3014255627

BIBLIOTEKA GDAŃSKA 1596—1996 25

nowy budynek Biblioteki Gdańskiej a jej zbiory otrzymały pełną dokumentację katalogową, dzięki czemu stały się nowoczesnym i sprawnym warsztatem naukowym⁵³. Wspomnieć jeszcze trzeba Fryderyka Schwarza, kierującego Biblioteką w 1. 1921-1935, autora przewodnika po zbiorach ikonograficznych tej książnicy⁵⁴.

Po 1945 r. na czoło zasłużonych pracowników Biblioteki Gdańskiej wysunął się Marian Pelczar (1905-1983), kierujący jej działalnością w 1. 1945-1973. Zapisał się on trwale w dziejach tej książnicy pod wieloma względami. Przede wszystkim jako energiczny i sprawny organizator, który w niesłychanie trudnych warunkach potrafił w niemal całkowicie zniszczonym mieście znaleźć ludzi i środki, aby przeprowadzić rewindykacje rozproszonych zbiorów, odbudować zdewastowane pomieszczenia, uporządkować rozrzucone katalogi i już 22.06.1946 r. uruchomić Bibliotekę. W krótkim czasie doprowadził ją do tak wysokiej rangi naukowej, że mogła już w 1955 r. wejść do sieci bibliotek Polskiej Akademii Nauk. Jego zasługą było rozpoczęcie, wydawania w 1968 r. Lihri Gedanenses, organu naukowego Biblioteki Gdańskiej. W licznych publikacjach własnych szeroko informował o przeszłości i współczesności tej starej gdańskiej librarii. Wykazywał przy tym troskę o rozwój naukowy i fachowy pracowników, zachęcając ich do zdobywania stopni naukowych i podnoszenia kwalifikacji zawodowych⁵⁵.

Do grona zasłużonych pracowników Biblioteki Gdańskiej należy też zaliczyć Mariana Des Loges (1898-1957), wicedyrektora w latach 1945-1950, który zorganizował prace nad nowoczesnymi katalogami i osobiście prowadził w tym zakresie szkolenie pracowników⁵⁶. Opracowanie rzeczowe zbiorów powierzono w 1945 r. Izydorze Dąmbskiej (1904-1983). Dzięki jej głębokiej wiedzy i fachowości założony został katalog przedmiotowy na wysokim poziomie merytorycznym, będący wzorem dla podobnych przedsięwzięć w wielu bibliotekach naukowych w Polsce⁵⁷. Na uwagę zasługują dokonania w zakresie opracowania starych druków, będące wynikiem studiów i prac Marii Pelczarowej (1903-1984), Anny Jędrzejowskiej (1896-1986) i Heleny Jędrzejowskiej (1900-1970). Sporządziły one katalogi inkunabułów i poloników, założyły kartoteki drukarzy, księgarzy, wydawców, nakładców gdańskich, polskich i obcych, opraw i proweniencji, a także opracowały różne fragmenty dziejów drukarstwa gdańskiego, inicjując studia i badania nad historią i kulturą książki w dawnym Gdańsku⁵⁸.

W okolicznościowym i ograniczonym rozmiarami artykule można wymienić i krótko scharakteryzować tylko niektóre „osoby koło Biblioteki chodzące” na przestrzeni 400 lat. Było ich znacznie więcej i każda z nich wniosła swą

⁵³    Thmże. ł 241. — Słownik biograficzny... (por. przyp. 4), L 2 i 148. — M. Andrzejewski: Biblioteki_ (por. przyp. 16), s. 20, 22

⁵⁴    M. Andrzejewski: Biblioteki.. (por. przyp. 16), s. 15, 22, 58-59.

⁵⁵    21 Nowak: Marian Pelczar (1905-1983). ..Rocz. Gdań.” 1985 z. 1 s. 7-19; Kontynuator tradycji bibliotekarstwa gdańskiego - Marian Pelczar. W: W kręgu nauki i bibliotek. Warszawa 1993 s. 42-51.

Słownik biograficzny.. (por. przyp. A\ t. 1 s. 323-324.

⁵⁷ J. Wotodżko-Sarosick. Profesor Izydora Dcptthska. ..W kręgu Książki" 1986 [nr] 6 s. 101-106.

* Akta osobowe M. Pelczarowej, A. Jędrzejowskiej i H. Jędrzejowskiej. Archiwum Zakładowe Bibl. Gd. PAN, 16/86/BE50. — Z. Nowak: Anna Jędrzejowska (1896-1986). „Rocz. Bihr 1987 z. 1 ł 411-412.