Zajęcia 9 " Wzmacnianie sporadyczne Rozkłady wzmacniania Rozkład ciągły Rozkłady interwałowe Rozkłady proporcjonalne DRH, DRL, DRO, DRI, DRA Rozkłady wzmacniania (Schedules of Reinforcement) " Utrzymywanie się zachowania nie wymaga wzmacniania go za każdym razem gdy się pojawia " Gdy wzmocnienia pojawiają się po zachowaniu tylko czasami mówimy o wzmacnianiu sporadycznym " Rozkłady wzmacniania to zasady precyzujące warunki, które musi spełnid zachowanie by pojawiło się po nim wzmocnienie Zalety wzmacniania sporadycznego " Jest ekonomiczne z punktu widzenia poświęcanego czasu i udzielanych wzmocnieo " Wytwarza utrzymujące się zachowania bardziej oporne na wygaszanie " Zmniejsza niebezpieczeostwo nasycenia stosowanym wzmocnieniem 1 Główne typy rozkładów wzmacniania " Jest wiele różnych typów rozkładów wzmacniania, ale podstawowe to rozkłady proporcjonalne i interwałowe " Rozkłady mogą wyznaczad warunki bardzo precyzyjnie (stałe warunki) lub probabilistycznie (zmienne warunki) Badania nad rozkładami wzmacniania (Ferster i Skinner, 1957) Zapis kumulatywny reakcji 2 Zapis kumulatywny reakcji Podstawowe rozkłady wzmacniania sporadycznego " Rozkład wzmacniania o stałych proporcjach (FR) " Rozkład wzmacniania o zmiennych proporcjach (VR) " Rozkład wzmacniania o stałych interwałach (FI) " Rozkład wzmacniania o zmiennych interwałach (VI) 3 Rozkład wzmacniania o stałych proporcjach Przerwy po wzmocnieniu tym dłuższe, im większe wymagania Rozkład wzmacniania o zmiennych proporcjach Rozkład wzmacniania o stałych interwałach 4 Rozkład wzmacniania o zmiennych interwałach Tempo reagowania dla rozkładów o zmiennych interwałach i zmiennych proporcjach Różnice w tempie reagowania wyjaśnia np. teoria wzmacniania interwałów między reakcjami (IRT reinforcement theory) W wypadku VI częściej dochodzi do wzmacniania długich pauz w reagowaniu (Skinner, 1938) Rozkłady wzmacniania i wygaszanie " Nieregularne rozkłady wzmacniania sprawiają, że podtrzymywane nimi zachowanie jest trudniej wygasid, niż zachowanie podtrzymywane rozkładem ciągłym (CRF) prawdopodobnie ze względu na różnice w łatwości różnicowania warunków z/bez wzmacniania w obu wypadkach 5 Uniwersalnośd podstawowych rozkładów wzmacniania? " Chod Skinner przekonywał o uniwersalności efektów rozkładów wzmacniania, to u ludzi jest ona nieco zachwiana poprzez wykorzystanie języka: np. samoinstruowanie, werbalizacja reguł, itp. Zasady wprowadzania wzmacniania sporadycznego " Początkowo wzmacnianie ciągłe (CRF) i stopniowe zwiększanie wymagao aż do uzyskania stabilnej oczekiwanej częstości reakcji " Jeśli zmiany są za szybkie pojawią się symptomy wygaszania (emocje, wzrost innych reakcji, nieregularnośd reagowania) " Zazwyczaj w pierwszej kolejności stosuje się rozkłady FR i VR, a pózniej (jeśli korzystne) FI i VI Inne rozkłady wzmacniania " Zróżnicowane wzmacnianie niskiego tempa (differential reinforcement of low rate), DRL wzmocnienia podawane jest tylko wtedy, gdy reakcja jest wykonana po upływie określonego czasu jeśli pojawia się wcześniej odliczanie czasu od początku " Zróżnicowane wzmacnianie wysokiego tempa (differential reinforcement of high rate), DRH wzmocnienia podawane jest tylko wtedy, gdy reakcja (często określona, większa ich liczba) jest wykonana przed upływem określonego czasu 6 DRO " Zróżnicowane wzmacnianie innych reakcji (differential reinforcement of other behavior) - wzmocnienie podawane jeśli reakcja nie jest wykonana przed upływem określonego czasu (karanie negatywne) Inne rozkłady wzmacniania " Zróżnicowane wzmacnianie zachowao niekompatybilnych (differential reinforcement of incompatible behavior), DRI Wzmacniane jest zachowanie, które niemożliwe jest do wykonywania w tym samym czasie co zachowanie niepożądane (np. nie można w tym samym czasie siedzied na krześle i chodzid po klasie) Wobec zachowania niepożądanego stosowane jest wygaszane " Zróżnicowane wzmacnianie zachowao alternatywnych (differential reinforcement of alternative behavior), DRA Wzmacniane jest zachowanie alternatywne w stosunku do niepożądanego, ale możliwe do wykonywania w tym samym czasie Ograniczona dostępnośd (Limited Hold) " Ograniczenie czasem wprowadzane jako dodatek do rozkładów FI " Po upływie wymaganego czasu dostępnośd wzmocnienia trwa przez pewien czas, po czym wzmocnienie znika Jak np. kolejka dojazdowa, która przyjeżdża na stację co 30 minut, ale stoi przez 5 minut, a pózniej odjeżdża " Procedura zwiększa tempo reagowania 7 Jednoczesne rozkłady wzmacniania " Dwa lub więcej rozkładów wzmacniania działających niezależnie w tym samym czasie, powiązanych z dwoma lub większą liczbą rodzajów reakcji " Organizm ma wybór co do zachowao i rozkładów, z których korzysta w danym momencie " Jest to zbliżenie badao do warunków naturalnych, w których można wybierad spośród wielu różnych zachowao i wielu różnych zródeł wzmocnieo 8