5768085894

towych. Pełne wykorzystanie w nauczaniu integralnym może zaistnieć wówczas, gdy w toku edukacji środowiskowej dziecko pozna i zrozumie zasady funkcjonowania rzeczywistości oraz nabędzie umiejętność prawidłowego funkcjonowania w tej rzeczywistości. W innym przypadku wiedza środowiskowa staje się jedynie zbiorem luźnych faktów i nazw dowolnie wykorzystywanych w innych obszarach edukacji (w praktyce szkolnej treści środowiskowe wykorzystywane są często tylko jako ilustracja innych zamierzeń dydaktycznych), jedynie materiałem ilustracyjnym dla innych obszarów edukacyjnych. Nie spełnia zatem ani założeń teoretycznych edukacji środowiskowej, ani też celów nauczania zintegrowanego. Narosłe opinie

0    tym, że można integrować poszczególne dziedziny wiedzy bez uwzględnienia ich specyfiki poznawczej i metodologicznej są błędne. W praktyce szkolnej mogą prowadzić do sprowadzenia procesu poznawczego do poziomu powierzchownego poznania werbalnego, bez rozumienia struktury

1    funkcji poznawanej rzeczywistości, co nie daje możliwości wykorzystania jej potencjału w całościowym procesie oddziaływań dydaktyczno-wychowawczych na dziecko. Uwzględnienie edukacji środowiskowej w całościowym procesie nauczania zintegrowanego wyrażać się winno w wyborze określonych, a nie dowolnych sposobów organizacji i przebiegu procesu edukacyjnego. Bez zachowania określonej procedury poznawczej, charakterystycznej dla poznania rzeczywistości przyrodniczej czy społecznej nie nastąpi bowiem proces poprawnego rozumienia przez dziecko tej rzeczywistości, nie rozwiną się jego zdolności poznawcze, nie nauczy się ono zachowania się w sytuacjach praktycznych. Ze względu na charakter edukacji środowiskowej na poziomie klas początkowych cele przedmiotowe akcentują na równi wyposażenie dziecka w określony zasób wiedzy, kształtowanie zdolności poznawczych, jak i rozwijanie umiejętności praktycznych potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania w środowisku. Specyfika przedmiotu wskazuje na potrzebę majoryzowania metod poznania charakterystycznych dla dyscyplin empirycznych - obserwacji, doświadczenia, eksperymentu, nierzadko stosowanych w formie zabawowej.

Przedstawiona opinia autora pracy znajduje potwierdzenie w szeregu opracowań pedagogicznych zajmujących się teorią nauczania zintegrowanego. S. Frycie ideę integracji werbalizuje następująco: „Integracja pozwala w toku określonych czynności dydaktycznych opisywać rozmaite elementy rzeczywistości z punktu widzenia różnych dyscyplin w tym samym czasie, ukazywać podobieństwa, różnice, związki i zależności między przedmiotami i zjawiskami ze stanowiska metodologii typowej dla danej dyscypliny

49