4597124150

wydawnictwem z roku 1955, obejmującym dzielnice centralne m. st. Warszawy.

Szata zewnętrzna planu estetyczna, trwała, papier mapowy — aobry. Treść wewnętrzna bogata, informacje wszechstronne; układ planów i części opisowej dostosowany qo praktycznych zainteresowań turystów zwieazają-cych miasto; przyjezdnych lub mieszkańców stolicy, a jednocześnie petentów rożnych urzędów, instytucji, domów towarowych itp.

Okładka zaprojektowana modernistycznie, a na wewnętrznych kartach kilka firm państwowych i spółdzielczych ulokowały ogłoszenia reklamowe — na pewno ku zadowoleniu nabywców planów i korzyści tych przedsiębiorstw. W całości ogłoszenia ożywiają treść wydawnictwa.

Według informacji prasowych, z 50 CUU egzemplarzy nakładu niewiele pozostało na półkach księgarskich. Spóźnieni reilektanci mają już trudności w nabyciu „Planu Warszawy”. Szybkie wchłonięcie przez społeczeństwo wydanej pozycji kartograficznej świadczy o jej wielkim braku na przestrzeni ostatnich lat.

Na wstępie kilka uwag o układzie.

W pieiwszej części znajduje się informator i skorowidz ulic. Informator obejmuje dane o komunikacji, hotelach, teatrach, zabytkach, restauracjach, stadionach itd., siedzibach władz i urzędów, adresach stowarzyszeń. Część kartograficzną otwiera strona tytułowa, na której, oprócz spisu treści umieszczono objaśnienia znaków. Dalej idą arkusze mapowe o wymiarach 22 X 19,5 cm. Na odwrocie strony tytułowej, w dziale kartograficznym, publikowane są wiadomości ogólne o Warszawie.

Zbiór map, jako najbardziej atrakcyjny turystycznie, otwiera mapa Starego Miasta z uwidocznionymi na niej zabytkami. Dla ogólnej orientacji o poaziale Warszawy na dzielnice, zestawiono je na dwu zbiorczych arkuszach — dzielnicy północnej i południowej.

Sieć komunikacyjna miasta pokazana jest w dwu warian-tacn, a układ ogolno-miejski — znakami uniwersalnymi w kolorze czarnym oraz ala dzielnic centralnych w 3 kolorach, ala każdej trakcji oddzielnie: tramwaje — linia czarna, trolejbusy — kreski czerwone, autobusy — zielone kropki.

Mapa Pałacu Kultury i Nauki posiada oddzielną kartę. Kombinat kultury, nauki, sztuki, teatrów, kin, sportu, pracowni młodzieżowych, restauracji, telewizji, sal rozrywkowych zawiera informacje o rozplanowaniu gmachu i przyległego terenu.

Następnie idą karty poszczególnych dzielnic. Na przykładzie Śródmieścia widzimy technikę przedstawiania obrazu miasta: bloki budowlane oddzielone są czarną kreską; powierzchnia bloku wypełniona jest kolorem jasno-żóAym; tereny parków, ogrodów — zakolorowane są na zielono; tło zieleni urozmaicone jest znakami konwencjonalnymi; teren woay — na niebiesko; sieć komunikacyjną miejską i kolejową przedstawiają linie czerwone, czarne, niebieskie, a punkty na tych liniach — to przystanki. Sieć ulic i komunikacji nie wychodzi poza granice dzielnic. Powierzchnia między granicami dzielnic a ramkami mapy uzupełniona jest koloiem zielonym, a pozbawiona treści kartograficznej.

Dla orientacji, na okalających powierzchniach zaznaczono nazwy sąsiednich dzielnic oraz kolejne numery stron map tych dzielnic. Strzałka kierunku północy na każdej mapie jest inaczej usytuowana w stosunku do ram map, ze względu na różne rozmieszczenie rysunku dzielnicy. Ostatnia mapa informacyjna okolic Warszawy podaje schemat komunikacji podmiejskiej, trasy szerokotorowej, wąskotorowej, kolei zelektryfikowanej, szos z komunikacją PKS. Tło mapy jednolite — żółte.

Oceniając dodatnio opracowanie nowego planu informacyjnego m.st. Warszawy, należy dla dobra wydań następnych, podać parę uwag, aby wzbogacić treść i informację planu i podnieść na jeszcze wyższy poziom użyteczności.

Rozpocznę od głosów nabywców planu.

Jak nosić plan, gdy format jest albumowy i żal go zniszczyć przez złamanie na połowę?

Aby plan informacyjny w pełni oddał usługi turyście powinien być poręczny i dlatego wymiary planu m. st. Warszawy wymagają rewizji.

Wykorzystanie planu na trasach łączących skrajne punkty miasta natrafiają na trudności w odszukaniu na planie. Posługiwanie się planem na arteriach lub ulicach przelotowych lub przy przejeździe przez obszar całej Warszawy jest kłopotliwe. Natomiast do przejrzystości całego obrazu miasta uzyska się dobry efekt przez zaprojektowanie n^;e-których map na arkuszach o podwójnym wymiarze, składanych do wewnątrz. Na wielu planach zagranicznych oszczędza się dodatkowy kolor przez skasowanie kreski — nic zmniejszając przez to czytelności planu, a odwrotnie — podnosząc jego estetykę i przejrzystość.

