3624817318

p

oglądy/ Zdarzenia

0 jubileuszu XXX-lecia Instytutu Psychologii i sześćdziesięcioletnich tradycjach psychologii w UMCS.

28 września 2007 roku aula w pałacyku przy placu Litewskim 3 stała się świadkiem spotkania osób, które przybyły tam aby świętować XXX-Iecie powołania Instytutu Psychologii UMCS. Dla większości pracowników Instytutu jest jednak oczywiste, że utworzenie Instytutu było tylko etapem w życiorysach psychologów związanych z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej. Etapem ważnym, jednak nie momentem pionierskim, ponieważ psychologia towarzyszy uczelni od pierwszych dni jej istnienia.

Przypomnijmy, że pierwsza katedra psychologii w UMCS została otwarta jesienią 1944 roku. jej kierownikiem był dr Marian Bolesław Rytel, który wiódł swój rodowód naukowy z psychologicznej szkoły Władysława Heinricha, działającej przed II wojną światową na Uniwersytecie Jagiellońskim. Katedra psychologii była jednym z dziewięciu zakładów naukowych, które znalazły się w najwcześniejszej strukturze organizacyjnej UMCS. Działała ona w ramach Wydziału Przyrodniczego UMCS. Należy

i

podkreślić, że usytuowanie pierwszego zakładu psychologii w strukturze nauk przyrodniczych było symbolem, że oto po raz pierwszy w historii Lublina zorganizowana została placówka psychologii eksperymentalnej, nawiązująca do najnowocześniejszej wizji tej dyscypliny, jako nauki badawczej i pragmatycznej. Rytel, od pierwszych dni pobytu w Lublinie prowadził wykłady dla młodzieży akademickiej, poświęcone psychologii ogólnej oraz charakterologii i strategiom studiowania; zajęcia te cieszyły się popularnością, gdyż zapoznawały uczestników z technikami pracy umysłowej.

Pod koniec roku 1944 objął obowiązki dydaktyczne dr Tadeusz Tomaszewski, najpierw jako zastępca Rytla, a po nagłej jego śmierci - jako kierownik Zakładu Psychologii Ogólnej utworzonego w miejsce katedry. Placówka rozwijała się, a władze uczelni zatrudniały w niej kolejne osoby. Pracownicy Zakładu organizowali szereg akcji, których celem była rekonstrukcja środowiska psychologów na Lubelszczyżnie. Jedną z nich było utworzenie Towarzystwa Filozoficznego i Psychologicznego, które aktywnie propagowało wiedzę psychologiczną wśród studentów i nauczycieli poprzez liczne odczyty i zebrania naukowe. W okresie lubelskim Tomaszewski obronił pracę habilitacyjną i uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. Prowadzone przez niego zajęcia z psychologii były kursami obowiązkowymi dla większości kierunków studiów w UMCS, a kilkanaście osób przygotowywało się do obrony pracy magisterskiej pod jego kierunkiem. Niestety, latem 1949 roku kierownik Zakładu Psychologii Ogólnej wyjechał do Warszawy, gdzie organizował katedrę psychologii przy UW. Zakład Psychologii w UMCS został rozwiązany. Nie ulega wątpliwości, że placówka ta stała się pierwszą w Polsce ofiarą kryzysu i negatywnego stosunku władz politycznych do niektórych dyscyplin naukowych. W okresie stalinowskim psychologia została wyeliminowana z życia społecznego i naukowego.

Zajęcia z zagadnień psychologicznych kontynuowano jednak w UMCS w ramach innych zakładów - pedagogiki i logiki. Szczególnie aktywnie udzielał się prof. Narcyz Łubnicki, który wykorzystał swoje umiejętności organizacyjne w momencie otwarcia (jesienią 1957 roku) zreformowanych studiów pedagogicznych w UMCS. Wśród nowych katedr powołanych wówczas do realizacji zadań dydaktycznych i naukowych znalazły się: Katedra Psychologii Ogólnej i Rozwojowej oraz Katedra Psychologii Wychowawczej. Na kierowników tych zakładów, otwartych w strukturze powstałego kilka lat wcześniej Wydziału Humanistycznego, pozyskano dwóch wybitnych psychologów polskich: doc. dr. Józefa Reutta i doc. dr. Stanisława Gerstmanna. Ci doświadczeni uczeni, a zarazem entuzjaści psychologii, bardzo szybko odtworzyli i ożywili lokalne środowisko psychologów, m.in. organizując Lubelski Oddział Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, który aż do wprowadzenia stanu wojennego był jednym z aktywniejszych oddziałów PTP w Polsce. Zarówno pomieszczenia, jak i władze tej organizacji mieściły się wówczas przy UMCS. Ponieważ wkrótce doc. S. Gerstmann wyjechał do Lodzi (gdzie zorganizował Zakład Psychologii przy UL), na kuratora Katedry Psychologii Wychowawczej powołano dr Natalię Reuttową, która dwa lata później, po przeprowadzeniu przewodu habilitacyjnego, została jej kierownikiem.

34

Wiadomości Uniwersyteckie: grudzień 2007