Tomasz DŁUGOSZ, Hubert TRZASKA
Politechnika Wrocławska,
Instytut Telekomunikacji, Teleinformatyki i Akustyki Pracownia Ochrony Środowiska Elektromagnetycznego
Rozwojowi telekomunikacji ruchomej towarzyszy szerokie zainteresowanie efektami biologicznymi powodowanymi absorpcją energii elektromagnetycznej zwłaszcza w głowie operatora terminala przenośnego. Niestety, zupełnie zapomina się tu o podstawowych zagadnieniach antenowych, to znaczy o wymogach efektywnego promieniowania. Antena musi być zasilana względem „czegoś”; to „coś” (przeciwwagę) w tym przypadku stanowi ciało operatora. Związany z tym jest przepływ prądu o określonej wartości, a więc i straty energii wynikające ze skończonej przewodności tego ośrodka. Drugi aspekt zagadnienia to normy ochronne, które w różnych wersjach przewidują różne wartości dopuszczalne natężenia prądu płynącego przez ciało człowieka. Prezentowane analizy pokazują jakich natężeń prądu można się tu spodziewać.
Wielkości natężenia prądu ust lub ręki operatora zostały wstępnie przeanalizowane [1] i wykazano, że przy mocy, doprowadzanej do anteny terminala, na poziomie 5 W można oczekiwać prądu przeciwwagi około 0,3 A przy częstotliwościach do około 300 MHz. Wstępne analizy zostały poszerzone. Zbudowano model ręki i przeprowadzono pomiary wielkości prądu ręki w funkcji jej długości, przy kilku częstotliwościach. Prowadzone prace w pełni potwierdziły istotność dyskutowanej problematyki i potrzebę jej szerszego zbadania zarówno w aspekcie technicznym, jak i biomedycznym oraz prawnym.
Do celów eksperymentu został zbudowany model ręki, pokazany na rys. 1. Szklany zbiornik o wymiarach poprzecznych 6x11 cm i długości 120 cm wyposażono w metalowe dno, do którego przez termoparę jest dołączany badany terminal. Długość „ręki” reguluje się poprzez zmianę wysokości słupa cieczy.
-0
^jrtenal Radiotelefon I
Rys. 1. Model ręki
Pomiary prowadzono na częstotliwościach 27 MHz, 145 MHz i 430 MHz przy mocach nominalnych urządzeń 5 W, przy kilku typach anten oraz przy różnych położeniach badanego urządzenia względem modelu. W celu uproszczenia eksperymentu oraz biorąc pod uwagę występujące tu błędy pomiarowe, zbiornik wypełniano wodą kranową o przewodności 60 mS/m.
6