MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Tadeusz Gawlik
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
744[01].O1.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Katarzyna Stępniak
inż. Stanisław Pietryka
Opracowanie redakcyjne:
mgr Edyta Kozieł
Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 744[01].O1.01.
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska, zawartego w programie nauczania dla zawodu kaletnik.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5 Ćwiczenia 11
5.1. Przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Prawa i obowiÄ…zki pracodawcy i pracownika 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej 15
5.3.1. Ćwiczenia 15
5.4. Czynniki środowiska pracy: mikroklimat, skład chemiczny
i zanieczyszczenie powietrza, hałas i wibracje, wentylacja i ogrzewanie
pomieszczeń 17
5.4.1. Ćwiczenia 17
5.5. Zagrożenia chemiczne substancjami aktywnymi oraz roztworami
i zestawami roboczymi 19
5.5.1. Ćwiczenia 19
5.6. Zagrożenia mechaniczne i ruchome części maszyn, ostrza noży 21
5.6.1. Ćwiczenia 21
5.7. Åšrodki ochrony indywidualnej 23
5.7.1. Ćwiczenia 23
5.8. Ochrona środowiska przyrodniczego i jej znaczenie dla człowieka 25
5.8.1. Ćwiczenia 25
5.9. Przewidywanie skutków zagrożeń (ocena ryzyka zawodowego) 27
4.9.3. Ćwiczenia 27
5.10. Wypadki przy pracy. Postępowania na miejscu wypadku. Pierwsza pomoc 29
5.10.1. Ćwiczenia 29
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 31
7. Literatura 44
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie kaletnik.
W poradniku zamieszczono:
wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,
cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,
przykładowe scenariusze zajęć,
przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,
ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
744[01].O1
Podstawy zawodu
744[01].O1.01
Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska
744[01]. O1.02
Charakteryzowanie wyrobów
kaletniczych
744[01]. O1.03 744[01]. O1.04
Sporządzanie rysunków technicznych Stosowanie maszyn, urządzeń
i odręcznych i narzędzi kaletniczych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- uczestniczyć w dyskusji, prezentacji i ochronie prezentowanego przez siebie stanowiska,
- stosować technologię komputerową i informacyjną,
- poczuwać się do odpowiedzialności za zdrowie i życie własne oraz innych,
- stosować podstawowe zasady etyczne (rzetelnej pracy, punktualności, uczciwości,
odpowiedzialności),
- współpracować w grupie,
- rozwiązywać problemy w sposób twórczy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- zastosować podstawowe przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,
- określić prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy,
- zastosować przepisy ochrony przeciwpożarowej,
- zastosować podręczny sprzęt i środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,
- określić czynniki środowiska pracy powodujące zagrożenie zdrowia i życia pracowników,
- określić zasady zapobiegania wypadkom powodowanym przez czynniki środowiska
pracy,
- określić zagrożenia występujące podczas stosowania substancji chemicznych,
- zabezpieczyć dostęp do szkodliwych środków chemicznych,
- wyjaśnić znaczenie wentylacji i klimatyzacji pomieszczeń produkcyjnych, biurowych
i magazynowych,
- dobrać zabezpieczenia i osłony ruchomych części maszyn oraz urządzeń mechanicznych,
- dokonać analizy instrukcji obsługi maszyn i urządzeń produkcyjnych,
- zastosować sprzęt oraz środki ochrony indywidualnej na poszczególnych stanowiskach
pracy,
- określić zagrożenia środowiska powstające podczas wytwarzania wyrobów kaletniczych,
- wyjaśnić znaczenie ochrony środowiska przyrodniczego,
- udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
- przewidzieć konsekwencje z tytułu naruszenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
w trakcie wykonywania zadań zawodowych,
- wyjaśnić zasady zachowania się w razie wypadku przy pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Kaletnik 744[01]
Moduł: Podstawy zawodu 744[01].O1
Jednostka modułowa: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
744[01].O1.01
Temat: Czynniki warunkujące bezpieczeństwo i higienę pracy.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznania oraz ograniczenia lub eliminacji
czynników niebezpiecznych i szkodliwych występujących w pracy kaletnika.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- zidentyfikować zagrożenia związane z wykonywaną pracą,
- wskazać warunki jakie muszą spełniać pomieszczenia pracy i ich wyposażenie,
- określić obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie przestrzegania przepisów i zasad
bhp,
- wskazać zakres działań profilaktycznych dla ochrony zdrowia.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- wykład,
- burza mózgów,
- ćwiczenia praktyczne.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca grupowa,
- praca indywidualna.
