ZESZYTY NAUKOWE WSOWLÄ…d
Nr 2(132) 2004 ISSN 1731-8157
Krzysztof JAMROZIAK*
Przemysław KUBICKI
R
CZNY 5,56 mm KARABIN MASZYNOWY DLA POTRZEB
SIA
ZBROJNYCH RP
1. Wstęp
Wraz z przystąpieniem Polski do NATO w naszych siłach zbrojnych powstała potrze-
ba wymiany podstawowego uzbrojenia żołnierza sił zbrojnych RP. Potrzeba ta została spo-
wodowana unifikacją uzbrojenia sił Sojuszu. W ramach porozumień standaryzacyjnych także
Polska przystąpiła do przebudowy sił zbrojnych i modernizacji uzbrojenia. Dotychczasową
broń, w tym i broń indywidualną żołnierza, należało dostosować do wymogów i standardów
NATO. Pierwsze kroki poczynione w tym zakresie zaowocowały wprowadzeniem do uzbro-
jenia WP egzemplarzy broni odpowiadajÄ…cej wymaganiom Sojuszu. Do tych egzemplarzy
należy zaliczyć: pistolet maszynowy PM-84P oraz karabin szturmowy wz. 96  Beryl . Kolej-
nym krokiem tej unifikacji są karabiny maszynowe i ręczne karabiny maszynowe jako pod-
stawowa broń wsparcia drużyny na polu walki. Doświadczenia z konfliktów XX wieku wy-
kazały, że klasyczny karabin maszynowy na typowe naboje karabinowe ze względu na dużą
masę i wymiary posiada zbyt słabą portatywność, a pociski cechuje nadmierna energia, zby-
teczna broni maszynowej na najniższym szczeblu. Na poziomie, walczącej zwykle pieszo,
drużyny piechoty karabin maszynowy powinien ustąpić lekkiej broni wsparcia zasilanej amu-
nicjÄ… o takich samych parametrach jak amunicja stosowana do broni indywidualnej. W ar-
miach państw zachodnich przeprowadzony proces unifikacji broni wsparcia na szczeblu dru-
żyny został oparty na 5,56 mm ręcznym karabinku maszynowym MINIMI (USA, Francja,
Wielka Brytania) lub 5,56 mm ręcznym karabinku maszynowym NEGEV w przypadku armii
Izraela.
Występujący w Wojsku Polskim na szczeblu drużyny karabin maszynowy (PK), a na
szczeblu drużyny rozpoznawczej ręczny karabin maszynowy (RPK) nie spełnia wymagań ze
względu na amunicję, która nie jest stosowana w armiach NATO. W przypadku masowego
użycia pododdziałów naszej armii w konflikcie zbrojnym może przysporzyć poważnych pro-
blemów logistycznych co, ze względu na charakter działań Sojuszu, jest niedopuszczalne w
działaniach bojowych. W niniejszym artykule prezentowany jest nowy polski, ręczny karabin
maszynowy, jego ogólna budowa oraz parametry taktyczno-techniczne.
*
kpt. dr inż. Krzysztof JAMROZIAK  Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych, Wydział Wojsk Zmecha-
nizowanych we Wrocławiu
sierż. pchor. Przemysław KUBICKI - Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych, Wydział Wojsk Zmecha-
nizowanych we Wrocławiu
Krzysztof JAMROZIAK, Przemysław KUBICKI
2. Charakterystyka ręcznych karabinów maszynowych
Występujące na uzbrojeniu wojska ręczne karabiny maszynowe są na ogół charak-
teryzowane jako broń wsparcia drużyny. Jednak ze względu na ich uniwersalność oraz
sposób zastosowania i wykorzystania, jak również zmieniający się charakter współcze-
snego pola walki, broń ta może być określana jako: Light Machine Gun (LMG)  lekki
karabin maszynowy, Light Suport Weapon (LSW) - lekka broń wsparcia czy Squad Au-
tomatic Weapon (SAW)  automatyczna broń drużyny. Ręczne karabiny maszynowe roz-
winęły się w wyniku pojawienia się zapotrzebowania na lekką broń wsparcia, która mo-
głaby zaradzić słabej portatywności karabinów maszynowych wynikającej z ich rozmia-
rów i masy. Przyczyna zainteresowania  erkaemami leży w ich daleko idącej kompaty-
bilności z karabinami samoczynnymi piechoty, co ułatwia szkolenie, zaopatrzenie i zasi-
lanie w amunicję poprzez możliwość zamiennego użycia magazynków i części w razie
potrzeby. Ręczne karabiny maszynowe są przeznaczone głównie do prowadzenia ognia
ciągłego, wykorzystywane jako broń wspierająca na szczeblu drużyny.
