3623316797

STUDIA EKONOMICZNE • ECONOMIC STUDIES NR 1 (LXXII) 2012

Anna Moździerz¹

NIERÓWNOWAGA FINANSÓW PUBLICZNYCH W POLSCE W WARUNKACH ZMIAN W STRUKTURZE SPOŁECZNEJ

WPROWADZENIE

W latach 2009-2010 nastąpiło w Polsce znaczne pogorszenie stanu finansów publicznych, którego wyraźnym symptomem były deficyty budżetowe. Spowodowało to nasilenie debaty teoretycznej na temat przyczyn nierównowagi budżetowej. Deficyty budżetowe nie są jednak problemem ostatnich lat, ale całego dwudziestolecia transformacji systemowej. Deficyty budżetowe przewyższające wartości referencyjne kryteriów konwergencji występowały w Polsce nawet w okresach bardzo dobrej koniunktury gospodarczej. O ile sama kategoria deficytu budżetowego w świetle teorii i praktyki nie może być oceniana negatywnie, o tyle nadmierne deficyty budżetowe nie będące konsekwencją cyklicznego przebiegu procesów gospodarczych dają już podstawy do takiej oceny. Niska wrażliwość nierównowagi budżetowej w Polsce na zmiany luki produkcyjnej przesądza o jej strukturalnym charakterze. Zdefiniowanie czynników strukturalnych jest zadaniem trudnym, o czym świadczy chaos terminologiczny. Według węższego ujęcia czynniki strukturalne mają swoje źródła w realnej sferze gospodarki. W szerszym ujęciu natomiast uwzględnić należy również czynniki zależne od systemu przyjętych norm prawnych dotyczących organizacji danej dziedziny życia, a więc czynniki systemowe i instytucjonalne. Czynniki tkwiące w strukturze gospodarki możemy podzielić na te związane ze sferą gospodarczą i sferą społeczną, wskazując jednocześnie na ich współoddziaływanie.

Ustalenie przyczyn nierównowagi tkwiących w sferze gospodarki wymaga pogłębionych badań procesów zachodzących w takich obszarach, jak: wielkość

1

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Finansów.