Czas trwania zajęć: 45 min
Åšrodki dydaktyczne:
- plansza prezentująca rodzaje zagrożeń,
- duże arkusze papieru,
- mazaki,
- tablica flip  chart.
Przebieg zajęć:
1. Określenie celu zajęć.
2. Przykładowe omówienie zagrożeń.
3. Nauczyciel zapoznaje uczniów z zasadami tworzenia mapy myśli:
- Problematykę zajęć nauczyciel zapisuje na środku tablicy lub arkusza w formie słownej
lub graficznej,
- Pomysły, stwierdzenia, rysunki należy umieścić na całym arkuszu dokoła problemu
(zapisanego w centrum), a następnie połączyć je liniami według zależności między
nimi,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- Na każdej linii (w kole) zapisuje się jedno słowo (hasło) lub umieszcza jeden symbol,
wskazane jest użycie kolorowych mazaków,
- Hasła wypisuje się wyraz
nie, drukowanymi literami,
- Zapisuje się wszystko, co przychodzi do głowy, starając się umieszczać hasła (symbole
w logiczny sposób według łączących je związków).
4. Omówienie pracy do wykonania (ćwiczenie 1).
5. Rozdanie dużych arkuszy panieru i mazaków.
6. Wykonanie ćwiczenia przez uczniów zgodnie z instrukcją zamieszczoną w poradniku dla
ucznia.
7. Prezentacja opracowanych plakatów przez wyznaczonych uczniów.
8. Ocena pracy koleżanek/kolegów i zadanie dodatkowych pytań.
9. Podsumowanie zajęć.
10. Ocena pracy uczniów.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Znaki bezpieczeństwa i higieny pracy. Na
podstawie zgromadzonych informacji scharakteryzuj wybrane znaki z grupy: zakazu, nakazu,
ostrzegawcze i informacyjne. Swoją pracę przynieś na zajęcia.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Kaletnik 744[01]
Moduł: Podstawy zawodu 744[01].O1
Jednostka modułowa: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
744[01].O1.01
Temat: Przepisy i wymagania dotyczące ochrony przeciwpożarowej
Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej,
zapobieganie pożarom i zwalczanie pożarów.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 zdefiniować pojęcie pożaru,
 zidentyfikować podstawowe przepisy prawne dotyczące ochrony przeciwpożarowej,
 określić środki zapobiegawcze pożarom,
 rozpoznać znaki ochrony przeciwpożarowej.
Metody nauczania  uczenia siÄ™:
 wykład,
 pokaz z objaśnieniem,
 prezentacja,
 ćwiczenie praktyczne
Formy organizacji zajęć:
 praca grupowa,
 praca indywidualna.
Czas trwania zajęć: 90 min
Åšrodki dydaktyczne:
 plansze lub prezentacje multimedialne podstawowych aktów prawnych dotyczących
ochrony przeciwpożarowej,
 plansze obrazujące podstawowe znaki ochrony przeciwpożarowej,
 instrukcje dotyczące zachowania się pracowników archiwum w razie zauważenia pożaru.
Przebieg zajęć:
1) Nauczyciel w formie wykładu prezentuje informację o podstawowych przepisach
prawnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej i zakres regulacji w nich zawartych.
2) Nauczyciel prezentuje plansze z podstawowymi znakami przeciwpożarowymi
z podziałem na znaki nakazu, zakazu i informacyjne i opisuje zakres ich obowiązywania.
3) Uczniowie na podstawie poradnika dla ucznia ustalają zawartość instrukcji zachowania
się w razie pożaru.
4) Nauczyciel prosi uczniów, aby wybrali z najbliższego otoczenia znaki przeciwpożarowe,
które winny być rozmieszczone w szkole.
5) Nauczyciel prezentuje podręczny sprzęt gaśniczy i jego zastosowanie oraz zasady
rozmieszczenia w pomieszczeniach.
6) Liderzy zespołów prezentują wyniki pracy zespołu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
7) Nauczyciel prowadzi dyskusjÄ™ nad zaprezentowanym opracowaniem i dokonuje korekty
popełnionych błędów.
