5439978952

190

PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY

Nr 9

n —

nom

nom

przez stosunek średniego obciążenia (P_ir) w danym okresie czasu do obciążenia największego (P_max ):

kWh    ^Pir

^m • A

ma x    ma x

Stopień równomierności obciążenia zakładu zależy, rzecz prosta, od warunków, w jakich następuje odbiór energii z sieci. Zakłady o charakterze oświetleniowym mają spółczynnik ten niski, zakłady natomiast o charakterze przemysłowym — wysoki. Od spółczynnika tego zależą w znacznej mierze koszty eksploatacji zakładu na jednostkę wytworzonej, względnie dostarczonej, energji. Koszty te dla zakładu obciążonego równomiernie, a więc pracującego przy wysokim spółczynniku równomierności obciążenia, są niższe, niż dla zakładu obciążonego mniej równomiernie. Stosownie do kosztów eksploatacyjnych taryfy dla odbiorców, pobierających energję przy wysokim spółczynniku równomierności obciążenia (przemysł), są niższe od taryf dla odbiorców, pobierających energję przy niskim spółczynniku równomierności obciążenia (oświetlenie).

Rozpiętość taryf praktycznie jest większa, niżby to wynikało ze ścisłej kalkulacji opartej na powyższych podstawach (po uwzględnieniu kosztów, spowodowanych rozdziałem energji). Pozatem moc poza szczytem obciążenia nie-wyzyskana przez odbiorców, pracujących przy niskim spółczynniku równomierności obciążenia, opłacona już przez tych odbiorców w odnośnych taryfach, może być częściowo sprzedana (w dolinach obciążenia zakładu) innym odbiorcom. Powyźszemi okolicznościami tłomaczy się paradoksalne napozór zjawisko, że zakłady pracujące przy niskim spółczynniku równomierności obciążenia, a więc przy obciążeniu naogół nierównomiernem, są zazwyczaj rentowniejsze od zakładów, których obciążenie jest bardziej równomierne.

Czas użytkowania największego obciążenia. Charakter obciążenia zakładu elektrycznego, lub też urządzenia odbiorcy, określa się zazwyczaj nie spółczynnikiem, o którym mowa była wyżej, lecz innem pokrewnem pojęciem — czasem użytkowania największego obciążenia (?). Czas ten wyraża stosunek ilości energji wytworzonej, przesłanej, względnie pobranej przez odbiorcę. (kWh) w pewnym okresie czasu (/r) do odpowiedniego największego obciążenia (P_max')‘.

kWh

“ P

max

Z wymienionego poprzednio wzoru dla stopnia równomierności obciążenia wynika, że

- — m . h.

Czas użytkowania największego obciążenia oraz stopień równomierności obciążenia pozostają zatem od siebie w ścisłej zależności; mianowicie czas użytkowania największego obciążenia otrzymuje się przez pomnożenie stopnia równomierności obciążenia (m) przez czas ruchu (ń).

Dla wytwórni pracującej cały rok bez przerwy [h = 8 760 godz.) t = m . 8 760.

Stopień wyzyskania urządzeń. (Benutzungsfaktor). Spółczynnik ten (n) wyraża stosunek ilości energji wydanej, względnie pobranej, (kWh) w pewnym okresie czasu (h) przez dane urządzenia (turbozespoły, kotły, transformatory, silniki i l. p.) do tej ilości energji, która mogłaby być w tym samym okresie czasu przez te urządzenia wydana, względnie pobrana, gdyby obciążenie było stale równe sumie mocy nominalnych wszystkich odnośnych urządzeń (jP_noJ; inaczej spółczynnik ten może być wyrażony przez stosunek średniego obciążenia (P^_r) w danym okresie czasu do sumy mocy nominalnych wszystkich odnośnych urządzeń (~P_nom)*

A więc stopień wyzyskania turbozespołów;

kWh

(S h S P

Poza pojęciem ,.stopnia wyzyskania urządzeń" spotykamy również pojęcie „stopień użytkowania odbiorników", który jest niczem innem, jak „stopniem wyzyskania urządzeń" odniesionym do urządzenia (instalacji) odbiorcy. Ponieważ pojęcia te są identyczne, przeto nie należy określać ich różnemi nazwami.

Stopień wyzyskania urządzeń ma zasadniczy wpływ na ich sprawność; a więc zakłady, pracujące przy dobrem wyzyskaniu (wysokim spółczynniku wyzyskania) urządzeń, wykazują lepszą sprawność, czyli np. mniejsze zużycie paliwa na jednostkę wytworzonej energji elektrycznej, niż zakłady, w których urządzenia wyzyskane są w mniejszym stopniu.

Stopień wyzyskania czasu ruchu. (Betriebszeitfaktor). Spółczynnik ten (f) wyraża stosunek ilości energji, która w pewnym okresie czasu (fy mogłaby być wydana przez dane urządzenia (turbozespoły, kotły, transformatory i t. p.) w czasie pracy (t) każdego z tych urządzeń przy pełnej mocy nominalnej (P_nom)> do tej ilości energji, która mogłaby być przez te urządzenia wydana, gdyby ruch ich przy tern samem obciążeniu trwał w okresie czasu (h) bez przerwy.

A więc spółczynnik powyższy dla turbozespołów:

. 0

^PnoJ ■ *

Przy N turbozespołach jednakowej mocy przyczem - / oznacza liczbę maszyno-godzin turbozespołów w okresie czasu h.

Spółczynnik powyższy łącznie z wyżej opisanym spółczynnikiem, wyrażającym stopień wyzyskania urządzeń, ma wpływ na sprawność odnośnej grupy urządzeń, a zatem decyduje również o sprawności całego zakładu.

Stopień równomierności strat. Spółczynnik len ma szczególne znaczenie przy obliczaniu na gospodarność przewodów elektrycznych linij przesyłowych. Spółczynnik ten (?) wyraża stosunek ilości energji straconej w pewnym okresie czasu (/i) do tej ilości energji, która byłaby stracona w tym samym okresie czasu, gdyby panowało stale największe obciążenie (P>_max ); inaczej spółczynnik ten może być wyrażony przez stosunek średniej straty mocy (A P_ir) w danym okresie czasu do największej straty mocy (AP_max) przy naj-większem obciążeniu.

A więc np. dla linji przesyłowej spółczynnik ten

P_ir . kWh    A P_ir

' Pm,x ■    • ^h A Pma, ’

przyczem p_śr oznacza procentową stratę energji otrzymanej z linji (kWh) w ciągu h godzin, p_max — procentową stratę energji przy największem obciążeniu (/^>rnax).

Wyznaczenie powyższego spółczynnika połączone jest z pewnemi trudnościami, nie znając bowiem zgóry przebiegu obciążenia linji, trudno jest określić średnią stratę mocy. Badania przeprowadzone przez inżyniera Maxa Wolfa z Darmstadtu (ETZ 1931, str. 1267) nad szeregiem zakładów elektrycznych o różnych przebiegach obciążenia wykazały, że stopień równomierności strat pozostaje w pewnej funkcjonalnej zależności od stopnia równomierności obciążenia; zależność ta ujęta została przez inżyniera Wolfa w następujący wzór:

; = 0,083 + 1,036    + 0,12 m\

w którym ę oznacza stopień równomiei ności strat, a m — stopień równomierności obciążenia,