2964938916

UBIORY PROFESORÓW I UCZNIÓW. 357

st racy ach znajdą się birety innej barwy, to odegrała tu rolę fanta-zya iluminatora i zamiłowanie jego w pstrych barwach.

Co do cen biretów, szczupłe mamy wiadomości. Ustawa z r. 1527 napomina kandydatów, aby profesorom swoim dawali dobre birety, wartości mniej więcej 18 groszy. Senior bursy Jeruzalem kupił w r. 1537 u księgarza Jana Hallera biret za 26 groszy.

Suknia urzędowa naszych magistrów nazywała się pierwotnie tabardem. Z tą samą nazwą spotykamy się w uniwersytecie prag-skim i wiedeńskim. Dziwna rzecz, że w Paryżu suknie tej nazwy były w XV w. zabronione przy urzędowych czynnościach magistrów. Suknia urzędowa nosiła tam nazwę cappa, Był to rodzaj płaszcza (pallium) czyli sukni okrągłej (cappa rotunda), wyrabianej z dobrej brunety czarnej lub też innego lepszego czarnego sukna; kapucya przy owych kapach były dosyć szerokie i długie i obszyte kolorowym sznureczkiem. Du Fresne powiada, że cappa stosownie do swej nazwy była suknią, która cały korpus obejmowała, a zatem rodzajem tuniki obszernej i talaru, i że wkładała się jako płaszcz na wszystkie inne suknie. Z tego wszystkiego jednak nie można oznaczyć, czy cappa miała rękawy czy nie.

O tabardach wiedeńskich magistrów, które nazwano też epi-togiami, tyle tylko wiemy, że istniały ich dwa rodzaje: jedwabne na lato, na zimę sukienne, futrem obsadzone.

Dla objaśnienia tabardów pragskich dodano, że to są suknie ńługie czyli zwierzchnie.

W obec tego braku wskazówek trudno stwierdzić, czy istnieje jakoweś podobieństwo pomiędzy kapami paryskimi, a tabardami magistrów pragskich i wiedeńskich.

Wielkie też zachodzą trudności w określeniu sukien urzędowych naszych magistrów. Z XV i XVI wieku szczupłe posiadamy wiadomości. Z uchwały uniwersytetu z r. 1449 wiemy, że tabardy robiono z sukna. Ale jak one wyglądały? W cytowanym już drzeworycie, publikowanym przez Muczkowskiego, a przedstawiającym salę wykładową, magister ma na sobie suknię lub raczej płaszcz zarzucony na ramiona, w którym skłonni jesteśmy dopatrywać się podobieństwa do kap magistrów paryskich.

Jeżeli powyższa ilustracya jest historycznie wierna, w takim razie w początku XVI wieku musiała zajść stanowcza zmiana

24

P. P. T. XXIV.