3654574550

Wprowadzenie

związków. Gospodarka publicznymi zasobami pieniężnymi prowadzona jest przez podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych, określone w art. 9 u.f.p.

Samorząd terytorialny jako system podmiotów władzy publicznej dysponuje zasobami pieniężnymi niezbędnymi do wykonywania jego funkcji i zadań. Gospodarka tymi zasobami należy przede wszystkim do JST, ich związków, jednostek budżetowych oraz samorządowych zakładów budżetowych, stanowiących trzon samorządowego sektora finansów publicznych. Ustawa o finansach publicznych¹ przewiduje także inne jednostki organizacyjne samorządowej gospodarki finansowej, które również należy zakwalifikować do tego sektora. Należą do nich samorządowe instytucje kultury, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, dla których JST jest podmiotem założycielskim, oraz samorządowe osoby prawne, utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, jednak z wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego. Do ostatniej grupy można zaliczyć np. wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego czy wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego. Sposób powiązania wymienionych jednostek z budżetem JST jest bardzo zróżnicowany, regulowany przez ustawy szczegółowe określające status, zadania i zasady gospodarki finansowej tych jednostek.

Całokształt norm prawnych regulujących stosunki finansowe zaliczane do finansów publicznych tworzy prawo finansów publicznych. Stosunki finansowe są więc przedmiotem regulacji przez normy prawa finansów publicznych. Finanse publiczne charakteryzuje wysoki stopień reglamentacji prawnej, która dotyczy zarówno określenia źródeł dochodów oraz sposobów wydatkowania środków pieniężnych, jak i organizacji zasobów pieniężnych. Wyodrębniony i stanowiący funkcjonalną całość zespół norm prawnych odnoszących się do stosunków finansowych tworzy instytucję prawnofinansową, która determinuje przepływ strumieni pieniężnych (np. budżet, podatek, opłata publiczna, subwencja, dotacja). Instytucje prawnofinansowe mogą przybierać postać bardziej lub mniej złożoną. Zespół instytucji prawnofinansowych (urządzeń prawnych), połączonych w sposób celowy w pewną całość, służących gromadzeniu i organizacji zasobów pieniężnych oraz ich rozdysponowaniu przez określoną kategorię podmiotów tworzy ich system finansowy.

System finansowy samorządu terytorialnego tworzy zatem ogół instytucji prawnofinansowych związanych z jego gospodarką finansową. Poszczególne instytucje prawno-finansowe mogą być wspólne dla gospodarki finansowej JST wszystkich trzech szczebli. Mogą być również właściwe tylko dla gospodarki finansowej jednostki danego szczebla. Stąd w ramach systemu finansowego samorządu terytorialnego można wyodrębnić system finansowy gmin, system finansowy powiatów oraz system finansowy samorządów województw.

Na system finansowy samorządu terytorialnego składają się instytucje prawnofinansowe służące: 1) gromadzeniu przez JST środków pieniężnych (podatki, opłaty, dotacje celowe, subwencje, udziały w podatkach państwowych); 2) organizacji zasobów pieniężnych (budżet); 3) wydatkowaniu środków pieniężnych przez JST, określone w ustawach szczegółowych tworzących podstawę do dokonywania wydatków publicznych.

16

1

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.).