8) Po wykonaniu zadania  nauczyciel podsumowuje zajęcia i prosi uczniów o określenie
najistotniejszych elementów ochrony przeciwpożarowej w archiwum.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na tematy określone w ćwiczeniach. Wykonaj
ćwiczenia. Wyniki przedstaw na zajęciach.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, zdobytych
wiadomości i umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Przepisy prawa dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie przepisów działu X Kodeksu pracy wskaż podmioty zobowiązane do
zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i techniki wykonania ćwiczenia. Należy zwrócić uwagę na poprawność wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać uważnie treść ćwiczenia,
2) przeanalizować treść przepisów działu X Kodeksu pracy,
3) wskazać na podstawie przeanalizowanych przepisów, kto jest zobowiązany do
zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 Kodeks pracy,
 komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przepisów działu X i działu XV Kodeksu pracy wskaż podmioty
uprawnione do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują indywidualnie,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać uważnie treść ćwiczenia,
2) przeanalizować treść przepisów działu X i XV Kodeksu pracy,
3) wskazać na podstawie przeanalizowanych przepisów, kto jest uprawniony do
bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Åšrodki dydaktyczne:
 Kodeks pracy,
 komputer z dostępem do Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Prawa i obowiÄ…zki pracodawcy i pracownika
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie przepisów Kodeksu pracy i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy określ obowiązki pracodawcy w zakresie bhp.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować treść przepisów wskazanych w poleceniu,
2) na podstawie przepisów określić obowiązki pracodawcy w zakresie bhp,
3) zreferować obowiązki pracodawcy na forum grup, ze wskazaniem odpowiednich
przepisów.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 Kodeks pracy,
 rozporządzenie Ministra i Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
 komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przepisów Kodeksu pracy określ obowiązki osoby kierującej
pracownikami i wskaż różnice między obowiązkami pracodawcy i obowiązkami osoby
kierujÄ…cej pracownikami.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować przepisy Kodeksu pracy,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
2) określić na podstawie wybranych przepisów Kodeksu pracy obowiązki osoby kierującej
pracownikami,
3) wskazać różnice między obowiązkami pracodawcy i obowiązkami osoby kierującej
pracownikami,
4) przedstawić wyniki ćwiczenia na forum grupy.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 Kodeks pracy,
 komputer z dostępem do Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.3. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie odpowiednich przepisów i posiadanej wiedzy opracuj instrukcję
przeciwpożarową w szkole.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać odpowiednie przepisy,
2) na podstawie przepisów opracować instrukcję przeciwpożarową,
3) przedstawić opracowaną instrukcję na forum grupy.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 wybrane akty prawne,
 przykładowe instrukcje przeciwpożarowe,
 komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Dokonaj oceny prawidłowości rozmieszczenia sprzętu gaśniczego, znaków ochrony
przeciwpożarowej i znaków ewakuacyjnych w szkole.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować treść przepisów dotyczących rozmieszczenia sprzętu gaśniczego, znaków
ochrony pożarowej i znaków ewakuacyjnych w szkole,
2) obejrzeć rozmieszczenie sprzętu gaśniczego, znaków ochrony przeciwpożarowej
i znaków ewakuacyjnych w szkole,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
3) dokonać oceny prawidłowości rozmieszczenie sprzętu gaśniczego, znaków ochrony
przeciwpożarowej i znaków ewakuacyjnych w szkole,
4) przedyskutować prawidłowość rozmieszczenia sprzętu gaśniczego, znaków ochrony
przeciwpożarowej i znaków ewakuacyjnych w szkole na forum grupy.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 wybrane akty prawne,
 komputer z dostępem do Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.4. Czynniki środowiska pracy: mikroklimat, skład chemiczny
i zanieczyszczenie powietrza, hałas i wibracje, wentylacja
i ogrzewanie pomieszczeń
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Korzystając z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26
września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy określ
podstawowe parametry pomieszczeń pracy.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować treść podanego rozporządzenia,
2) określić, podstawowe parametry pomieszczeń pracy,
3) przedyskutować parametry pomieszczeń pracy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 Kodeks pracy,
 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
 komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Opisz minimalne wymogi dotyczące ogrzewania i wentylacji pomieszczeń pracy na
podstawie znanych ci przepisów prawnych.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować przepisy dotyczące ogrzewania i wentylacji pomieszczeń pracy,
2) określić, minimalne wymogi dotyczące ogrzewania i wentylacji pomieszczeń pracy,
3) opisać wymogi w wyznaczonym miejscu,
4) przedyskutować opisane wymogi na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 Kodeks pracy,
 komputer z dostępem do Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.5. Zagrożenia chemiczne substancjami aktywnymi oraz
roztworami i zestawami roboczymi
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie przepisów prawa określ jakie wymogi muszą spełniać zbiorniki, naczynia
i inne opakowania służące do przechowywania materiałów niebezpiecznych.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować przepisy prawa określające wymogi, jakie muszą spełniać
zbiorniki, naczynia i inne opakowania służące do przechowywania materiałów
niebezpiecznych,
2) określić wymogi, jakie muszą spełniać zbiorniki, naczynia i inne opakowania służące do
przechowywania materiałów niebezpiecznych,
3) przedyskutować na forum grupy wymogi, jakie muszą spełniać zbiorniki i inne
opakowania służące do przechowywania materiałów niebezpiecznych.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 wybrane przepisy prawne,
 komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Określ jakie obowiązki ciążą na pracodawcy, u którego procesy pracy powodują
występowanie czynników rakotwórczych?
