Obiegi gazowe w maszynach cieplnych
Obiegi teoretyczne (porównawcze) mają na celu przedstawienie idealnego przebiegu przemiany termodynamicznej zachodzącej w urządzeniu (np. silniku). Przy tworzeniu obiegów teoretycznych dokonujemy pewnych uproszczeń, np:
- pomijamy straty związane z napełnianiem, sprężaniem, rozprężaniem i opróżnianiem (obieg odbywa się przy niezmiennej ilości czynnika),
- zakładamy, że procesy zmiany ciśnienia (sprężanie, rozprężanie) odbywają się adiabatycznie (nie ma wymiany ciepła pomiędzy czynnikiem a ściankami urządzenia),
- zakładamy stałość ciepła właściwego czynnika,
- ciepło do czynnika dostarczane jest poprzez izochoryczne lub izobaryczne ogrzewanie, natomiast odbierane poprzez izochoryczne oziębianie,
- nie występują straty przepływu.
Wykresy obiegów rzeczywistych znacznie różnią się od obiegów teoretycznych. Przebieg zmian obrazuje tzw. wykres indykatorowy (indykator - urządzenie do pomiaru i zapisu przebiegu zmian ciśnienia w maszynach tłokowych). Na różnice pomiędzy kształtem wykresów teoretycznych i rzeczywistych mają wpływ m.in.:
- straty ciepła w urządzeniu,
- dławienie gazów,
- powolne i niezupełne spalanie mieszanki w silnikach,
- nieszczelności tłoka i zaworów.
Olbrzymie znaczenie ma również fakt, że czynnikiem roboczym, w przypadku urządzeń rzeczywistych, nie jest gaz doskonały.
Obieą Carnota (silnika i pompy cieplnej)
Sformułowania drugiej zasady termodynamiki dotyczące obiegów termodynamicznych skłaniają do poszukiwania takiego obiegu, który miałby teoretycznie maksymalną sprawność.
Taki wyidealizowany obieg nosi nazwę obiegu Carnota - odwracalny obieg realizowany pomiędzy dwoma źródłami ciepła o stałych temperaturach składający się z dwóch przemian izoter-micznych i dwóch przemian izentropowych (adiabatycznych).
Cykl Carnota można podzielić na cztery etapy: