5194416347

Joanna Szymańska

BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

Zgodnie z art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej źródłami powszechnie obowiązującego prawa w Polsce są: ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są także na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

Najważniejszym aktem prawnym regulującym kwestie związane z pracą jest Kodeks pracy, który w Dziale Dziesiątym zajmuje się kwestiami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy. Wydane na podstawie Kodeksu pracy rozporządzenia zawierają szczegółowe przepisy dotyczące tych kwestii, które są przedmiotem regulacji kodeksowych. Szczególne znaczenie mają także regulaminy pracy czy układy zbiorowe pracy.

W bezpieczeństwie i higienie pracy czasem posługujemy się Polski Normami. Należy pamiętać, że Polskie Normy są bezwzględnie obowiązujące wyłącznie w przypadku, kiedy ustawa czy rozporządzenie nakazuje ich stosowanie.

Wiele rozwiązań zawartych w przepisach prawa pracy ma swe źródło bądź to w Konwencjach Międzynarodowej Organizacji Pracy, bądź w Dyrektywach Unii Europejskiej. Postanowieniem Traktatu z Maastricht dyrektywy Rady Europy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy stanowią prawo wspólnotowe i obowiązują we wszystkich krajach Unii Europejskiej. Szczególne znaczenie ma Dyrektywa Rady z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (89/391/EWG) zwana powszechnie „dyrektywą ramową”. Jej postanowienia, a także postanowienie innych dyrektyw szczegółowych zostały uwzględnione w polskim prawie pracy, a postanowienia nowych dyrektyw są sukcesywnie wprowadzane do przepisów.

Konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy to wielostronne umowy międzynarodowe, które regulują niektóre aspekty związane z pracą i stanowią wzorzec dla prawa i jego stosowania w krajach członkowskich. Od początku istnienia Międzynarodowej Organizacji Pracy Polska, która była w roku 1919 współzałożycielem tej organizacji ratyfikowała 89 konwencji, z czego 81 nie straciło na aktualności. Przykładem ratyfikowanych przez Polskę konwencji jest np. Konwencja Nr 170 Międzynarodowej Organizacji Pracy dotycząca bezpieczeństwa przy używaniu substancji i preparatów chemicznych w pracy (opublikowana w Dz. U. Nr 194, poz. 1433 z 2006 r.). Postanowienia ratyfikowanych konwencji są uwzględnione w polskich przepisach.

Skutki nieprzestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy

Skutki te należy rozpatrywać z kilku punktów widzenia:

skutki prawne rozumiane, jako odpowiedzialność kama, administracyjna czy porządkowa,

-    skutki dla poszkodowanych w wypadkach przy pracy czy chorób zawodowych,

-    skutki ekonomiczne, przede wszystkim jako konsekwencja wypadków czy chorób w postaci kosztów dla pracodawców (np. podwyższenie składki na ubezpieczenie wypadkowe), dla poszkodowanych (np. koszty związane z leczeniem i rehabilitacją) czy wreszcie skutki społeczne (np. straty w PKB w wyniku wyłączenia z zatrudnienia ofiar wypadków i chorób).

9