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać i przeanalizować przepisy prawa określające obowiązki ciążące na pracodawcy,
u którego procesy pracy powodują występowanie czynników rakotwórczych,
2) określić obowiązki pracodawcy, u którego procesy pracy powodują występowanie
czynników rakotwórczych,
3) przedyskutować wyniki ćwiczenia na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 wybrane akty prawne,
 komputer z dostępem do Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.6. Zagrożenia mechaniczne i ruchome części maszyn, ostrza
noży
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Scharakteryzuj na podstawie odpowiednich przepisów prawnych wymagania jakie muszą
spełniać urządzenia ochronne stosowane przy maszynach.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać przepisy prawne regulujące wymagania, jakie muszą spełniać urządzenia
ochronne stosowane przy maszynach,
2) przeanalizować wyszukane przepisy,
3) scharakteryzować wymagania jakie muszą spełniać urządzenia ochronne stosowane przy
maszynach,
4) przedstawiciel grupy prezentuje wypracowane rozwiÄ…zania na forum.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 wybrane akty prawne,
 komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Na podstawie wyszukanej w Internecie instrukcji obsługi np. maszyny do szycia wskaż
jej podstawowe elementy.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w Internecie instrukcję obsługi maszyny,
2) przeanalizować wyszukaną instrukcję,
3) wskazać jej podstawowe elementy,
4) scharakteryzować wyszukaną instrukcję na forum grupy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 komputer z dostępem do Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.7. Åšrodki ochrony indywidualnej
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Korzystając z przepisów załącznika Nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (szczegółowe
zasady stosowania środków ochrony indywidualnej) oraz wskazań zawartych w tabelach
określ rodzaje zagrożeń występujących w pracy kaletnika i środki ochrony indywidualnej.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować treść załącznika Nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki
Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) określić rodzaje zagrożeń występujących w pracy kaletnika i środki ochrony
indywidualnej,
3) przedyskutować zagrożenia występujące w pracy kaletnika i środki ochrony
indywidualnej na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 komputer z dostępem do Internetu,
 wybrane akty prawne.
Ćwiczenie 2
Określ zakres obowiązków pracodawcy dotyczących wyposażenia pracowników
w odzież i obuwie ochronne.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować akty prawne w zakresie obowiązków pracodawcy dotyczących
wyposażenia pracowników w odzież i obuwie ochronne,
2) określić zakres obowiązków pracodawcy w zakresie obowiązków wyposażenia
pracowników w odzież i obuwie ochronne,
3) przedstawić zakres obowiązków pracodawcy w zakresie obowiązków wyposażenia
pracowników w odzież i obuwie ochronne na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 wybrane akty prawne,
 komputer z dostępem do Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
5.8. Ochrona środowiska przyrodniczego i jej znaczenie dla
człowieka
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyszukaj w Internecie przepisy wykonawcze do ustawy o odpadach. Wypisz
rozporządzenia, które twoim zdaniem, mają zastosowanie w działalności zakładu
kaletniczego.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wyszukać w Internecie przepisy wykonawcze do ustawy o odpadach,
2) wypisać rozporządzenia mające zastosowanie w działalności zakładu kaletniczego,
3) przedyskutować wybrane przepisy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Wypisz z  katalogu odpadów odpady powstające w procesie produkcji kaletniczej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują indywidualnie,
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować  katalog odpadów ,
2) wybrać z  katalogu odpadów odpady powstające w procesie produkcji kaletniczej,
3) wypisać z  katalogu odpadów odpady powstające w procesie produkcji kaletniczej.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
  katalog odpadów ,
 komputer z dostępem do Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
5.9. Przewidywanie skutków zagrożeń (ocena ryzyka
zawodowego)
5.9.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uwzględniając informacje zawarte w materiale nauczania i przepisach kodeksu pracy oraz
spostrzeżeniach z wizyty w zakładzie kaletniczym opracuj projekt informacji dla
pracowników o występującym ryzyku zawodowym.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący  oceny ryzyka zawodowego ,
2) odwiedzić funkcjonujący w okolicy zakład kaletniczy,
3) opracować projekt informacji dla pracowników o występującym ryzyku zawodowym,
4) przedyskutować opracowany projekt informacji na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 Poradnik dla ucznia,
 komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Wykorzystując informacje wynikające z poprzedniego ćwiczenia określ środki
techniczne eliminujące lub ograniczające zagrożenia występujące w zakładzie.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować informacje z poprzedniego ćwiczenia,
2) określić środki techniczne eliminujące lub ograniczające zagrożenia występujące
w zakładzie,
3) przedyskutować wypracowane rozwiązanie na forum grupy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 komputer z dostępem do Internetu,
 Poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
5.10. Wypadki przy pracy. Postępowania na miejscu wypadku.
Pierwsza pomoc
5.10.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przedstaw obowiązki pracodawcy związane z zaistnieniem w jego zakładzie zbiorowego
wypadku przy pracy.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeczytać uważnie materiał nauczania dotyczący wypadków przy pracy,
2) przedstawić obowiązki pracodawcy związane z zaistnieniem w zakładzie zbiorowego
wypadku przy pracy,
3) scharakteryzować przedstawione obowiązki pracodawcy na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
 Poradnik dla ucznia,
 komputer z dostępem do Internetu.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r.
w sprawie ustalenia okoliczności wypadków przy pracy..., określ zadania zespołu
powypadkowego oraz elementy protokołu powypadkowego.
Wskazówki do realizacji
- ćwiczenie uczniowie wykonują w grupach (4 5 osób),
- nauczyciel powinien omówić zakres i sposób wykonania ćwiczenia,
- lider grupy prezentuje wypracowane rozwiązanie uczniów,
- należy zwrócić uwagę na poprawność wykonanego ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r.
w sprawie ustalenia okoliczności wypadków przy pracy...,
2) określić zadania zespołu powypadkowego oraz elementy protokołu powypadkowego,
3) przedyskutować wypracowane rozwiązania na forum grupy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- metoda przewodniego tekstu,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalenia okoliczności
wypadków przy pracy ....
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
 6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 3, 4, 5, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 20 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 2, 6, 7, 8, 14, 19 z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. a, 4. b, 5. b, 6. c, 7. d, 8. d, 9. a, 10. b, 11. a,
12. d, 13. a, 14. d, 15. a, 16. c, 17. b, 18. d, 19. a, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny (mierzalne osiągnięcia Kategoria Poziom Poprawna
zad. ucznia) celu wymagań odpowiedz

1. Określić pojęcie zasad bhp
B P d
Wskazać miejsce przepisów bhp w systemie
C PP a
2.
prawa
Zdefiniować moc obowiązujących przepisów
A P a
3.
bhp
B P b
4. Określić obowiązki pracodawcy
Określić wymogi bhp dotyczące
B P b
5.
pomieszczeń pracy
Scharakteryzować obowiązki osoby
C PP c
6.
kierujÄ…cej pracownikami
Scharakteryzować obowiązki pracownika
7. C PP d
dotyczÄ…ce bhp
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Scharakteryzować wymogi, które muszą
8. spełniać maszyny i urządzenia, na których C PP d
pracujÄ… pracownicy
9. Wskazać kolor znaków ewakuacyjnych B P b
10. Zdefiniować wypadek przy pracy A P b
11. Określić podział pożarów wg grup C P a
Wskazać wymogi dotyczące rozmieszczenia
12. B P c
sprzętu gaśniczego
Wskazać wymogi dotyczące temperatury
13. B P c
w pomieszczeniach pracy
Scharakteryzować wymogi dotyczące
14. C PP d
przechowywania materiałów niebezpiecznych
Wskazać środki ochrony indywidualnej
15. B P d
pracownika
Zidentyfikować przepisy dotyczące
16. B P c
wypadków przy pracy
17. Przedstawić przepisy dotyczące ekologii B P b
Określić znaczenie ochrony środowiska
18. B P d
w miejscu pracy
Scharakteryzować obowiązki pracodawcy,
19. który prowadzi szkolenie bhp dla swoich C PP a
pracowników
Wyliczyć obowiązki pracodawcy w stosunku
20. B P b
do pracownika, który uległ wypadkowi
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na
póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 min.
