dziecku cech przedmiotów i zjawisk oraz związków między nimi.
2. Ukazano genezę zabaw badawczych. Wywodzą się one z zabaw manipulacyjnych. Ich źródło stanowi otaczająca dziecko rzeczywistość, która naturalnie oddziałuje, uaktywnia i rozwija jego potrzebę poznawczą świata, żywo przejawianą w okresie przedszkolnym.
3. Starano się przedstawić ewolucję zabaw badawczych w działalności dzieci 3-7-letnich. Etap pierwszy obejmuje zabawy badawcze wyznaczone przez myślenie sensoryczno-motoryczne, w których dzieci zdobywają umiejętność ustalania globalnych, nie zróżnicowanych związków między przedmiotami, zjawiskami oraz poznają cechy obiektów. Drugi etap rozwoju1 zabaw badawczych wyznaczony jest przez myślenie konkretno-obrazowe. Są to te zabawy badawcze, w których dziecko może rozwiązywać zadanie, dokonywać odkryć w płaszczyźnie wyobrażeń. Przejawia się to tylko w niektórych momentach zabawy, gdy dziecko bez udziału działań praktycznych- potrafi wykryć cechy istotne przedmiotów oraz bardziej złożone związki.
W niniejszej pracy starano się także ukazać i uzasadnić znaczenie praktyczne omawianego zagadnienia, zwłaszcza znaczenie zabaw badawczych w rozwoju i wychowaniu dzieci w przedszkolu :
1. Przedstawiono wartość zabaw badawczych stymulującą i diagnozującą rozwój dziecka.
2. Scharakteryzowano zagadnienie spontaniczności i wychowawczego kierowania zabawą badawczą w przedszkolu.
3. Zagadnienie zabaw badawczych dzieci w przedszkolu było przedmiotem wystąpień autorki rozprawy na wielu konferencjach naukowych i metodycznych. Cząstkowe problemy tego zagadnienia są drukowane w różnych czasopismach naukowych i metodycznych.
Przedstawiona praca stanowi jedną z pierwszych prób szerszego omówienia zagadnienia zabaw badawczych. Problematyka ta wymaga jeszcze dalszych pogłębionych badań, bowiem zapre-
177