5833210794

Kaźmierczak Piotr

Uniwersytet Łódzki

Ciemna strona synchronizacji: manipulacja za pomocą koordynacji czynności

Idea synchronizacji, a więc zgrania w czasie i jednoczesnego wykonywania pewnych wspólnych czynności w grupie lub diadzie, obecna jest od samego początku cywilizacyjnego rozwoju człowieka. Podczas rytuałów religijnych, musztry wojskowej, wspólnego tańca czy śpiewu, często mamy do czynienia z synchronizacją zachowań uczestników zgromadzenia. Bez względu na to czy skoordynowane działanie jest w pełni sterowane z zewnątrz (musztra i parady wojskowe) czy też jest spontaniczne, i wynika z indywidualnego zharmonizowania się jednostki z otoczeniem (wspólne śpiewy religijne), zjawisko to występowało i wciąż występuje w każdym kręgu kulturowym na świecie. Powstaje pytanie o możliwość wykorzystania synchronizacji do wywierania wpływu, a w szczególności o możliwość wykorzystania tego efektu do nakłonienia ludzi do robienia rzeczy powszechnie uznawanych za złe, nieetyczne lub niemoralne.Wiele badań wskazuje na to, iż działanie w sposób zsynchronizowany poprawia kooperację wewnątrz grupy oraz wzmacnia jej integralność (Valdesolo, Ouyang, & DeSteno, 2010). Idea fizycznej koordynacji, która przyczynia się do lepszej spójności, nie jest nowa. Od wieków cale annie. kościoły oraz inne zorganizowane społeczności wykorzystywały fizyczną synchronizację ruchów do wzmacniania więzi między ich członkami (McNeill, 1995). Wiele badań wykonanych w ostatnich latach potw ierdza, że podczas synchronicznego poruszania się (np. wspólny taniec, śpiew) więzi społeczne w danej grapie ulegają wzmocnieniu, a koordynacja wykonywanych czynności wydaje się rozmywać granicę między jednostką i jej otoczeniem (Macrae, Dufły, Miles, & Lawrence, 2008). Synchronizacja wykonywanych ruchów polepsza współpracę w obrębie grapy (Wiltermuth & Heath, 2009), a więź emocjonalna, która się wówczas wytwarza, sprzyja zachowaniom prosocjalnym także wobec ludzi spoza grapy (Stel, Van Baaren, & Vonk, 2008). W świetle powyższych, wykorzystanie synchronizacji działań do nakłonienia do wykonywania działań antyspołecznych, takich jak kłamstwo, oszustwo czy zadanie cierpienia, wydaje się trudne. Nie jest jednak niemożliwe. W mojej prezentacji chciałbym zwrócić uwagę na tenże aspekt działań synchronicznych, który wiąże się z koncepcją posłuszeństwa. Wiele badań wskazuje, że ludzie chętniej spełniają prośby tych, z którymi czują się w jakiś sposób związani. Jeśli zatem synchronizacja

10