Ręczny karabin maszynowy może być bronią zarówno indywidualną, jak i zespo-
łową. Może strzelać nabojami pośrednimi o kalibrach od 5,45 mm do nawet 7,62 mm o
energii wylotowej pocisku ok. 1350 J. Zasilany może być z magazynków, z taśmy lub z
magazynków i z taśmy. Służy zasadniczo do zwalczania grupowych celów żywych,
przede wszystkim ogniem seryjnym, ale wiele  erkaemów posiada możliwość prowadze-
nia ognia pojedynczego, a niektóre z nich wyposażone są w celowniki optyczne. Połącze-
nie walorów możliwości prowadzenia ognia pojedynczego z montowanym celownikiem
optycznym i dwójnogiem, stanowiącym integralną część każdego  erkaemu sprawia, że
może on z powodzeniem występować w roli karabinu wyborowego przeznaczonego do
zwalczania ważnych celów pojedynczych. Najkrócej zatem można powiedzieć, że ręczny
karabin maszynowy jest niezbędną bronią drużyny piechoty o zasięgu skutecznym do
800m.
3. Analiza ręcznych karabinów maszynowych armii polskiej
W pododdziałach rozpoznawczych i powietrzno  desantowych Wojska Polskiego
wystÄ™puje na uzbrojeniu 7,62 mm rÄ™czny karabin maszynowy RPK*ð (rys. 1). BroÅ„ ta jest,
praktycznie rzecz biorąc, nieco zmodyfikowaną odmianą kbk AK. Można powiedzieć, że
jest to  erkaemowa wersja karabinu. Ręczny karabin maszynowy Kałasznikowa to broń
automatyczna drużyny piechoty, charakteryzująca się znaczną intensywnością i skutecznością
ognia, przeznaczoną do niszczenia siły żywej i środków ogniowych nieprzyjaciela. Do strze-
lania z rkm RPK stosuje się naboje 7,62 x 39 mm (wz. 1943) z pociskami zwykłymi, z rdze-
niem stalowym, pociskami smugowymi i przeciwpancerno - zapalajÄ…cymi1.
*ð
RPK- Rucznoj Pulemiot Kałasznikowa - ręczny karabin Kałasznikowa.
1
Instrukcja 7,62 mm Ręczny Karabin Maszynowy RPK (RPKS). Opis i użytkowanie. Sposoby i zasady strze-
lania, MON, Warszawa 1972, s. 7.
80
R
CZNY 5,56 MM KARABIN MASZYNOWY DLA POTRZEB SZRP
Rys. 1. Widok ogólny 7,62 mm ręcznego karabinu maszynowego RPK
Żródło: http://www.world.guns.ru/kalasznikow/
Ręczny 7,62 mm karabin maszynowy RPK jest rozwinięciem kbk AK*, dokonanym
przez Michaiła Kałasznikowa. Zasadnicze różnice zewnętrzne to bardzo charakterystyczna
maczugowa kolba oraz znacznie dłuższa i cięższa lufa. Nowy model jest wyposażony w wy-
sunięty daleko do przodu dwójnóg, który daje się złożyć do tyłu i zatrzasnąć w uchwycie,
jeżeli nie służy jako podpórka. Broń działa na zasadzie wykorzystania energii części gazów
prochowych odprowadzanych z przewodu lufy.