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy są określone w
a) Kodeksie pracy.
b) ogólnych przepisach bhp.
c) regulaminach pracy.
d) nie są określone w aktach prawnych.
2. Przepisy bhp stanowią integralną część
a) prawa pracy.
b) prawa cywilnego.
c) prawa ochrony środowiska.
d) prawa administracyjnego.
3. Przepisy bhp sÄ…
a) bezwzględnie obowiązujące.
b) jednostronnie bezwzględnie obowiązujące.
c) względnie obowiązujące.
d) uzależnione od treści umowy między pracodawcą i pracownikiem.
4. Podstawowym obowiÄ…zkiem pracodawcy jest
a) osobiste prowadzenie szkoleń pracowników z zakresu bhp.
b) zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
c) zapewnienie pracownikom wyżywienia.
d) zapewnienie najnowocześniejszego wyposażenia stanowiska pracy.
5. Pomieszczenia pracy nie muszÄ…
a) być dobrze oświetlone.
b) dostosowane do upodobań pracowników.
c) być dobrze wentylowane.
d) być zabezpieczone przed nadmiernym nasłonecznieniem.
6. Na podstawie przepisów bhp osoba kierująca pracownikami jest obowiązana
a) dbać o estetykę stanowisk pracy.
b) egzekwować punktualne rozpoczynanie i zakańczanie pracy.
c) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp.
d) pozostawić pracownikom dobór środków ochrony indywidualnej.
7. Pracownik nie jest zobowiÄ…zany
a) brać udział w szkoleniu bhp.
b) stosować środki ochrony zbiorowej.
c) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim.
d) wykonywać pracę mimo, że warunki pracy stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla
ludzi.
8. Maszyny i urządzenia techniczne, w które jest wyposażony zakład pracy powinny
spełniać następujące warunki
a) powinny być najnowszej generacji.
b) powinny być ładne i estetyczne.
c) powinny być łatwe w obsłudze oraz ergonomiczne.
d) powinny zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz zabezpieczyć
pracownika przed urazami.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
9. Znaki ewakuacyjne majÄ… kolor
a) niebieski.
b) zielony.
c) czerwony.
d) biały.
10. Co określamy wypadkami przy pracy
a) jest to zdarzenie ciężkie lub śmiertelne.
b) jest to zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, która powoduje uraz lub
śmierć, która nastąpiła w związku z pracą.
c) jest to zdarzenie nagłe wywołane pracą, które powoduje uraz lub śmierć
u pracownika.
d) jest to utrata zdolności psycho  fizycznych.
11. Poszczególne grupy pożarów oznacza się
a) wielkimi literami.
b) cyframi arabskimi.
c) cyframi rzymskimi.
d) piktogramami.
12. Dostęp do sprzętu gaśniczego winien mieć szerokość
a) 30 cm.
b) 50 cm.
c) 1 m.
d) 2 m.
13. W pomieszczeniach pracy kaletnika temperatura nie może być niższa niż
a) 15°C.
b) 16°C.
c) 18°C.
d) 23°C.
14. Materiały niebezpieczne nie mogą być przechowywane w
a) odpowiednio dobranych i oznakowanych miejscach i opakowaniach.
b) szczelnych oraz odpowiednio zabezpieczonych opakowaniach.
c) opakowaniach wchodzących w reakcje chemiczne z materiałem.
d) pojemnikach służących do środków spożywczych.
15. Åšrodkiem ochrony indywidualnej nie sÄ…
a) nakrycia głowy.
b) okulary ochronne.
c) nauszniki przeciwhałasowe.
d) wyposażenie sportowe.
16. Definicja wypadku przy pracy jest zamieszczona w
a) Kodeksie Pracy.
b) Rozporządzeniu o ogólnych przepisach bhp.
c) ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy.
d) regulaminach pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
17. Politykę ekologiczną państwa przyjmuje się na
a) 2 lata.
b) 4 lata.
c) 5 lat.
d) 10 lat.
18. Jakie znaczenie ma przestrzeganie przepisów o ochronie środowiska w miejscu pracy?
a) zapobiega awariom i wypadkom w miejscu pracy.
b) zapobiega pożarom.
c) nie ma znaczenie.
d) ochrona środowiska wpływa na jakość wykonywanej pracy przez pracowników.
