3434597371

400 Pedagogika społeczna. Podstawowe pojęcia i definicje

Z analizy tematyki publikacji z dziedziny pedagogiki społecznej, jakie ukazały się w Polsce w okresie transformacji ustrojowej, wynika, że polskiej pedagogice społecznej dominuje problematyka zmiany społecznej, ubóstwa i wykluczenia społecznego niewydolności wychowawczej, resocjalizacji a także interwencji kryzysowej, wsparcia społecznego. [Radzie-jowicz-Winnicki, 2008:169].

Pedagogika społeczna jest dziedziną, w której zachodzi stały postęp spowodowany z jednej strony przyrostem wiedzy (obserwacji empirycznych oraz ich uogólnień w postaci teorii wyjaśniających poszczególne zjawiska), a z drugiej zmianami zachodzącymi w społeczeństwie. Zmiany te sprawiają, że pewne problemy z biegiem czasu tracą na aktualności i ważności, a inne nabierają znaczenia. Przykładem zjawiska, które do niedawna stanowiło jeden z głównych problemów badawczych w naukach społecznych, była urbanizacja, która obecnie, jako proces z grubsza rzecz biorąc ukończony, znalazła się na marginesie zainteresowania tychże nauk. Problemem często poruszanym w pracach z dziedziny pedagogiki społecznej stało się natomiast rozwarstwienie społeczne i związane z nim ubóstwo i wykluczenie.

Podstawowym pojęciem pedagogiki społecznej (jak zresztą każdej dziedziny pedagogiki) jest pojęcie wychowania, przez które należy rozumieć świadome i celowe oddziaływanie wychowawcze przez wychowawcę na wychowanka. „Najczęściej - pisze R. Wroczyński - w literaturze przedmiotu wychowanie określa się jako proces, zmierzający do osiągania określonych efektów lub jako efekt tych działań, zabiegów" [Wroczyński, 1966: 75]. Wprawdzie w języku potocznym można niekiedy spotkać się z określeniem „wychowanie" w odniesieniu do wszystkich możliwych wpływów społecznych oddziałujących na rozwój jednostki, takie określenie wychowania wydaje się jednak zbyt szerokie. Jedynie takie oddziaływanie na rozwój jednostki nazwiemy zatem wychowaniem, któremu towarzyszy świadomość możliwych skutków stosowania określonych metod wychowawczych na rozwój wychowanka.

Społeczeństwo i Edukacja - Międzynarodowe Studia Humanistyczne Nr 1/2012