Doświadczenia związane z eksploatacją RPK wykazały, że po długotrwałym
prowadzeniu ognia występuje tendencja do samoistnego zapłonu nabojów w komorze
zamkowej związana z faktem, że broń strzela z zamka zamkniętego. Ze względu na brak
możliwości wymiany lufy, szybkostrzelność praktyczna waha się w granicach około 150
strzałów na minutę. Brak regulatora gazowego sprawia, że w miarę gromadzenia się za-
nieczyszczeń w przewodzie lufy, szybkostrzelność nieco maleje. Fakt, że karabin ten nie
posiada regulatora gazowego, upraszcza w znacznym stopniu jego produkcjÄ™, ale powodu-
je też występowanie silnej, kiedy karabin jest czysty, wibracji, która słabnie stopniowo w
miarę narastania zanieczyszczenia, zmniejszającego jednak szybkostrzelność. Zaletą kon-
strukcji jest fakt, że mechanizmy wewnątrz komory zamkowej mają bardzo dużo miejsca,
a broń jest względnie odporna na zakurzenie i zapiaszczenie mimo dużego okna wyrzuto-
wego oraz niezasłoniętej szczeliny, w której porusza się rączka zamkowa. Reasumując,
RPK to dobra, sprawna i odporna na zanieczyszczenia broń2.
4. Analiza ręcznych karabinów maszynowych czołowych armii
Od roku 1966 w USA prowadzono szeroko zakrojone prace studyjne nad nowym
rodzajem broni wsparcia dla drużyny piechoty i pododdziałów pokrewnych. W pracy po-
stawiono sobie za cel opracowanie założeń broni o większej manewrowości od powszech-
nie używanych uniwersalnych karabinów maszynowych na amunicję karabinową 7,62 x
51 mm. Płynące z nich wnioski sugerowały, że karabin maszynowy kalibru 7,62 mm po-
winien pozostać podstawowym środkiem ogniowym plutonu i kompanii oraz uzbrojeniem
wozów bojowych, natomiast na poziomie drużyny musi zostać zastąpiony dwoma lżej-
*
AK  Awtomat Kalasznikowa  automat Kałasznikowa.
2
Adam R.: Najskuteczniejsza broń ręczna, Warszawa 2002, s. 90.
81
Krzysztof JAMROZIAK, Przemysław KUBICKI
szymi karabinami maszynowymi, których masa wraz z 200 nabojami nie przekraczałaby
10 kg (dla porównania amerykański 7,62 mm km M60 waży bez amunicji 10,5 kg, a z 200
nabojami 17,6 kg). Dzięki temu wzrosłaby ruchliwość i siła drużyny3. W wyniku tych
prac oraz doświadczeń z wojen i konfliktów drugiej połowy XX w. uznano, że najlepszym
rozwiązaniem byłaby lekka broń maszynowa obsługiwana przez jednego żołnierza, której
masa wraz z 200 nabojami nie przekraczałaby 10 kg, ale której zasięg skuteczny byłby nie
mniejszy niż 800 m. Efektem była nowa generacja  erkaemów strzelających nabojem
pośrednim o kalibrze 5,56 mm i 5,45 mm4.
W efekcie prac studyjnych nad nowÄ… broniÄ… wsparcia Amerykanie pod koniec lat
osiemdziesiątych ubiegłego wieku rozpoczęli wprowadzanie do uzbrojenia swoich podod-
działów nowy rkm MINIMI oznaczony M249 SAW w miejsce starego karabinu maszy-
nowego M60. Raporty z konfliktów zbrojnych w Zatoce Perskiej, Afganistanie Somalii
potwierdziły słuszność ich wyboru. Śladami Amerykanów podążyli Brytyjczycy, wpro-
wadzajÄ…c poczÄ…tkowo na uzbrojenie  erkaemowÄ… wersjÄ™ karabinka SA80, oznaczonÄ…
L86A1, a następnie zastępując rkm L86A1 belgijskim rkm MINIMI. Francuzi także zde-
cydowali się na belgijski, ręczny karabin maszynowy. Inną drogą poszli Hiszpanie, którzy
stworzyli nową, własną, udaną konstrukcję rkm CETME AMELI. Austryjacka armia zde-
cydowała się na rodzimy, ręczny karabin maszynowy oparty na karabinku AUG, noszący
oznaczenie AUG HBAR. Izraelczycy na potrzeby swojej armii stworzyli od podstaw ręcz-
ny karabin maszynowy NEGEV, będący stosunkowo udaną konstrukcją spełniającą po-
kładane w nim oczekiwania.
