Tuning Tyrosa
Wielu z Was na pewno juz zastanawialo sie, jak ustawic swoj instrument, by klasyczny sound
Yamahy Tyros zmienic z kierunku  hi-fi na  live . Temat ten byl wiele razy poruszany na
wielu forum Yamahy w Europie, padlo wiele propozycji i rozwiazan, ktore w wiekszym lub
mniejszym stopniu poprawialy ten problem. Te, ktore uwazalem, za najwazniejsze, czesc tez
dodalem z moich rozwiazan, przedstawiam Wam ponizej. Czy wiele zmieniaja? Ja uwazam,
ze bardzo wiele. Zreszta sprobujcie zastosowac te rozwiazania i ocencie to sami.
Pierwsza wazna informacja.
Jezeli posiadacie taki instrument jakim jest Tyros,to nigdy nie korzystajcie ze slabej jakosci
sprzetu naglasniajacego, bo efekty sa mizerne. Jezeli kupujecie instrument za 12000-14000 zl
to trzeba zdawac sobie sprawe, ze potrzebuje on tez dla siebie sprzetu naglasniajacego,
ktorego wartosc powinna oscylowac kolo wartosci instrumentu. W innym przypadku
rozczarowania przychodza bardzo szybko. Tym bardziej powinno sie o tym myslec zawczasu,
bo system naglasniajacy kupuje sie raczej rzadziej jak nowy instrument i z natury sluzy nam
wiele lat.
A o to jak mozemy poprawic jakosc brzmienia naszego instrumentu.
1.Ustawienie Volume
Pokretlo od glownegoVolume powinno byc ustawione na godz.12.00 (srodek) lub 13.00.
Bede uzywal przy okresleniu ustawien pokretel jednostek czasu (ustawien wskazowek), bo w
ten sposob mozna najlepiej wyobrazic sobie pozycje pokretla. Wtedy to mamy najlepszy
przekaz sygnalu z Tyrosa do mixera i naglosnienia (wg. Yamahy) i ustawienie zaleznosci
glosnosci mikrofonu do glosnosci instrumentu (jezeli podlaczony jest do Tyrosa). Spotkalem
sie juz z takimi przypadkami, ze pokretlo bylo tylko lekko odkrecone, a naglosnienie na vol,
lub Tyros na vol a reszta jak komu pasowalo. Volume mikrofonu nie powinno przekraczac
srodka pokretla (godz.12.00 ), a regler z tylu instrumentu powinnien w zaleznosci od
uzywanego mikrofonu znajdowac sie okolo godz. 11.00 do 14.00.
Dodam jeszcze dla porownania,(chodzi tu o BALANCE), ze ja mam ustawione parametry
mikrofonu na glownym dyspley od 100 do 115, styli 100, a midi 90. Oczywiscie midi Volume
opracowuje w PSRUTI.
2.Compresor CMP
Mozemy wybrac rozne ustawienia Compresora w Tyrosie, ktore w bardzo znaczny sposob
moga zmienic dynamike i brzmienie naszego Tyrosa. A jak? Podaje kilka przykladow.
Robby (przedstawiciel Yamahy)
Tyros 1 Glosniki: YAMAHA TRS-MS01 pokretlo Volume od basu ustawione na 14.00
Master Compressor Ustawienie = ON
BASIC TYPE = FULL BIT
THRESHOLD OFFSET = +0
GAIN OFFSET
LOW = +2
MID = +1
HIGH = +2
Tyros 2
Master Compressor Ustawienie = ON
BASIC TYPE = FULL BIT
THRESHOLD OFFSET = +14
GAIN OFFSET
LOW = +3
MID = -1
HIGH = +4
Pedda (przedstawiciel Yamahy, akustyk)
Master Compressor Ustawienie = ON
BASIC TYPE = FULL BIT
THRESHOLD OFFSET = +14
GAIN OFFSET
LOW = +2
MID = +1
HIGH = +4
Moje
Tyros 2 na duze naglosnienie
Master Compressor Ustawienie = ON
BASIC TYPE = FULL BIT
THRESHOLD OFFSET = +10
GAIN OFFSET
LOW = +2
MID = +1
HIGH = +4
Tyros 2 Stagepas 300
Master Compressor Ustawienie = ON
BASIC TYPE = FULL BIT
THRESHOLD OFFSET = +0
GAIN OFFSET
LOW = +1
MID = +2
HIGH = +4
3.Master EQ
Powinno sie EQ zawsze ustawiac najpierw do akustyki sali, w nastepnej kolejnosci do
naglosnienia jakiego uzywamy, a potem do rodzaju muzyki, jaka gramy. Oczywiscie zlotego
srodka i super ustawien nie ma . Przy duzych problemach najpierw trzeba zaczac od FLAT,
w nastepnej kolejnosci LINEOUT PA a potem ewentualnie skorzystac z wlasnych ustawien
do naszego naglosnienia czy tez rodzaju granej muzyki np. Volk czy tez Dance itd.
