Katedra Ekonomii, Zarządzania
rii Pro-dukcj i WSEiA
w Bytomiu zorganizowała w dniach 19-21 października 2009 roku, pod przewodnictwem JM Rektora, prof. dr hab. inż. Mirosław Czapka: I Międzynarodowe Sympozjum Naukowo-Dydaktyczne,,Wyzwania polityki gospodarczej i społecznej w europie na przestrzeni wieków"
Konferencja odbyła się pod patronatem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, a gościem konferencji był prof. zw. dr hab. Andrzej Batczak - Prezes Katowickiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.
Słowo wstępne wygłosiła dr Barbara Klimas, nawiązując do współczesnych uwarunkowań polityki gospodarczej i społecznej państwa oraz koniecznych zmian polityki państwa w kierunku dostosowania jej do wyzwań i nowych problemów zarówno ekonomicznych jak i społecznych globalizującego się świata. Podejmując próbę podsumowania toczących się obrad należałoby przede wszystkim powiedzieć, że pontszane w referatach i podczas dyskusji problemy, choć obejmowały różne aspekty' sfery gospodarowania i sfery społecznej, nawiązywały jednak do głów nego problemu konferencji, a mianowicie wyzwań gospodarczej i społecznej polityki państwa. Debata obejmowała zarówno ogólną refleksję na temat miejsca polityki pa listwa we współczesnej gospodarce, jak i bardziej szczegółowe dziedziny sfery gospodarczej i społecznej, wymagające większego niż dotąd zaangażowania państwa. Wygłoszony na początku debaty referat „Miejsce państwa we współczesnej gospodarce a kryzysy globalne" przez prof. dr hab. Macieja Miszewskiego, nawiązujący' do roli państwa wobec wyzwań globalnych, stal się znaczącym wprowadzeniem do debaty i toczącej się dyskusji wokół gospodarczej polityki państw a. Podczas debaty wskazane zostały najważniejsze dziedziny i problemy współczesnej gospodarki, które w imię większej efektywności gospodarowania, powinny stać się przedmiotem regulacji. Do takich dziedzin niewątpliwie należy tworzenie warunków rozwoju gospodarki opartej na wiedzy i budowy kapitału ludzkiego, o czym poinformowała nas mgr Magdalena Horak-Szyla w referacie „Nowa gospodarka. Nowy człowiek. Nowy system edukacji". Ponoszenie nakładów na naukę i edukację, badania i rozwój, tworzenie programów kształcenia - stają się bodaj największym wyzwaniem dla polityki państwa w nowej gospodarce, gdzie kapitał ludzki, wiedza, stanowią obecnie najważniejszy czynnik sprawczy wzrostu i rozwoju gospodarczego oraz poprawy konkurencyj-
Są to dziedziny, w których nic nie zastąpi państwa.
Poprawa konkurencyjności gospodarki wymusza też. procesy' restrukturyzacyjne, niosące ze sobą trudne problemy zarówno gospodarcze jak i społeczne, stanowiące kolejne wyzwanie dla polityki państwa. Dobrze się stało, że ten problem został podjęty' w naszej debacie, szczególnie że w wyjątkowo dotkliwy sposób dotyczy regionu w którym żyjemy. Zagadnienia roli państwa w rozwiązywaniu problemów generowanych przez procesy restrukturyzacji przedstawione zostały w referacie prof. dr hab. inż. Mirosława Czapki i mgr inż. Krzysztofa Janika, zatytułowanym: „Polityka społeczno-gospodarcza państwa w obszarze restrukturyzacji polskiego górnictwa węgla kamiennego".
Zaostrzająca się konkurencja i związana z nią restrukturyzacja gospodarki wywołuje problemy zmiany charakteru zatrudnienia, rodzi też niezwykle trudne bezrobocie strukturalne i to najczęściej długookresowe. Nie ulega wątpliwości, że coraz większą rolę w rozwiązywaniu tych problemów będą miały instytucje państwowe, obok instytucji non-profit, pozarządowych i różnych
podmiotów społeczności lokalnych. Istotę tego zagadnienia na przykładzie w łasnego kraju przedstawił nam nasz Gość z Ukrainy prof. dr hab. Wałcntin Fiedorenko w referacie: „Problemy działalności państwowych służb zatrudnienia Ukrainy w aspekcie europejskim - współczesność i perspektywy”. Ważnym problemem współczesności jest też kształtowanie się finansów publicznych, będących pod presją zarówno procesów globalizacji jak i integracji europejskiej. Problem ten przedstawił dr Gerard Kuźnik w referacie „Globalizacja a finanse publiczne i prywatne”.
Utrzymanie w ryzach deficytów budżetowych i długu publicznego stało się dziś nie tylko warunkiem koniecznym spełnienia kryteriów z Maastricht w związku z UGW, ale także wantnkicm efektywności funkcjonowania gospodarki.
W wyścigu konkurencyjnym generowanym przez globalizację nie można też zapomnieć o wartościach takich jak sprawiedliwość i równe traktowanie uczestników gry tynkowej - co stanowi istotne wyzwanie dla polityki społecznej państwa, o czym przekonywała nas prof. dr hab. Elżbieta Górnikowska-Zwolak w referacie: „Polityka społeczna wobec kobiet”.
Nie mniej ważne były poruszane problemy mikroekonomiczne, z perspektywy przedsiębiorstw, wymagające większej uwagi państwa w nowych wamrtkach gospodarowania. Wskazane problemy znalazły odzwierciedlenie w referatach: doc. dr Ewy Jabłońskiej-Kośmider -„Funkcjonowanie przedsiębiorstw w warunkach recesji”, prof. dr hab. Xsenii Łu-koszovej, „Wpływy współczesnych czynników rynkowych na logistykę i procesy logistyczne" oraz dr Teresy Musiol, „Ergonomia pracy biurowej - nowe wyzwania”.
W prezentowanych referatach Autorzy dość często nawiązywali do kryzysu gospodarczego, który w zasadniczy sposób zmienia optykę postrzegania polityki gospodarczej i społecznej państwa. Problem przewartościowania celów i narzędzi obu polityk nabrał szczególnego znaczenia wraz z załamaniem się koniunktury gospodarczej, kiedy to wyraźniej widać, że mechanizmy rynkowe nie radzą sobie z problemami ekonomicznymi i społecznymi okresu dekoniunktury. Prof. zw. dr hab. Józef Jagas w referacie: „Wyjście z kryzysu globalnego priorytetem polityki społeczno-gospodarczej w Europie" przekonywał jak ważną rolę we współczesnej gospodarce przypisuje się państwu w za-żegnywaniu drastycznych załamań koniunktury i łagodzeniu ich skutków'.
Inny rodzaj aktywności państwa, dotyczący jego udziału w relacjach międzynarodowych, przedstawiony został w referacie dr Łukasza Piętaka : „Dlaczego autarkia okazała się nieskuteczna. Przykład Hiszpanii w latach 1945-1958”.
Wspólnym mianownikiem toczącej się dyskusji było przekonanie o konieczności zmian polityki gospodarczej i społecznej państwa w celu dostosowania jej do wyzwań współczesnej gospodarki. Kierunki zmian współczesnej polityki państwa będą wywoływać nadal ożywioną i pełną kontrowersji dyskusję. Jestem jednak przekonana, że debata jaka miała miejsce podczas sympozjum, może przyczynić się do pogłębienia wiedzy na temat polityki gospodarczej i społecznej, a nade wszystko do uświadomienia jak poważną rolę do odegrania ma współcześnie pań-
Str. 14