4.1. Ręczny 5,56 mm karabin maszynowy firmy Fabrique Nationale
Belgijski rkm MINIMI* (rys. 2) został opracowany w firmie Fabrique Nationale
(FN) w Herstal przez Ernesta Verviera, a po raz pierwszy zaprezentowany publicznie w
1974 roku5. Ręczny karabin maszynowy MINIMI występuje w wersji standardowej jako
uzbrojenie drużyny, plutonu, a w wersji skróconej PARA* dla załóg wozów bojowych;
śmigłowców i żołnierzy jednostek powietrzno - desantowych oraz w wersji skróconej o
zasilaniu wyłącznie taśmowym SPW* (dla żołnierzy jednostek specjalnych) i pokładowej
jako uzbrojenie dodatkowe wozów bojowych.
3
FN Minimi:  Nowa Technika Wojskowa 9/2003, s.34.
4
Chloupek I.: Karabiny maszynowe Ameli,  Komandos , Warszawa 9/2000.
*
MINIMI - Mini Mitrailleuse - fr. mini karabin maszynowy.
5
FN Minimi:  Nowa Technika Wojskowa 9/2003, s. 35.
*
PARA  skrócona wersja MINIMI (skrócono lufę i zamontowano wysuwaną kolbę).
*
SPW  wersja MINIMI dla pododdziałów specjalnych zasilana tylko za pomocą taśmy amunicyjnej.
82
R
CZNY 5,56 MM KARABIN MASZYNOWY DLA POTRZEB SZRP
Rys. 2. Widok ogólny 5,56 mm rkm Minimi
y
ródło: http://www.guns-club.narod.ru/machine_gun03.htm
MINIMI jest bronią samoczynną (tylko na ogień ciągły), działającą na zasadzie od-
prowadzenia części gazów prochowych przez boczny otwór w lufie (długi ruch tłoka gazo-
wego). Ryglowanie odbywa się przez obrót zamka wymuszony powierzchnią krzywkową
suwadła. Zasilanie jest realizowane z lewej strony broni, z rozsypnej taśmy nabojowej z
ogniwami otwartymi M27, luz
no zwisajÄ…cej z karabinu lub umieszczonej w skrzynce nabojo-
wej (o pojemności 200 nabojów, wykonanej z tworzywa sztucznego), mocowanej do dolnej
części komory zamkowej bądz
z wymiennego magazynka łukowego o pojemności 30 nabo-
jów stosowanego w 5,56 mm karabinkach, M16A1 i FNC NATO (zasilanie z magazynka od-
bywa się wyłącznie, gdy wyczerpie się amunicja taśmowana).
4.2. Brytyjski ręczny 5,56 mm karabin maszynowy L86A1/A2
Brytyjski karabin maszynowy L86A1/A2 (rys. 3) jest wersjÄ… karabinka standardo-
wego L85A1/A2, rkm L86A 1. Podobnie jak L85A1 jest bronią zbudowaną w układzie
 bull  pup *, samoczynną - samopowtarzalną, działającą na zasadzie odprowadzenia czę-
ści gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. W broni zastosowano układ z krótkim
ruchem tłoka gazowego (tłok porusza się w komorze gazowej znajdującej się nad lufą)
oraz trójpołożeniowy, nastawny regulator gazowy: pierwsze położenie jest stosowane w
warunkach normalnych, drugie położenie przy eksploatacji broni w trudnych warunkach,
natomiast trzecie położenie jest wykorzystywane do miotania granatów nasadkowych.
Karabinek jest zasilany z magazynka łukowego (od karabinka M 16) o pojemności 30 na-
bojów.
*
Bull-pup  układ broni uzyskany dzięki zamontowaniu mechanizmów broni w kolbie.
83
Krzysztof JAMROZIAK, Przemysław KUBICKI
Rys. 3. Widok ogólny ręcznego 5,56 mm karabinu maszynowego L86A1
y
ródło: www. civiliangunner.com/firearmsmenu.htm
4.3. Izraelski ręczny karabin maszynowy 5,56 mm NEGEV
Izraelski ręczny karabin maszynowy Negev (rys. 4) skonstruowano w firmie TAAS-
Israel Industries Ltd. w Ramat Hasharon6. Ręczny karabin maszynowy NEGEV jest bronią
samoczynnÄ… - samopowtarzalnÄ… (na
ogień pojedynczy i ciągły),
cą na zasadzie odprowadzenia części
gazów prochowych przez boczny
otwór w lufie (długi ruch tłoka
zowego). Zasilanie realizowane jest
z lewej strony broni, z rozsypnej
taśmy nabojowej z ogniwami otwar-
tymi M27, luz
no zwisajÄ…cej z kara-
binu lub umieszczonej w brezento-
wej skrzynce nabojowej, mocowanej
do dolnej części komory zamkowej
bÄ…dz
z wymiennego magazynka łu- Rys. 4. Widok ogólny ręcznego 5,56 mm karabinu
maszynowego NEGEV
kowego o pojemności 35 nabojów
y
ródło: www. viliangunner.com/firearmsmenu.htm
stosowanego w 5,56 mm karabin-
kach GALIL.