Podaje nizej kilka przykladow ustawien EQ.
Micheal Vonecken (przedstawiciel Yamahy)
Yamaha PA StagePas 500
Tyros 1
EQ 1 = 0 dB - Q = 0.7 - FREQ = 80 HZ
EQ 2 = -2 dB - Q = 1.1 - FREQ = 500 HZ
EQ 3 = -1 dB - Q = 4.8 - FREQ = 1.0 kHZ
EQ 4 = -2 dB - Q = 2.3 - FREQ = 3.6 kHZ
EQ 5 = 0 dB - Q = 0.7 - FREQ = 8.0 kHZ
Tyros 2
EQ 1 = 0 dB - Q = 0.7 - FREQ = 80 HZ
EQ 2 = -2 dB - Q = 0.7 - FREQ = 400 HZ
EQ 3 = -2 dB - Q = 3.0 - FREQ = 1.0 kHZ
EQ 4 = -2 dB - Q = 2.8 - FREQ = 2.0 kHZ
EQ 5 = +1 dB - Q = 0.7 - FREQ = 10.0 kHZ
Robby (przedstawiciel Yamahy)
Tyros 1 Glosniki: YAMAHA TRS-MS01 pokretlo Volume od basu ustawione na 14.00
EQ 1 = +2 dB - Q = 0.7 - FREQ = 63 HZ
EQ 2 = -1 dB - Q = 2.1 - FREQ = 200 HZ
EQ 3 = 0 dB - Q = 2.0 - FREQ = 900 kHZ
EQ 4 = +1 dB - Q = 2.0 - FREQ = 3.6 kHZ
EQ 5 = +4 dB - Q = 1.0 - FREQ = 8.0 kHZ
Tyros 2 bardzo dobre ustawienie tez do Homerecording
EQ 1 = +6 dB - Q = 0.7 - FREQ = 63 HZ
EQ 2 = -4 dB - Q = 0.7 - FREQ = 250 HZ
EQ 3 = 0 dB - Q = 0.7 - FREQ = 1.0 kHZ
EQ 4 = +3 dB - Q = 0.7 - FREQ = 4.0 kHZ
EQ 5 = +8 dB - Q = 0.7 - FREQ = 10.0 kHZ
Moje
Tyros 2 na duze naglosnienie LINEOUT PA
Tyros 2 Stagepas 300
EQ 1 = +3 dB - Q = 0.7 - FREQ = 80 HZ
EQ 2 = -2 dB - Q = 0.7 - FREQ = 400 HZ
EQ 3 = 0 dB - Q = 0.7 - FREQ = 1.0 kHZ
EQ 4 = -1 dB - Q = 0.7 - FREQ = 4.0 kHZ
EQ 5 = +3 dB - Q = 0.7 - FREQ = 10.0 kHZ
Ustawienia EQ do rodzaju granej muzyki
Rock
EQ1 +5dB - Q 0,7 FREG 80 Hz
EQ1 +3dB - Q 0,7 FREG 125 Hz
EQ1 +2dB - Q 0,7 FREG 900 kHz
EQ1 +4dB - Q 0,7 FREG 3,2 kHz
EQ1 +7dB - Q 0,7 FREG 6,3 kHz
Techno, Dance tz. bum-bum
EQ1 +12dB - Q 0,7 FREG 80 Hz
EQ1 +6 dB - Q 0,7 FREG 2,2 Hz
EQ1 +3 dB - Q 0,7 FREG 1,0 kHz
EQ1 +3 dB - Q 0,7 FREG 4,0 kHz
EQ1 +9 dB - Q 0,7 FREG 8,0 kHz
4. Ustawienia LINE OUT
Jest to jedno z najwazniejszych ustawien do lepszego grania  live naszego Tyrosa.
