2964938917

34 UBIOiiY PUOIYBSOHOW 1 UCZNIÓW.

mu ustawę. Rektor skazał go za przekroczenie ustawy, oraz za krnąbrność na zapłacenie pół florena b

W XV i w pierwszych deceniach XVI wieku, młodzież uniwersytecka jakoś chętniej poddawała się pod rygor ustaw, które wypływały z pojęć średniowiecznych. Widać, że młodzież szanowała jeszcze wtedy tradycye średniowieczne. Z rozbudzającym się jed nak ruchem odrodzenia, który z zagranicy jakby prądem wiatru niósł do nas nowe pojęcia, zmieniło się wnet dotychczasowe krewkie, ale zawsze karne usposobienie naszych scholarzów, a władze uniwersyteckie XVI wieku musiały przypominać coraz to częściej dawne , a wydawać coraz to surowsze nowe ustawy, aby burzącą się młodzież ująć w karby karności i posłuszeństwa. W pierwszych latach XVI wieku nie było jeszcze potrzeby do takiego surowego wystąpienia. Zniesiono tylko obyczaj obchodzenia otrzęsin tj. przyjmowania nowicyuszów do grona dawnych uczniów, połączonego z rozmaitymi nadużyciami. W rozporządzeniu odnośnem wydanem zresztą w r. 1511, czytamy między inuymi, że scholarzy przebrani w suknie podróżne (peregrinis induti vestibus) wychodzili za miasto i czyhali tutaj na przyjeżdżających do szkół nowicyuszów, których bili i zmuszali, aby sprawiali uczty, lub w inny wykupowali się sposób ^{1 2}.

Jeżeli w XV wieku i w pierwszej ćwierci XVI ledwie kilka razy przypominano ustawy o ubiorach i broni, to odtąd przez następne dwie ćwierci tegoż stulecia musiano to czynić bardzo często. Już w r. 1533 za rektorstwa Jakóba Arciszewskiego wychodzi ustawa zatytułowana: Statutum de eompescendis insolentiis et divagationibus supposiiorum unirersitatis. Między innymi środ-

1

   Zob. Acta rectoralia (A. R.), str. 587: „Martinus de Transilrania ex officio citatus ad terminum eundem pro eo, quod contra statuta uniwersitatis ex multo tempore Collegium ad audiendas lectiones laicaliter intrabat in mi-tris prohibitis nec admonitiones servorum universitafcis, iussa rectoris ad-vertebat*.

2

   Zob. Tekst ustawy u Muczkowskiego Mieszkania str. 157. Otrzęsiny i dziś jeszcze istnieją w gimnazyum krotoszyńskiem w Wielkopołsce, do którego autor niniejszej rozprawki uczęszczał: smagano tam nowicyuszów po grzbiecie pytkami (chustka na węzeł związana) i kułakowano, a odbywała się ta ceremonia w dniu, w którym pierwszy raz w lecie prowadzono młodzież w pole na plac gimnastyczny.