5. Wymagania oraz założenia 5,56 mm ręcznego karabinu maszynowego
Przyszły nowy, ręczny karabin maszynowy używany na szczeblu drużyny jako
broń wsparcia wraz z 200 nabojami nie może przekraczać masy 10 kg, a jednocześnie po-
winien umożliwiać prowadzenie ognia seryjnego z intensywnością równą karabinom ma-
szynowym7. Zatem 5,56 mm ręczny karabin maszynowy na nabój 5,56 x 45 mm NATO
powinien występować w dwóch wersjach: podstawowej i desantowej, zasilanych zarówno
z taśmy nabojowej, jak i magazynka. Opracowany 5,56 mm ręczny karabin maszynowy
wraz z 5,56 mm karabinem szturmowym kbs wz.96 (BERYL) powinien stanowić system
uzbrojenia strzeleckiego Wojska Polskiego kalibru 5,56 mm w pododdziałach wojsk zme-
6
NEGEV- LMG, Materiały reklamowe firmy ISRAEL MILITARY INDUSTRIES LTD. (IMI). Izrael
2001.
7
Kubicki P.: Ręczny 5,56 mm karabin maszynowy dla potrzeb Sił Zbrojnych WP. Stan obecny i tendencje
rozwojowe, Praca dyplomowa, WSOWLąd., Wrocław 2004, s. 71-78.
84
R
CZNY 5,56 MM KARABIN MASZYNOWY DLA POTRZEB SZRP
chanizowanych, desantowych i aeromobilnych, co w świetle unifikacji uzbrojenia jest
ważnym zagadnieniem z punktu widzenia strategicznego. Wobec tego ręczny 5,56 mm
karabin maszynowy powinien charakteryzować się następującymi wymaganiami taktycz-
no  technicznymi, które zawarto w tabeli 1.
Tabela 1. Podstawowe wymagania taktyczno-techniczne stawiane 5,56 mm rkm
Wyszczególnienie Wersja podstawowa Wersja desantowa
Kaliber 5,56 mm
Nabój 5,56 mm NATO
Masa broni bez magazynka [kg] max. 7,50 max. 7,20
Masa lufy [kg] max. 2,30 max. 2,00
Długość karabinu z kolbą rozłożoną [mm] max. 1150 max. 1020
Długość karabinu z kolbą złożoną [mm] max. 850 max. 720
Wysokość broni [mm] 250-350*
Szerokość broni [mm] max. 100
Długość lufy [mm] max. 510 max. 380
Liczba bruzd [szt.] 6
Skok bruzd [mm] 228
Odległość celowania [m] do 1000 do 1000
Prędkość początkowa pocisku [m/s] min. 900 min. 800
Zasięg skuteczny [m] 800 600
Rodzaj ognia ciągły (strzelanie krótkimi i długimi seriami)
Szybkostrzelność teoretyczna [strz./min.] 700-1000
min. 120 -dla zasilania magazynowego
Szybkostrzelność praktyczna [strz./min.]
min. 200-dla zasilania taśmowego
Pojemność magazynka [szt.] 30
Pojemność skrzynki nabojowej [szt.] 200
Odchylenie ŚPT od PC na odległości 100 m dla 4
strzałów ogniem pojedynczym nie może być większe
od 50 mm. Przy ogniu seryjnym (2-3 strzały w grupie
dziesięciostrzałowej) 8 przestrzelin musi się mieścić w
kole o średnicy 200 mm, a ŚPT nie może odchylić się
Celność broni i skupienie pocisków od PK więcej niż 50 mm w dowolnym kierunku. Sku-
pienie pocisków, średnie z 3 serii pomiarowych dwu-
dziestostrzałowych, oddanych z odległości 100 m,
ogniem seryjnym (po 3-7 strzały w serii), dla obu luf
musi spełniać wymagania
Pw = Ps d" 200 mm.