19. Pracodawca prowadzący szkolenia bhp dla pracowników ma obowiązek zapewnić
pracownikom:
a) warunki lokalowe oraz wykładowców i instruktorów, wyposażenie dydaktyczne oraz
programy szkoleniowe.
b) warunki lokalowe.
c) wykładowców i szkoleniowców.
d) odpowiednie broszury i materiały bhp.
20. W razie zaistnienia w zakładzie pracy wypadku bezpośredni przełożony pracownika,
który uległ wypadkowi obowiązany jest:
a) zacząć dochodzenie kto spowodował wypadek lub co było przyczyną wypadku.
b) niezwłocznie zabezpieczyć miejsce wypadku do czasu ustalenia jego okoliczności
i przyczyn.
c) zamknąć zakład pracy.
d) powiadomić policję.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ...............................................................................
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedzi Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 19, 20 sÄ… poziomu podstawowego
 zadania 6, 7, 15, 18 sÄ… poziomu ponadpodstawowego,
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
 dopuszczający  za rozwiązanie, co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
 dostateczny  za rozwiązanie, co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,
 dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym, co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
 bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym, co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. b, 4. a, 5. d, 6. c, 7. b, 8. c, 9. d, 10. a, 11. c,
12. b, 13. c, 14. c, 15. b, 16. a, 17. a, 18. b, 19. d, 20. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzalne osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Zidentyfikować pojęcie  ochrona pracy A P b
2 Wymienić obowiązki pracownika w zakresie
B P b
bezpieczeństwa i higieny pracy
3 Wymienić obowiązki pracodawcy B P b
4 Wymienić obowiązki osoby kierującej
B P a
pracownikami w zakresie bhp
5 Wskazać kto ponosi koszty związane z bhp B P d
6 Scharakteryzować uprawnienia pracownika
C PP c
wynikające z przepisów bhp
7 Scharakteryzować obowiązki pracodawcy
C PP b
zwiÄ…zane z zatrudnieniem nowego pracownika
8 Określić pracowników, którzy obowiązkowo
B P c
podlegajÄ… badaniom kontrolnym
9 Wskazać regulacje prawne dotyczące chorób
B P d
zawodowych
10 Wskazać osoby ponoszące koszty zaopatrzenia
B P a
pracowników w środki ochrony indywidualnej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
11 Zdefiniować pojęcie  pomieszczenie stałej
A P c
pracy
12 Wskazać parametry, którym musi odpowiadać
B P b
 pomieszczenie stałej pracy
13 Wskazać przepisy dotyczące wymagań
B P c
właściwego oświetlenia
14 Zastosować przepisy bezpiecznej pracy przy
B P c
monitorach ekranowych
15 Scharakteryzować terminy przydatności
C PP b
sprzętu gaśniczego
16 Ustalić z
ródła prawa dotyczące konserwowania
C P a
sprzętu ppoż.
17 Określić naczelny organ państwa
B P a
odpowiedzialny za ochronę ppoż.
18 Scharakteryzować przyczyny wypadków przy
C PP b
pracy
19 Wskazać organy odpowiedzialne za ochronę
C P d
środowiska w Polsce
20 Wskazać organy odpowiedzialne za
B P d
gospodarkÄ™ odpadami
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
5. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 30 min.
Powodzenia!
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Materiały dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zadań testowych,
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Określenie  ochrona pracy nie obejmuje zespołu norm mających na celu
wyeliminowanie
a) zagrożeń utraty życia i zdrowia pracownika.
b) zagrożeń środowiska naturalnego.
c) zmniejszenie niekorzystnego wpływu pracy na zdrowie pracownika.
d zmniejszenie niekorzystnego wpływu pracy na życie pracownika.
2. Do podstawowych obowiązków pracownika należy
a) zaopatrzyć się w środki ochrony osobistej.
b) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp.
c) wykonywać polecenia przełożonych związane z pracą, bez względu na występujące
zagrożenia.
d) realizować zadania produkcyjne.
3. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za
a) nieobecność pracownika.
b) wykonywanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy
nadzoru nad warunkami pracy.
c) zastępowanie pracownika w miejscu pracy.
d) działalność społecznego inspektora pracy.
4. ObowiÄ…zkiem osoby kierujÄ…cej pracownikami w zakresie bhp jest
a) zapewnienie wykonywania zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami.
b) przestrzeganie przez pracowników właściwego wykorzystywania czasu pracy.
c) realizowanie zadań produkcyjnych przez pracowników.
d) dbałość o pełną obsadę stanowisk pracy.