Wielu z posiadaczy Tyrosow szczegolnie narzeka na zla jakosc otwarzanego basu (czesto
 brumuje ), czy tez drumu (perkusji), bo slaba dynamika, bo wszystko sie zlewa, bo slychac
caly grany utwor jak otwarzanie plyty CD itd. Jednoczesnie zauwazamy, ze dosc wyraznie
slychac odzielenie i czysto prawa reke od reszty podkladu. Jezeli wejdziemy na MIXING
CONSOLE i zakladke EQ to stwierdzimy, ze w wiekszosci styli (i to chyba w prawie
wszystkich), ustawienia EQ maja wartosc 64 przy poszczegolnych instrumentach
wykorzystanych w stylach, a parametry EQ w Voice granych prawa reka w bardzo duzo
przypadkach odbiegaja od normy czyli wartosci 64.
To powoduje, ze slyszy sie je inaczej. Oczywiscie mozna by bylo poeksperymetowac i
zmieniac te parametry w stylach czy midi jednoczesnie zapisujac je w REGISTRACION, ale
wymaga to wiele pracy i wyniki moga byc nie zawsze zadawalajace w naszym odczuciu.
Istnieje jeszcze inna mozliwosc rozwiazania tego problemu, o wiele prostsza i latwiejsza.
Bo przeciez przy Tyrosie mamy cztery wyjscia: dwa Aux: MAIN i dwa SUB.
Wyjscie Main wykorzystujemy do bezposredniego polaczenia Tyrosa z mixerem lub naszym
naglosnieniem, a wyjscie Sub1 lub Sub2 jest z zasady wolne, czasami tylko niektorzy
wykorzystuja go jako wyjscie mikrofonu.
I tu wlasnie istnieje mozliwosc wykorzystania wyjscia Sub do odzielnego wyprowadzenia
basu i drumu i dopracowania ich brzmienia na mixerze. Stworzy to sytuacje jak bysmy grali
na czterech istrumentach: drum, bas, reszta akompaniamentu i prawa reka, a nie dwoch:
akompaniament i prawa reka.Wybieramy np. Sub1 dla basu a Sub2 dla Bass Drum (stopka).
Oczywiscie mozna dobrac wiecej instrumentow perkusyjnych ale trzeba pamietac, ze wyjscie
Sub nie wyprowadza efektow, czyli bas i stopka graja  sucho (i to bardzo dobrze, gdyz nie
potrzebuja one zadnego efektu i graja tez mono). A jak to robimy?
W MIXING CONSOLE wybieramy zakladke LINE OUT i zaznaczamy np. Bas na Sub1, a
w DRUM&PERC - Bass Drum na Sub2. Jezeli chodzi o midi, to albo trzeba miec ustawiony
bas we wszystkich midi na tym samym kanale (ja mam jak Yamaha na Channel 3), albo
wprowadzac w Registracion utworu poprzez Memory (haczyk przy Line Out) ustawienia dla
kazdego midi. Po podlaczeniu do mixera na poszczegolne dwa wolne kanaly (moga byc mono
tylko Pan musi byc ustawione na srodek), mamy poprzez mozliwosci EQ przy mixerze i
odzielnego pokretla Volume ustawienie idealnego brzmienie kazdego instrumentu na
odzielnym kanale. Zaznacza sie to inna dynamika, glebia i barwa (szczegolnie stopka) i ma
sie wrazenie slyszenia odzielnosci tz. 3D.
Moj typ: Stopke dobrze jest ustawic w EQ kanalu mixera na wartosci:
HIGH +2, LOW + 2, a bas na HIGH +2, LOW 0 lub -2. Jest tylko jeden maly problem, ktory
trzeba rozwiazac a dotyczy to perkusji, a szczegolnie w midach. Ale o tym bedzie ponizej, a
najpierw zdjecia do powyzszego tekstu.
Po ustawieniu EQ mixera i kanalow basu i bass drum, stwierdzamy czasami, ze przy
otwarzani szczegolnie nie orginalnych styli i midi Yamahy, lub z innych instrumentow
Yamahy np. PSR 9000, perkusja bije nam za glosno lub tylko sama stopka. Wyciszenie
kanalu z drum(10) nie daje porzadanego efektu, gdyz zmienia sie nam charekterystyka bicia
calej perkusji. Co jest przyczyna? Sa to ustawienia Velocity. We wszystkich orginalnych
stylach np. Tyrosa 1 ustawienia Velocity od bass drum maja wartosc ~ 80 do 100, a w Tyrosie
2 od 90 do 110, a pozostale instrumenty perkusyjne sa ustawione proporcionalnie. Dlatego
przy graniu z orginalnymi stylami czy otwarzaniu orginalnych midi przeznaczonych na
Tyrosa nie mamy zadnego problemu podczas rozbicia perkusji niezalezne jaki ona ma
charakter. Natomiast zaczyna sie problem przy wykorzystaniu nie orginalnych styli czy midi.
