544443561

mają do czynienia z chorym, do ustroju którego dostały się związki chemiczne obce fizjologicznie, wywołują one w wyniku uszkodzenia toksycznego narządów często zaburzenia funkcji tych układów, które bezpośrednio decydują o życiu. Gwałtowność przebiegu ostrych zatruć, spotykane często w zatruciach stany bezpośredniego zagrożenia życia decydują, że mają tu zastosowanie najczęstsze i najszersze metody intensywnego leczenia, nadzoru i opieki”.

Byłem niezwykle zaszczycony, gdy w roku 1970 zostałem zaproszony przez prof. M. Sycha do udziału w Konferencji Okrągłego Stołu w Poznaniu, dotyczącej definicji intensywnej terapii, gdzie zaprezentowałem następujące poglądy. Całe postępowanie lekarskie w ostrych zatruciach cechuje bardzo duża aktywność. Wszystkie ciężkie ostre zatrucia, którym bardzo często towarzyszą zaburzenia świadomości, wymagają intensywnej opieki, nadzoru i terapii. Toksykologia kliniczna należy do specjalności, w których intensywne leczenie, opieka i nadzór są jednymi z głównych składników działalności. Intensywne leczenie dotyczy zatrutych w stanie bezpośredniego zagrożenia życia, a skierowane jest w 3 głównych kierunkach, którymi według hierarchii ważności są:

1.    Zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych, tj. oddychania, krążenia krwi, prawidłowego funkcjonowania OUN, prawidłowej czynności nerek, prawidłowej regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Należy przy tym podkreślić, że przy zatruciach najbardziej narażony jest układ oddechowy.

2.    Jak najszybsza eliminacja trucizny lub jej metabolitów z ustroju i to w różny sposób, w zależności od dróg wchłaniania, przez płukanie żołądka, forsowanie diurezy, hemodializę i odpowiednio prowadzoną tlenoterapię.

3.    Stosowanie odtrutek specyficznych i niespecyficznych.

Opierając się na naszych doświadczeniach, można stwierdzić, że intensywnej opieki, nadzoru i terapii najczęściej wymagają przypadki zatruć lekami działającymi depresyjnie na OUN, takimi jak barbiturany i inne leki nasenne, czy rozpuszczalnikami organicznymi. Inną grupę stanowią zatrucia gazami duszącymi chemicznie, których działanie jest skierowane na blokowanie procesów utlenienia tkankowego, gdzie dla zabezpieczenia podstawowych funkcji życiowych należy także stosować odtrutki specyficzne. Chodzi również o zatrucia gazami drażniącymi, wywołującymi toksyczny obrzęk płuc, gdzie działanie substancji toksycznych ogranicza się w zasadzie tylko do układu oddechowego, powodując ciężkie zaburzenia wentylacji oraz dystrybucji. Niebezpieczne są też zatrucia substancjami działającymi na obwodowy układ nerwowy i mięśnie, np. związkami fosforoorganicznymi czy azotanem baru. Podjęcie intensywnej terapii nie zależy od mechanizmu działania trucizny i rodzaju zatrucia, a od stopnia zagrożenia organizmu. Jak wynika z przedstawionych danych, krakowska toksykologia kliniczna, co pozornie może wydawać się nielogiczne, wywodzi się z medycyny sądowej i szeroko pojętej intensywnej terapii. Takie związki najlepiej oddaje angielskie określenie Humań Toxicology.