5. Koszty związane z zapewnieniem bezpiecznej pracy obciążają
a) pracowników.
b) służby bhp.
c) organy nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy.
d) pracodawców.
6. Pracownik, który powstrzymał się od wykonywania pracy ze względna bezpośrednie
zagrożenie dla zdrowia i życia
a) podlega ukaraniu karÄ… porzÄ…dkowÄ….
b) nie otrzymuje wynagrodzenia za czas powstrzymania siÄ™ od pracy.
c) zachowuje prawo do wynagrodzenia.
d) zostaje pozbawiony premii.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
7. Pracodawca zatrudniający nowego pracownika może dopuścić go do pracy
a) bez szkolenia bhp.
b) po uprzednim przeszkoleniu w zakresie bhp.
c) pod warunkiem, że pracownik zostanie przeszkolony w ciągu 7 dni od podjęcia pracy.
d) pod warunkiem, że pracownik przedłoży zaświadczenie o przeszkoleniu bhp.
8. Badaniom kontrolnym podlega
a) osoba ubiegająca się o przyjęcie do pracy.
b) każdy pracownik po upływie określonego w przepisach okresu pracy.
c) w razie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni.
d) po spowodowaniu wypadku przy pracy.
9. Wykaz chorób zawodowych w Polsce określa
a) Kodeks pracy.
b) regulamin pracy.
c) rozporządzenie ministra właściwego do spraw pracy.
d) rozporządzenie Rady Ministrów.
10. Åšrodki ochrony indywidualnej
a) pracodawca dostarcza pracownikowi nieodpłatnie.
b) pracodawca dostarcza pracownikowi odpłatnie.
c) pracownik sam siÄ™ zaopatruje.
d) są stosowane w zależności od uznania pracownika.
11. Pomieszczenie stałej pracy, to pomieszczenie, w których łączny czas przebywania
pracownika w ciÄ…gu jednej doby wynosi
a) 8 godzin.
b) 6 godzin.
c) 4 godziny.
d) 3 godziny.
12. Wysokość pomieszczeń stałej pracy gdzie nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia,
nie może być mniejsze niż
a) 3,3 m.
b) 3 m.
c) 2,5 m.
d) 2,2 m.
13. Oświetlenie dzienne w pomieszczeniach stałej pracy winno spełniać wymagania
określone w
a) kodeksie pracy.
b) układzie zbiorowym pracy.
c) Polskiej Normie.
d) regulaminie pracy.
14. Odległość oczu pracownika od ekranu monitora powinna wynosić
a) 300 400 mm.
b) 400 500 mm.
c) 400 750 mm.
d) 500 1000 mm.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
15. Wyroby stanowiące podręczny sprzęt gaśniczy są dopuszczone do użytkowania na czas
nie dłuższy niż
a) 3 lata.
b) 5 lat.
c) 6 lat.
d) 10 lat.
16. Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic są
określone
a) w Polskich Normach i instrukcjach obsługi.
b) w Kodeksie pracy.
c) w ustawie o ochronie przeciwpożarowej.
d) w aktach wykonawczych do ustawy o ochronie przeciwpożarowej.
17. Problematyka ochrony przeciwpożarowej znajduje się w gestii
a) ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
b) ministra właściwego do spraw pracy.
c) ministra obrony narodowej.
d) Rady Ministrów.
18. Najczęstszymi przyczynami wypadków przy pracy są
a) przyczyny techniczne.
b) przyczyny ludzkie.
c) przyczyny organizacyjne.
d) środowisko naturalne.
19. Według Konstytucji ochrona środowiska jest obowiązkiem
a) rzÄ…du.
b) samorzÄ…du terytorialnego.
c) Sejmu.
d) wszystkich władz publicznych.
20. Racjonalne gospodarowanie odpadami komunalnymi należy do
a) rzÄ…du.
b) władz wojewódzkich.
c) władz powiatowych.
d) władz gminy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
7. LITERATURA
1. Koradecka D. (red.): Bezpieczeństwo i ergonomia. CIOP, Warszawa 2004
2. Musialski W. (red): Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004
3. Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZiU,
Warszawa 2002
4. Przepisy prawne dotyczÄ…ce tematu zamieszczone w Dziennikach Ustaw
5. http://komers-bhp.pl/znakippoz.html
6. www.pol-poz.pl
Czasopisma
Przyjaciel przy Pracy
Atest
Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994
2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44