A rozwiazanie wyglada nastepujaco:
1. Przy stylach trzeba programem Style Split and Splice (patrz Google) rozlozyc styl na
czyste midi (.mid) i imformacje czyli oprogramowanie stylu (.nmi). Nastepnie midi kanal 10
(drum) opracowac w Seqwencerze np. XGworks, lub PSRUTI zmieniajac jego Velocity.
Mozna to zrobic procentualnie, lub idywidualnie w poszczegolych instrumentach
perkusyjnych. Mozna przy okazji opracowywac inne kanaly zmieniajac instrumenty, efekty
itd.
Ponizej przyklad opracowania procentualnego w XGworks. Poprzez wybranie wartosci 90%
zmniejszam Velocity o 10%. Przy polskich midi z  Muzyczki i  Utworkow , gdzie
wiekszosc wartosci Velocity np. stopki wynosi 127 dwukrotne powtorzenie tej opercji daje mi
wynik Velocity okolo 100 co odpowiada idealnie wartosci Velocity stopki w orginalnych
stylach Tyrosa 2 i przy otwarzaniu czy graniu zaciera sie calkowicie roznica.
Przy wykorzystaniu PSRUTI, mozna Velocity poszczegolnych instrumentow perkusyjnych
zmieniac pojedynczo.
Po dostosowani Velocity nastepnie laczymy ponownie programem Style Split and Splice
opracowane midi z informacja stylu i mamy nowy styl dopracowany do naszego instrumentu i
nie rozniacy sie od orginalnych styli. Oczywiscie przy opracowaniu normalnych midi
mozemy to robic bezposrednio w PSRUTI lub Seqwencerze bez wykorzystania programu
Style Split and Splice.
Istnieje tez mozliwosc, szczegolnie gdy nam nie odpowiada rodzaj  bicia perkusji w naszym
opracowanym midi, wgranie orginalnej perkusji z wybranego przez siebie stylu.
Poprzez wspolnego otwarzania naszego midi i roznych styli dobieramy wlasciwy drum ze
stylu. Mozna tu wybrac poszczegolne MAIN VARIATION np. zwrotka 2 VARIATION;
refrent 3 VARIATION itd. Dobrze jest sobie zapisac na kartce w ktorych taktach wciskamy
BREAK czy zmieniamy VARIATION. Ulatwia to nam recording midi ze stylem.
WAZNE: W zwiazku z tym, ze drum w stylu rozlozony jest na dwa kanaly 9 i 10 nalezy za
pomoca PSRUTI zrobic w midi 9 kanal wolny i przenoszac ten kanal na inny wolny kanal.
Ustawienie stylu do odsluchania i wgrania w midi wyglada nastepujaco:
Samo wgrywanie perkusji wyglada nastepujaco:
1. Ustawiamy styl jak powyzej, wciskamy SYNC START od styli. Mozemy tez wybrac intro.
2. Wciskamy SYNC START przy Seqwencerze Tyrosa (midi player).
3. Wciskamy REC
4. Przelaczamy CHANNEL ON/OFF na SONG
5. Ustawiamy kanaly do wgrania perkusji (patrz zdjecie)
Nastepnie przyciskiem START STOP od styli rozpoczywamy wgrywanie.
Podczas wgrywania mozemy zmieniac i wciskac poszczegolne przyciski VARIATION,
BREAK, czy FILL IN. Po zakonczeniu rekordingu nalezy wprowadzic zmiany w pamiec midi
czyli:
DIGITAL RECORDING
SONG CREATOR
CHANNEL
SETUP
EXECUTE
SAVE
I wpisujemy zmiany w te same midi lub zapisujemy jako nowe wybierajac miejsce gdzie
chcemy je zapisac. Dobrze jest opracowane midi przeniesc do PSRUTI i zrobic XG
OPTIMIERUNG. Mozna tez wymazac SysSex (rozkazy), ktore powoduja, ze podczas
odtwarzania, midi wybiera tez styl razem z Voice (prawa reka), ktory sluzyl do opracowania
midi.
Mysle, ze to na dzisiaj wystarczy. Jezeli bedziecie mieli problemy ze zrozumieniem
oraz wykorzystaniem tego artykulu prosze o bezposredni kontakt poprzez PW lub Skype.
I tradycyjnie: Pozdrowienia dla wszystkich i przyjemnego grania na Tyrosach zyczy:
Andi