*)
z uwzględnieniem regulowanej wysokości dwójnogu
6. Broń wsparcia rodziny kalibru 5,56 mm dla Wojska Polskiego
Zmiany, jakie dokonują się na współczesnym polu walki, wymuszają wprowadze-
nie także do Wojska Polskiego nowego ręcznego karabinu maszynowego spełniającego
standardy NATO. Zaproponowany polski ręczny karabin maszynowy, oznaczony jako
kbkm wz. 2003, został zaprojektowany przez konstruktorów Fabryki broni  A
ucznik -
Radom Sp. z o.o. przy współudziale konstruktorów Wojskowej Akademii Technicznej.
Obecnie po testach w Wojskowym Instytucie Techniki Uzbrojenia przygotowywa-
na jest dokumentacja produkcyjna. Ręczny karabin maszynowy wz. 2003 występował bę-
dzie w wersji standardowej, przewidzianej jako uzbrojenie drużyny plutonu zmechanizo-
85
Krzysztof JAMROZIAK, Przemysław KUBICKI
wanego oraz w wersji skróconej, określanej jako desantowa (dla pododdziałów desanto-
wo-szturmowych i aeromobilnych (rys. 5).
a) b)
Rys. 5. Widok ogólny 5,56 mm ręcznego karabinu maszynowego kbkm. wz. 2003;
a) wersja podstawowa, b) wersja desantowa
y
ródło: Fabryka Broni  A
ucznik Radom Sp. z o.o.
Obie wersje przystosowane są do zasilania z taśmy bądz
z magazynka8. Ręczny ka-
rabin maszynowy kbkm wz. 2003 jest bronią samoczynną (tylko na ogień ciągły), działa-
jącą na zasadzie odprowadzenia części gazów prochowych przez boczny otwór w lufie
(długi ruch tłoka gazowego). Ryglowanie odbywa się przez obrót zamka (dwa występy
ryglowe), wymuszony powierzchnią krzywkową suwadła. Zastosowano regulator gazowy,
dwupołożeniowy. Wyciąg sprężynujący znajduje się w zamku, a wyrzutnik wahliwy w
komorze zamkowej. Mechanizm uderzeniowy typu bijnikowego, w którym funkcję bijnika
spełnia suwadło. Zasilanie realizowane jest z lewej strony broni, z rozsypnej taśmy nabo-
jowej z ogniwami otwartymi typu M27 luz
no zwisajÄ…cej z karabinka lub umieszczonej w
skrzynce nabojowej (o pojemności 200 nabojów, wykonanej z tworzywa sztucznego), mo-
cowanej do dolnej części komory zamkowej bądz
z wymiennego magazynka Å‚ukowego o
pojemności 30 nabojów, stosowanego w 5,56 mm kbs wz. 96 BERYL. Zasilanie z maga-
zynka odbywa się wyłącznie, gdy wyczerpie się amunicja taśmowana. Taśmę z nabojami
wprowadza się do okna donośnika usytuowanego tuż nad jego pokrywą, magazynek zaś
do gniazda magazynowego (zamykanego pokrywą), znajdującego się pod oknem donośni-
ka9. Sposób zasilania broni w amunicję przedstawiono na rys. 6.
8
Leciejewski Z., Woz
niak R., Furmanek W., Kamiński R., Stępniak W., Lewandowski P.: Przeznaczenie,
budowa charakterystyka taktyczno  techniczna oraz wyniki wybranych badań 5,56 mm karabinka maszy-
nowego wz. 2003, Seminarium naukowe w ZM Mesko S.A., Skarżysko-Kamienna, dn. 16-17.10.2003.
9
Materiały firmy Fabryka broni  A
ucznik - Radom Sp. z o.o. Radom 2001.
86
R
CZNY 5,56 MM KARABIN MASZYNOWY DLA POTRZEB SZRP
b)
a)
c) c)
Rys. 6. Sposób zasilania ręcznego karabinu maszynowego w amunicję;
a) taśmowy, b) magazynkowy, c) schematyczny sposób zasilania z taśmy M27,
d) schematyczny sposób zasilania z magazynka
y
ródło: Seminarium naukowe w ZM Mesko S.A., Skarżysko-Kamienna, dn. 16-17.10.2003
Donośnik przesuwakowy jest wzorowany na donośniku 5,56 mm ręcznego kara-
binka maszynowego MINIMI. Przesuwanie taśmy odbywa się przy ruchu suwadła do tyłu
i do przodu. W pokrywie donośnika umieszczono wskaz
nik obecności naboju na linii do-
syłania. Strzelanie z karabinka odbywa się z zamka otwartego. Bezpiecznik przed strza-
Å‚ami przypadkowymi - nastawny znajduje siÄ™ w komorze spustowej nad chwytem pistole-
towym. W położeniu  broń zabezpieczona unieruchamia zaczep suwadła w tylnym poło-
żeniu (mechanizm spustowy, zabezpieczający, chwyt pistoletowy zaadoptowano z km
PK). Lufy broni mają zwiększoną pojemność cieplną, przewody bruzdowane to 6 bruzd
prawoskrętnych o skoku bruzdy 228 mm. Są one szybkowymienne i mają szczelinowe
tłumiki płomienia oraz rękojeści transportowe, służące do przenoszenia broni i wymiany
rozgrzanej lufy. W wersji standardowej i desantowej kbkm wz. 2003 jest zaopatrzony w
dwójnóg mocowany na stałe do rury gazowej, który w położeniu marszowym jest składa-
ny pod łoże. Dwójnóg posiada cztery zakresy regulacji długości nóg. Maksymalna wyso-
kość broni z dwójnogiem (w najwyższej pozycji) wynosi 350 mm. Ręczny karabin maszy-
nowy może być także montowany na podstawie trójnożnej 6T5, zapożyczonej od km
PKM.
Do broni w wersji standardowej i skróconej zastosowano mechaniczne przyrządy
celownicze, składające się ze składanej muszki i celownika przeziernikowego (z moż-
liwością wprowadzenia poprawki na wiatr boczny), z nastawami od 300 do 1200 m co 100
m. Broń na pokrywie komory zamkowej posiada tzw. Picatinny Rail System, czyli szynę
87
Krzysztof JAMROZIAK, Przemysław KUBICKI
umożliwiającą montaż standardowych celowników NATO zgodnie ze STANAG 2324.
Ogólną budowę ręcznego karabinu maszynowego przedstawiono na rys. 7.
10
10
9
5
8
4
7
6
3
2
1
Rys. 7. Ogólna budowa 5,56 mm ręcznego karabinu maszynowego;
1  kolba, 2  mechanizm spustowo-zabezpieczający, 3  dwójnóg, 4  rura gazowa,
5  lufa, 6  urządzenie powrotne, 7  komora zamkowa, 8  suwadło z zamkiem,
9  pokrywa komory zamkowej z donośnikiem, 10  przyrządy celownicze.
Ręczny karabin maszynowy rodziny 5,56 mm przeznaczony dla wojsk lądowych
cechuje się następującymi danymi:
a) charakterystyka broni;
- przeznaczenie: do zwalczania siły żywej w odległości do 800 m,
- typ broni: zespołowa broń strzelecka, samoczynna,
- zasada działania broni: odprowadzania części gazów prochowych przez boczny
otwór w lufie,
- ryglowanie: przez obrót zamka,
- mechanizm spustowy: umożliwia prowadzenie tylko ognia seryjnego,
- mechanizm zabezpieczajÄ…cy: dz
wigniowy bezpiecznik nastawny,
- zasilanie: realizowane z lewej strony, z rozsypnej taśmy nabojowej o ogniwach
otwartych typu M27 bÄ…dz
z wymiennego magazynka łukowego do 30 nabojów (od
karabinu szturmowego BERYL).
