia i opory płucne, ciśnienia w prawej komorze oraz pracę prawej komory, a przepływem krwi przez mięsień sercowy, ocenianym metodą wybiórczego podania 133 ksenonu do prawej albo lewej t. wieńcowej, u chorych z wadami lewego ujścia żylnego. Zastosowana metoda wybiórczego oznaczania przepływu pozwoliła na oddzielne rozpatrzenie wpływu krążenia płucnego na przepływ określany po podaniu znacznika do lewej i do prawej t. wieńcowej.

MATERIAŁ I METODYKA

Przepływ krwi przez mięsień sercowy oznaczono w grupie 20 chorych ze zwężeniem lewego ujścia żylnego, wśród których było 14 kobiet w wieku od 16 do 50 lat (x = 34,0) i 6 mężczyzn w wieku od 24 do 43 lat (x = 36,5 lat), oraz w grupie 8 osób z niedomykalnością zastawki dwudzielnej, w tym u 6 kobiet i 2 mężczyzn, w wieku od 16 do 53 lat (x = 31,6) Rozpoznania zostały ustalone na podstawie szczegółowej obserwacji klinicznej obejmującej między innymi cewnikowanie prawego i lewego serca oraz wentrykulografię. U 19 chorych zostały potwierdzone podczas operacji.

Wśród chorych 2 osoby zaliczono do 1°, 8 osób do 11° i 18 chorych do 111° czynnościowej klasyfikacji niewydolności krążenia według podziału NYHA. Rytm zatokowy, miarowy miało 14 badanych, pozostałycn 14 migotanie przedsionków.

Grupę kontrolną stanowiło 7 osób bez schorzeń układu sercowo-naczynowego — w wieku- od 14 do 48 lat (x = 27,0).

W doborze materiału położono duży nacisk na wykluczenie tych chorych, u których na podstawie wywiadu lub badania elektrokardiograficznego istniało podejrzenie choroby niedokrwiennej serca na tle miażdżycowym.

Przepływ krwi przez mięsień sercowy oznaczono metodą Rossa i współpr. (16). Dawkę 133 ksenonu o aktywności 0,5 do 0.8 mC/ml wstrzykiwano ręcznie do tętnicy wieńcowej przez cewnik Sonesa 7,5F. Po podaniu znacznika cewnik wycofywano do aorty wstępującej. Aktywność izotopu mierzono na powierzchni klatki piersiowej zestawem liczącym z licznikiem czołowym, przy stałej czasu integratora 1,5 sek. w zakresie pomiaru 30,000 impulsów/min. Aktywność znacznika zapisywano przez 3 minuty.

Podczas badania mierzono: ciśnienia w t. płucnej, w prawej komorze, w prawym przedsionku; ciśnienia średnie zapisywano automatycznym obwodem całkującym. Objętość minutową oznaczono regułą Ficka, a minutowe zużycie tlenu aparatem Krogha. Częstość akcji serca wyliczano z zapisu elektrokardiogramu. Opierając się na tych danych wyliczano, według znanych wzorów: indeks sercowy, całkowite opory płucne i pracę prawej komory.

Znamienności statystyczne pomiędzy średnimi wartościami oceniano testem Studenta dla zmiennych niepołączonych. Korelację obliczano wzorem r.

WYNIKI

Otrzymane wyniki przepływu krwi przez mięsień sercowy oraz wartości obliczanych wskaźników hemodynamicznych zestawiono w tabeli I.

W grupie zwężenia lewego ujścia żylnego w 13 przypadkach ksenon podano do lewej t. wieńcowej, a średnia wartość przepływu krwi przez mięsień sercowy wynosiła 62,6 ±7,4 ml/ /min/100 g; u dalszych 7 osób wstrzyknięto znacznik do prawej t. wieńcowej otrzymując przeciętną wartość przepływu 59,9 ±13,8 ml/ /min/100 g. Wśród chorych z niedomykalnością .zastawki dwudzielnej u 4 znacznik wstrzyknięto do lewej t. wieńcowej — uzyskana średnia wartość przepływu wynosiła 57.6 ±8,5 i u 4 osób do prawej t. wieńcowej (x=60,5 ± 7,0). Analizę statystyczna wielkości przepływu krwi przez miesień sercowy po podaniu znacznika do lewej lub prawej t. wieńcowej przeprowadzono bez uwzględnienia typu wady.

W grupie kontrolnej ksenon podano do lewej t. wieńcowej uzyskując przeciętna wartość przepływu krwi przez miesień sercowy 66,0 ± ±9,1 ml/min/100 g. Przeciętne wartości przepływu obliczone po podaniu znacznika do lewej t. wieńcowej w badanych grupach nie wykazują istotnej różnicy (p>0,05).

Grupa chorych ze zwężeniem lewego ujścia żylnego i niedomykalnością zastawki dwudzielnej cechowała sie, w porównaniu do grupy kontrolnej, znamiennie mniejszymi średnimi wartościami indeksu sercowego, wyższymi wartościami ciśnienia skurczowego i późnorozkur-czowego w prawej komorze, wyższymi wartościami średniego ciśnienia w t. płucnej i pracy komory prawej oraz większymi całkowitymi oporami płucnymi.

Podjęto próbę analizy wpływu wysokości ci-

581

PRZEGLĄD LEKARSKI 1975 32 Nr 7