5217957929

154

insolacją oraz stałem parowaniem wody z powierzchni plaży. Insolacja powoduje, iż powierzchnia plaży osiąga w słoneczne dnie b. wysokie temperatury (do 35.5°), przyczem poziomy rozkład temperatur jest wówczas nader swoisty (wykres 5), Tuż ponad granicą wody widzimy mianowicie gwałtowny wzrost temperatury, która następnie w miarę oddalania termometru utrzymuje się początkowo bez większ ych zmian, dalej zaś wykazuje powolny spadek. W ten sposób tuż ponad granicą wody (20—40 cm od niej) powstaje wyraźne maksymum termiczne. Ten typowy kształt insolacyjnej krzywej termicznej da się prawdopodobnie wytłómaczyć antagonistycznem działaniem inso-lacji i parowania wody z powierzchni piasku w związku ze specjalnym „mikroklimatem” plaży, t. zn. swoistym rozkładem

154

żonej bezoo-

wilgotności względnej

powietrza w warstwie

średnio nad powierzchnią piasku (1 cm). Pomiary wykonane kilkakrotnie psychrometrem aspiracyjnym ASSMAN.MA wykazały,

że tuż

ponad linją wody wilgotność

względna powietrza

n

ad

piaskiem jest nawet nieco większa, niż nad samą wodą (wykres 6). Jest to wynikiem ustalenia się pewnej równowagi

między

silnem nagrzaniem insolacyjnem plaży i parowaniem

ad

też wilgotność powietrza

wody, które tutaj zachodzi stosunkowo słabo, gdyż jest hamowane znaczną wilgotnością powietrza; insolacja zatem może w tej właśnie strefie powodować ogrzewanie się powierzchni piasku do najwyższych temperatur. Nieco dalej ilość wody, zawartej w powierzchniowych warstwach piasku, zmniejsza się i co za tern idzie zmniejsza się

piaskiem, a to znów zezwala na intensywniejsze parowanie wody, obniżające temperaturę powierzchni plaży.

anie

Na plażach stale zacienionych, a także na wszystkich plażach w czasie pogody bezsłonecznej i podczas nocy insolacja przestaje odgrywać rolę i wówczas niekompensowane oziębiające parowania obniża temperaturę plaży poniżej temperatury powietrza. Przebieg krzywych termicznych jest wówczas oczywiście zupełnie inny (wykres 7 i 8), gdyż ponad granicą wody daje się stwierdzić dość gwałtowny spadek temperatury.

Obie wyżej wspomniane okoliczności (wysokie temperatury insolacyjne i oziębienie nocne) składają się na ważną cechę psammolitoralu, a mianowicie na jego skrajny astatyzm termiczny, Dobowe amplitudy wahań temperatury osiągają tu