3547343692

Bibliotekarz Opolski, www.bibliotekarzopolski.pl Nr 2/2014 (LVIII)

Państwowe biblioteki naukowe również starają się zaoferować swoim odwiedzającym dostęp do zagranicznych e-książek. Państwowa Biblioteka Naukowa w Preszowie kupiła dla swoich czytelników na stałe 80 tytułów specjalistycznych książek elektronicznych z Cambridge University Press i już zamówiła kolejnych 20 tytułów. Rozpoczęto z udostępnianiem e-książek za pośrednictwem konkretnego adresu IP w bibliotece, jednakże w krótkim czasie (po zakupie serwera dużej pojemności) czytelnik już nie będzie musiał przychodzić czytać e-książki do biblioteki, tylko będzie miał komfortowy dostęp do książek za pośrednictwem hasła dostępu i loginu z poziomu swojego domowego komputera. Państwowa Biblioteka Naukowa w Bańskiej Bystrzycy od stycznia 2013r. oferuje swoim czytelnikom zdalny dostęp do 25 234 tytułów książek z bazy danych ebrary Public Library Complete. Od dwóch lat dostęp do tej bazy jest zapewniony dzięki opłacaniu z góry abonamentu rocznego. Już kolejny rok z rzędu dzięki współpracy z biblioteką z Szanghaju czytelnicy biblioteki mają dostęp do bazy danych kolejnych 1284 e-książek w języku angielskim.

Biblioteka Akademicka Uniwersytetu Komeńskiego, największego słowackiego uniwersytetu, zapewniła w formie rocznego abonamentu dla wszystkich bibliotek wydziałowych dostęp do 84 359 e-książek w ramach bazy danych ebrary Academic Complete oraz do 119 755 e-tytułów w ramach bazy danych eBook Academic Collection z EBSCO. Oprócz tego biblioteki wydziałowe zapewniają sobie również inne dostępy, w ramach swoich umów licencyjnych - biblioteka Wydziału Medycyny Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie oferuje swoim czytelnikom kolejnych 95 tytułów¹⁹. Pomimo tego wśród bibliotek akademickich można znaleźć również takie, które swoim czytelnikom nie oferują e-książek (Biblioteka Uniwersytecka Uniwersytetu Konstantyna Filozofa w Nitrze, Biblioteka Uniwersytecka Uniwersytetu w Trnawie i inne).

Zupełnie inna sytuacja jest w bibliotekach publicznych o zasięgu wojewódzkim²⁰, które nie oferują e-książek swoim czytelnikom. Większość z nich rozważała akwizycję e-książek w formie rocznego dostępu i testowały większość zagranicznych baz danych w ramach bezpłatnego dostępu testowego. Przykładowo Wojewódzka Biblioteka 11. Śtura we Zwoleniu posiada doświadczenia w testowym dostępie do baz danych E-books z EBSCO, Wojewódzka Biblioteka w Żylinie włączyła się w 2013 roku do projektu Books On-line, którego celem było pogłębienie współpracy bibliotek z Republiki Czeskiej i Hiszpanii zaangażowanych w projekt oraz zabezpieczenie pozycji książek elektronicznych w procesie budowania nawyków czytelniczych i wspierania czytelnictwa. Kolejną próbą z obszaru udostępniania e-książek podjętą przez bibliotekę z Żyliny był zakup jednego tytułu na płycie CD w księgarni. Ze względu na brak wykorzystania praktycznego tej książki w procesie wypożyczania jak również z powodu legislacyjnych ograniczeń biblioteka zadecydowała o przerwaniu dalszej rozbudowy zbiorów e-książek.

Ze względu na wymagania korzystających z usług bibliotek publicznych, którzy preferują słowackie i czeskie e-książki - z możliwością pobierania ich do swojego urządzenia przenośnego, biblioteki widzą ogromne ryzyko w tym, że zagraniczne tytuły w formie elektronicznej nie byłyby odpowiednio wykorzystywane. Ze względu na złe warunki finansowe biblioteki publiczne nie uznają zakupów zagranicznych baz danych za efektywne i czekają na nowelizację ustawy o prawach autorskich, która umożliwi im kupowanie i udostępnianie słowackich książek.

W warunkach obecnego środowiska legislacyjnego zdają się bardzo sceptycznie podchodzić do wykorzystania słowackich e-książek i czytników. Udostępnianie na e-czytnikach zakupionych e-książek tyko w pomieszczeniach biblioteki uznają za pozbawione sensu.

E-książki z własnej bibliotekarskiej produkcji edycyjnej

Większość bibliotek wskazało w badaniu, że same również włączają się do działalności wydawniczej. Uniwersytet Pavla Jozefa Śafarika w Koszycach (UPJŚ) wydaje dzieła również w formie elektronicznej, dlatego już przy wypełnianiu samego wniosku o publikację elektroniczną autor może udzielić zgody na publikowanie dzieła w internecie lub w sieci wewnętrznej (intranecie) uniwersytetu, która jest wkomponowana w treść umowy licencyjnej w następujący sposób: „Wyrażam zgodę na wolną publikację dokumentu w pełnym zakresie na czas nieokreślony bez prawa do honorarium autorskiego". Państwowa Biblioteka Naukowa w Bańskiej Bystrzycy

¹⁹    Z baz danych eBook Collection (EBSCO), Wiley Online Library a Elsevier-Library.

²⁰    Publiczna Biblioteka Jśna Bocatia w Koszycach, Biblioteka P. O. Hviezdoslava w Preszowie, Wojewódzka Biblioteka Karola Kmefka w Nitrze, Biblioteka Juraja Fóndlyho w Trnawie, Mało karpacka Biblioteka w Pezinku, Publiczna Biblioteka M. Reśetku wTrenczynie, Publiczna Biblioteka L. Śtura we Zwoleniu, Wojewódzka Biblioteka w Żylinie.