b) dane taktyczno-techniczne broni;
- kaliber: 5,56 mm,
- długość broni: z kolbą rozłożoną - 1150 mm, wersja desantowa - 1020 mm (po zło-
żeniu broni długość wersji standardowej 850 mm, desantowej 720 mm),
- długość lufy: 510 mm (wersja skrócona 380 mm), szybkowymienna,
- liczba/skok bruzd prawoskrętnych: 6/228 mm,
- długość linii celowniczej: 490 mm,
88
R
CZNY 5,56 MM KARABIN MASZYNOWY DLA POTRZEB SZRP
- masa broni bez magazynka: 7,4 kg (wersja skrócona 7,2 kg),
- masa pustej skrzynki amunicyjnej: 0,24 kg,
- masa broni załadowanej: 10,1 kg (9,72 kg),
- pojemność skrzynki amunicyjnej: 200 naboi,
- odległość celowania: 100 m-1200 m,
- prędkość początkowa pocisku: 925 m/s (dla wersji skróconej 866 m/s),
- energia poczÄ…tkowa pocisku: 1748 J,
- szybkostrzelność teoretyczna: 700 - 1000 strz./min,
c) amunicja;
- typ naboju: 5,56 mm (5,56 x 45 mm),
- rodzaje stosowanych nabojów: z pociskiem zwykłym, z rdzeniem stalowym SS109
(M855), z pociskiem smugowym M856, z pociskiem ppanc. P112,
- masa naboju: 12,5 g,
- masa pocisku: 3,60  4,14 g,
d) wyposażenie broni;
- standardowe: 3 skrzynki o pojemności 200 nabojów każda lub 2 skrzynki i 2 maga-
zynki po 30 nabojów, przybory do czyszczenia broni, pas nośny, pokrowiec na
broń, olejarka, wkrętka do strzelania amunicją ślepą,
- dodatkowe wyposażenie: celowniki optyczne i noktowizyjne zgodne ze standardem
STANAG 2324,
e) producent: Fabryka Broni  A
ucznik Radom Sp. z o. o.
f) wersje;
- 5,56 mm ręczny karabin maszynowy kbkm wz. 2003 P  wersja podstawowa,
- 5,56 mm ręczny karabin maszynowy kbkm wz. 2003 D  wersja desantowa.
7. Zakończenie
Zaprezentowana nowa konstrukcja polskiego ręcznego karabinu maszynowego kalibru
5,56 mm to kolejny etap modernizacji wyposażenia struktur pododdziału w drodze do ciągłe-
go unowocześniania wyposażenia polskiego żołnierza. Ogromną szansą na podniesienie war-
tości bojowej tych struktur jest wprowadzenie do nich nowego ręcznego karabinu maszyno-
wego kbkm wz. 2003. Broń ta jest nowoczesną konstrukcją opartą na sprawdzonych rozwią-
zaniach, efektywną i relatywnie tanią. Ponadto nowy ręczny karabin maszynowy spełnia
wszystkie wymogi stawiane broni wsparcia na poziomie drużyny, dzięki czemu nasza armia
uczyniłaby kolejny duży krok w kierunku unifikacji uzbrojenia z państwami Sojuszu. Obecnie
na wyposażeniu Wojska Polskiego brak jest broni wsparcia, odpowiadającej wymaganiom
współczesnego pola walki oraz normom NATO. Należy w szybkim tempie podjąć działania
mające na celu wdrożenie do pododdziałów wojska ręcznego karabinu maszynowego spełnia-
jÄ…cego wymagania NATO.
89
Krzysztof JAMROZIAK, Przemysław KUBICKI
BIBLIOGRAFIA
1. Adam R.: Najskuteczniejsza broń ręczna, Bellona, Warszawa 1999.
2. Chloupek I.: Karabiny maszynowe Ameli, Komandos, Warszawa 9/2000.
3. FN Minimi, Nowa Technika Wojskowa, Warszawa 9/2003.
4. Instrukcja 7,62 mm Ręczny Karabin Maszynowy RPK (RPKS). Opis i użytkowanie.
Sposoby i zasady strzelania, MON, Warszawa 1972.
5. Kubicki P.: Ręczny 5,56 mm karabin maszynowy dla potrzeb SZWP, Praca dyplomowa,
WSOWLąd., Wrocław 2004.
6. Leciejewski Z., Woz
niak R., Furmanek W., Kamiński R., Stępniak W., Lewandowski P.:
Przeznaczenie, budowa charakterystyka taktyczno  techniczna oraz wyniki wybranych
badań 5,56 mm karabinka maszynowego wz. 2003, Seminarium naukowe w ZM Mesko
S.A., Skarżysko-Kamienna, dn. 16-17.10.2003
7. Materiały reklamowe firmy Fabryka broni  A
ucznik - Radom Sp. z o.o. Radom 2001.
8. NEGEV-LMG, Materiały reklamowe firmy ISRAEL MILITARY INDUSTRIES LTD.
(IMI). Izrael 2001.
90