2964938946

UBIORY PROFESORÓW I UCZNIÓW. 37

Druga połowa XVI w. nie zmieniła zapatrywań władz uniwersyteckich. Wpływ humanizmu w tym względzie jako i w innych był u nas żaden. Ale i we Wiedniu spotykamy jeszcze w r. 1554 ustawę, która wzywa scholarzów tamtejszych, aby nosili ubiór przyzwoity, tj. scholarski, po którymby ich można odróżnić od żołnierzy. Ustawa ta dotyczyła wszystkich scholarzów przedewszystkiem zaś uczniów wydziału teologicznego i filozoficznego. Nieposłuszni zamykali sobie drogę do stopni uniwersyteckich U A więc uniwersytet nasz nie jest odosobniony z swymi ustawami o ubiorach w drugiej połowie XVI wieku. Ustawy naszego uniwersytetu o broni i strojach, wydane po r. 1550, cechuje tylko niezwykła w innych uniwersytetach, a u nas poniekąd niewytłumaczona surowość.

I tak w r. 1558 postanowił uniwersytet wykluczać bez ape-lacyi z uniwersytetu tych wszystkich scholarzów, którzyby uzbrojeni brali udział w zgromadzeniach publicznych lub prywatnych^{1 2}.

Rok 1559, w którym Marcin Krokier z Krakowa dzierżył berła uniwersytetu, dał się przykro uczuc żakom. Król Zygmunt August, znudzony i rozgniewany ciągłymi skargami wnoszonymi z rozmaitych stron na ruchliwą podówczas uczącą się młodzież, wezwał rektora uniwersytetu do energicznego przeciw rozhukanym scholarzom postępowauia. Krokier z natury surowo dla młodzieży usposobiony, teraz po otrzymaniu mandatu królewskiego wystąpił z tern większą surowością. Następstwem tego był cały szereg uciążliwych dla młodzieży ustaw, między któremi pierwsze miejsce zajmują rozporządzenia o ubiorach i broni. Dawniej wstępujący do bursy oddawali broń do przechowania seniorowi bursy, teraz mieli ją składać prowizorowi i to najpóźniej w trzy dni po wstąpieniu do zakładu. Przy oddawaniu mieli żacy przysięgać, jako prócz oddanej innej broni nie posiadają ani jej też nabywać nie będą prócz nożyków do temperowania piór (praeter cultelium incisorium et scriptorium). Wykraczający przeciw temu rozporządzeniu mieli byc

Zob. King. 1. c., tom Ił, str. 390.

Zob. Concl. univ., r. 1558, str. 208: „Si quis autem in communi-tatem quocunque tempore inter publice vel privatim congregatos armatus ipse yenerit aut alios cuiusvis conditionis subordinaverit ₇ excepta pixide seu bombarda, propter quam simpliciter excludendus erit*.