pozbawiłoby nas ono jednego z ważnych i pożytecznych narzędzi pozwalających wyodrębniać i badać występujące w aktualnej sztuce zróżnicowania i odmienności, jak również utrudniłoby ono historyczną refleksję nad związkami najnowszych zjawisk artystycznych z ich historycznym, neoawangardowym zapleczem.
Od multimediów do hipermediów
Nowe komputerowe zjawiska multimedialne są obecnie coraz częściej interaktywne. Ponieważ jednak związek multimedialności z interaktywnością nie ma charakteru konieczności, równie często występują we współczesnej sztuce linearne, nieinteraktywne formy multimedialne, więc warto wobec tego wprowadzić w tym miejscu do naszych rozważań jeszcze jedną kategorię - hipermedia. Kategorię tę wiąże się zwykle i zasadnie z pojęciem hipertekstu, zaproponowanym w roku 1965 przez Theodora H. Nelsona. Uznaje się hipermedia za rozwinięcie hipertekstu na drodze uzupełnienia jego tekstualnej werbalności o inne media (takie stanowisko zajmuje między innymi sam Nelson). Z pojęciem hipertekstu nową kategorię łączy nielinearność i wynikająca stąd interaktywność (te dwie kategorie są ze sobą powiązane w sposób konieczny; nielinearności jako właściwości struktury dzieła odpowiada interaktywność jako zasadnicza właściwość jego doświadczenia). Struktura hipertekstu, czyli wielość autonomicznych w pewnym sensie leksji, powiązanych ze sobą nielinearnie przez porządek hiperłączy, staje się w ten sposób podstawowym, wzorcowym porządkiem hipermediów. A ponieważ granice pomiędzy obiema formami nie są ostre (dokumenty hipertekstowe są na przykład często opatrywane ilustracjami) można więc też napotkać pogląd postulujący bliskoznaczność bądź zamienność kategorii hipertekstu i hipermediów. W każdym jednak wypadku, czy tożsame z hipertekstem czy też nie, hipermedia stanowią część multimediów. Możemy hipermedia określić jako interaktywne multimedia.
Sztuka interaktywna, szczególnie w swoich wczesnych, historycznych formach, wywodzących się na przykład ze sztuki kinetycznej, sztuk działania czy też sztuki instalacji oraz w ich raczej rzadkich współczesnych kontynuacjach, takich na przykład, jak instalacje Berniego Lubella, przybiera niekiedy postać względnie jednorodną,
a KAPITAŁ LUDZKI I I JJJj "““"555! BB9
NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI | ^■■1 5 V* FUNDUSZ SPOŁECZNY
I—1 11 ^arsz^