5332217496

Konferencje

znawczej uczniów wobec świata kultury ma ona ukształtować ich polską tożsamość kulturową. Ta jednak - jak udowadniała prof. Z. Budrewicz, powołując się na ustalenia socjologów, kulturo-znawców i dydaktyków - „podlega obecnie procesom «rozmiękczania» i roztapiania w tyglu kultury popularnej, najczęściej amerykańskiej. Młodzi ludzie żyją w dwóch niekompletnych rzeczy wistościach: świat życia codziennego jest po zbawiony nazw, a świat kultury globalnej znają tylko z etykietek. To, co bliskie pozostaje więc nieznane, a to, co znane, jest oddalone”. W sferze wiedzy i postaw polskiej młodzieży globalizacja skutkuje zatem tym, że maleje ranga spraw własnych i bliskich, za to zyskują na znaczeniu sprawy dalekie i obce.

Wystąpienie prof. Z. Budrewicz nie miało jednak wydźwięku pesymistycznego. Niepokojąca diagnoza współczesnej rzeczywistości kulturowej i edukacyjnej stanowiła tu dopiero punkt wyjścia do zaproponowania efektywnych sposobów realizacji edukacji regionalnej. Najwłaściwszym dziś kierunkiem dydaktycznego działania na rzecz postrzegania kultury regionalnej jako składnika kultury narodowej i ogólnoludzkiej jest, według referentki, kształtowanie polskiej tożsamości kulturowej wychodzące od ukształtowania tożsamości lokalnej i prowadzące do poczucia wzbogacania wartościami lokalnymi kultury ogólnonarodowej oraz wartości regionalne umiejscowione w polu kultury ponadlo-kalnej, narodowej, europejskiej i światowej. Może to być także skutecznym sposobem na eliminowanie postaw ksenofobicznych, pokonywanie izolacjonizmu kulturowego z jednej strony, a z drugiej - „najlepszą drogą do budzenia świadomości rangi dziedzictwa kulturowego miejsc najpierwszych człowieka, potrzeby jego chronienia i pomnażania”.

Referat dr. Marka Pieniążka Poetyckie zakorzenienie tożsamości, czyli o związkach olkuskich poetów z regionalizmem uzupełniał zaprezentowaną przez pierwszych referentów' kulturową mapę Ojcowa. Zawierał ciekawie zaprezentowaną charakterystykę twórczości olkuskich

poetów (do których sam należy), wyprowadzone z analizy ich tekstów różne sposoby „prywatyzowania” małej ojczyzny, ale orientował się przede wszystkim na zawartą w tej twórczości I formacyjną wartość spotkania poety i czytelnika. Jego płaszczyznę określa wspólne dla nadawcy i odbiorcy poezji miejsce zakorzenienia, ważna dla obu potrzeba określenia własnej tożsamości i jej źródeł oraz „wiara w możliwość usen-sownienia «doświadczenia stąd*”. Wartością niebagatelną dla ucznia stała się również poetycka werbalizacja doświadczania najbliższej przestrzeni i siebie w tej przestrzeni, pomagająca zaistnieć temu. co najbliższe.

Inicjatywy i doświadczenia szkolnych polonistów, wyrosłe z ich autentycznego związku z małą ojczyzną, a warunkowane tak znajomością mentalności, świata wartości czy aspiracji ludzi zamieszkujących określony region, jak i procesami globalizacji, prezentował referat i mgr Katarzyny Pławeckiej: Z badań nad regionalizmem w kształceniu i wychowaniu młodzieży (na przykładzie gminy Laskowa). Temu edukacyjnemu konkretowi towarzyszyła refleksja nad sposobami kształcenia przyszłych i doskonalenia już pracujących nauczycieli, którą zawierał doskonały referat dr Barbary Dyduch, zatytułowany Genius loci, genius saeculi. Rozważania wokół Dworku Białoprądnickiego. Uświadamiał on przede wszystkim, że podczas zajęć ze studentami, z materiału dostarczonego przez środowisko usytuowane w obrębie określonego regionu, można czynić źródło poznania wieloaspektowych a współtworzących całość faktów kulturowych. W przypadku Dworku Białoprądnickiego było to odkrywanie i doświad , czanie fenomenu owego miejsca poprzez poznawanie tego, co w legendzie; tego, co zachował czas (historia); tego, co chroni sztuka.

Bezpośrednie poznanie faktów kulturowych, łączenie i zderzanie różnych perspektyw w rozpoznaniu wartości konkretnej przestrzeni geograficzno-kulturowej, satysfakcja płynąca z zaangażowania, odkrycia i osobistego doświadczenia owej wartości to na pewno niepełna, ale

Konspekt nr 4/2006 (27)