Dobór kolorów planów, opracowanych przez PFWK, powtarza się. Nie mcżna powiedzieć, aby kompozycja ich była zdecydowanie brzydka, jednak nuży, gdy stale powtarza się we wszvstk:cn wydawnictwacn m e skich n an <n-formacyjnych. Warto również zwrócić uwagę na przykład godny naśladownictwa w dziedzinie kartografii miejskiej.

Plan Paryża jest wydany w formie notesu informacyjno-kartograficznego na poszczególne dzielnice. Jako wkładkę do notesu znajdujemy arkusz ogólnego planu miasta. Fragmenty miasta, zamknięte granicami dzielnic, zaznaczone są kolcrowymi obwodnicami. Natomiast nigdy i nigdzie sieć ulic nie urywa się na granicy administracyjnej dzielnicy. Warszawskie rozwiązanie prosi o korektę.

Warszawa pcsiada wiele obiektów godnych zwiedzenia. Dlatego należało pokusić się o wyczerpujące podanie zabytków lub miejscowości ciekawych p-*d względem krajobrazowym i wypoczynkowym, położonych w okoTcrch stolicy. aby urozmaicić program zwiedzania i rozszerzyć krąg zainteresowań turystów krajowych i zagranicznych. Wystarczy wymienić kilka z nich: Las Kab3cki, Zegrzynek Stara Jabłcnna, Żelazowa Wola, Łowicz, Arkadia, Warka, Świder do Wisły i wiele innych.

W krajach o rozwiniętym przemyśle turystycznym propaganda zainteresowań turystycznych jest podkreślana przez wydawcę map jak najbardziej wymownie. Niesłusznie zatem unikamy prcrpagandy miejscowości atrakcyjnych z icb wszystkimi możliwościami i korzyściami na użytek własnego społeczeństwa, jak i zwiedzających obcokrajowców.

Informacje podane w wydawnictwie są obszerne, pominięte instytucje czy obiekty nie trudno będzie uzupełnić i należy uzupełnić ogólne wiadomości o Warszawie. Zwiedzający miasto dowiedzieć się z niego mogą o dacie przeniesienia stolicy z Krakowa, o roli Biura Odbudowy Stolicy, że w r. 1955 Warszawa przekroczy a milion mieszKac w. Histeria miasta powinna być uzupełniona opisami materialnych śladów nistorii w postaci zabytków, budowli, urządzeń, terenów wydarzeń dziejowych w stolicy.

Mapa zabytków Starego Miasta zyska na wartości, gdy zostanie uzupełniona zabytkami Nowego Miasta przez podnieście dolnej ramki i odpcw^!ednio górnej w kierunku północnym, na wysokość ulicy Traugutta.

Sposób przedstawienia zabytków Starego Miasta jest nieefektowny, niedopracowany. Obraz Starego Miasta i Nowego Miasta, wzbogacony o perspektywiczny rysunek, uwypukli skarby naszej średniowiecznej architektury. Na istniejącym planie nie mcżna doszukać się, na przykład gmachu Zachęty, NOT. gmachu Warszawskiej Rady Związków Zawodowych, Mariensztatu itd.

Schemat sieci komunikacyjnych niewyraźny, podany w zbyt malej skali, trudno czytelny przez zastosowanie jednokolorowych oznaczeń tras i drobnych czcionek napisów. Wiele szczegółów w planach dzielnic wymaga dodatkowego opracowania graficznego i opisowego. Na przykład stadiony z reguły pozbawione są do.ść, dojazdów, a w rzeczywistości prawie wszędzie dostęp jest trwale urządzony. Styk kart Stare Miasto i Wola w obszarze Cmentarz Żydcwsk* — ul. Gen. Świerczewskiego — nie daje przejrzystość; obrazu. Wstydliwym tematem dla Wydawcy były cmentarze warszawskie. Trzeba przezwyciężyć zażenowanie i przekonać kogo należy o konieczności pełnej Informacji o cmentarzach. Wskażmy chociaż na planie nazwy, wejścia główne, drogi, kwatery itd.

W skorowidzu ulic zwraca uwagę fakt powtarzających się nazw ulic. Władze miejskie dotychczas nie uporządkowały tego zagadnienia przysparzając kłopotu mieszkańcom miasta i turystom. M?my z tego powodu sześć ulic „Słonecznych”, osiem „Polnych”, trzynaście „Poprzecznych” itd.

Oczywiście miejmy nadzieję, że do czasu nowego wydania planu informacyjnego Warszawy i ta sprawa znajdzie pomyślne rozwiązanie.

_Mgr inź. Bronisław Lipiński

PRZEGLĄD NAUKOWO-TECHNICZNY AKADEMII GÓRNICZO-HUTNICZEJ (nowe uczelniane wydawnictwo ciągłe)

Z nic jaty wy przedstawicieli pracowników nauki Akademii Górniczo-Hutniczej, przyjętej przez Kierownictwo Uczelni — Komisja Wydawnicza AGH zorganizowała nowe wydawnic-

468