2705150449

o kobiecie powiedzieli...

Monika Szabłowska

Głos George Sand w sprawie kobiet

Podźwignę kobietą z jej poniżenia i sama, i w swoich utworach... Niech niewolnictwo kobiet ma także swojego Spartakusa.

Tak w liście do przyjaciela określiła swoje stanowisko wobec spraw kobiet najbardziej znana XIX-wieczna powieściopisarka francuska - George Sand.

Naprawdę nazywała się Amantyna Aurora Lucylla Dupin-Duderant (1804-1876). Życie jej było bujne i zarazem dziwne. Gorszyła bowiem swoim zachowaniem tłumy, a także wzbudzała zachwyt wśród geniuszy: F. Dostojewski nazwał ją „matką” powieści rosyjskiej, G.Flaubert „wielkim człowiekiem”, zaś H. James „siostrą Goethego”.

Pomimo wielu rozczarowań i porażek, łączyła umiejętnie dwie namiętności: miłość i pracę. Stanowcza, władcza, dumna, a przy tym wrażliwa, delikatna, kobieca. Przyciągała do siebie ludzi wybitnych: A.de Musseta, F.Chopina, E.Delacroix’a czy F.Lisz-ta. Napisała ok. siedemdziesięciu powieści i opowiadań, dwadzieścia pięć dramatów i kilkadziesiąt esejów. Dzieła te zebrano w 150 tomach, z czego 25 (a każdy po tysiąc stron) to korespondencja. Uwielbiana i podziwiana miała również wrogów, którzy gotowi byli spalić ją na stosie.

W swojej twórczości George Sand podejmowała problemy polityczne, społeczne, obyczajowe. Nie pozostawała również obojętna na sprawy kobiece, co szczególnie daje się zauważyć w pierwszych powieściach: „Indiana” (1832), ,,Walentyna”(!832) i „Ja-cques”(1834). Przedstawione w nich bohaterki buntowały się przeciwko androcentrycz-nemu" porządkowi świata. Pragnęły być wolne, niezależne, chciały same decydować o swoich losach. Jednak, z drugiej strony, ich postępowanie nabierało charakteru błędnego kola: mogły realizować się wyłącznie poprzez miłość, ale jednocześnie nie były szczęśliwe ani w małżeństwie, ani w związku wolnym. Osobnym i oryginalnym ujęciem kwestii kobiecej jest historia tytułowego Jacąuesa. To on, a nie jego żona buntował się przeciwko skostniałym zasadom. Kiedy dowiedział się, że żona pragnie połączyć się z innym mężczyzną, postanowił jej pomóc. Jednak rozwód z przyczyn prawnych był niemożliwy. Jacąues popełnił samobójstwo, aby ukochana niegdyś kobieta mogła być szczęśliwa.

Najpełniej jednak George Sand wyraziła swoje stanowisko wobec problemu kobiecego w cyklu „Listy do Marcji”. Ich geneza jest nieco zadziwiająca. W lutym 1837 r. w Paryżu Sand spotkała się z księdzem Lammenais’em, który właśnie objął stanowisko re-

¹ świat androccntryczny - w tej kosmogonii cały porządek świata podporządkowany jest woli mężczyzn