5768158369

Perspektywy rozwoju nauki i szkolnictwa wyższego w latach 2007-2013

8 listopada MNiSW po raz kolejny zorganizowało konferencję prasową dla mediów akademickich, na której poinformowało

0    prowadzonych obecnie pracach i planowanych kierunkach działań.

Z dziennikarzami akademickimi spotkali się minister prof. Michał Seweryński, podsekretarz stanu prof. Stefan Jurga i szef gabinetu politycznego w ministerstwie prof. Jan Wojtyła, a spotkanie prowadziła rzeczniczka resortu Ewa Kafarska.

Minister Michał Seweryński zapowiedział reformy w sektorze badań naukowych. Pierwszym i najważniejszym zagadnieniem ma być zmiana w systemie finansow ania, nadzorowania i komercjalizacji badań naukowych. Planuje się wyłączenie z zadań MNiSW dotychczasowych procedur

1    przekazanie ich dwóm nowym agencjom: Narodowemu Centrum Badań i Rozwoju i Agencji Badań Podstawowych (lub Poznawczych). ABP będzie organizowała i finansowała badania nieprowadzące bezpośrednio do zastosowań praktycznych, a przez to często niedoceniane. Agencje te mają uniknąć niedoskonałości działania poprzednich analogicznych KBN-owskich komisji: będą miały bieżący' nadzór nad realizacją projektów, a jednym z istotnych zadań NCBiR będzie komercjalizacja badań (KBN tym się nie zajmował).

Wprowadzane zmiany mają na celu lepsze gospodarowanie pieniędzmi, także tymi z programów unijnych na łata 2007-2013, odbiurokratyzowanie i odpolitycznienie badań naukowych. Swoją rolę minister widzi w wyznaczaniu strategicznych kierunków, przygotowaniu regulacji prawnych i w nadzorow aniu fundusz)’ obu agencji.

Kolejnym ważnym zadaniem jest modernizacja infrastruktury badawczej, w pierwszym rzędzie jednostek badawczo-rozwojowych. Nowelizacja ustawy o JBR rna być drugą (po ustawie o NCBiR) ustawą przygotowywaną przez ministerstwo. Ma ona pomóc w wyodrębnieniu spośród jednostek badawczych podległych różnym ministrem tych, które mają rzeczywisty potencjał badawczy' (I i II kategoria w kategoryzacji JBR), a pozostałym - w przekształceniu się np. w pomocnicze przedsiębiorstwa czy' zakłady usługowe pracujące na rzecz badań naukowych, ale nicaspintjącc do pieniędzy na badania naukowe. Ma to podwyższyć efektywność gospodarowania finansami w tej dziedzinie i koncentrację na badaniach w dziedzinach strategicznych dla państw a.

Minister Seweryński wyraził nadzieję, że działania reorganizacyjne zapow iedziane przez Państwową Akademię Nauk także wpłyną na lepsze wykorzystanie poważnego potencjału naukowego jej instytutów. (Być może niektóre z nich będą się łączyć z uczelniami, a inne zechcą poświęcić się wyłącznie działalności edukacyjnej.)

Generalnie środowisko naukowe stanie przed zadaniem skutecznego przenoszenia wyników badań naukowych na działania gospodarcze. Gospodarka musi stać się innowacyjna, by umiała absorbować wyniki badań. Jednym ze sposobów działania w tym kierunku będzie tworzenie Regionalny ch Konsorcjów Naukow o-Przemyslowych. które mają polegać na sformalizowanym partnerstwie między instytutami badawcłymi a przedsiębiorstwami (spółki, fundacje itp.). Konsorcja takie będą w spierane finansowo przez ministerstwo. Będą też stosow ane dodatkowe zachęty dla duży ch przedsiębiorstw, krajowych i zagranicznych, do inwestowania w badania naukow e, nawet jeżeli nie będą one wchodzić w regionalne konsorcja. Wszystkie te działania mają doprowadzić do znacznego podniesienia nakładów' na badania naukowe. W 2010 r. pow inny one przekroczyć 1%PKB - byłby to ogromny postęp na drodze realizacji strategii lizbońskiej.

Minister wyraził ponadto nadzieję, że polskie zespoły badawcze będą skuteczniej pozyskiwać środki z rozpoczynającego się właśnie VII Programu Ramowego, zwłaszcza że uzyskano tym razem lepsze warunki finansowe uczestnictwa (dotychczas badania były robione praktycznie za nasze własne pieniądze, teraz będzie można doliczyć koszty' special achievemenl- nasza stawka będzie wyżej kalkulowana) i szerszą akcję propagandowo-informacyjną.

W roku budżetowym 2007 nakłady na naukę wzrosną nie tylko dzięki środkom wspólnotowym, ale i dzięki wzrostowi PKB.

Kolejne możliwości dofinansowania polskiej nauki pochodzą ze Strategiczne-

18 pryzmat ■ 206/207