5833210796

Lewandowska Małgorzata, Gamian-Wilk Małgorzata

Szkolą Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie

Czy lęk w sytuacji zagrożenia byciem wykluczonym sprzyja uległości?

Uległość na prośby innych (szczególnie ważnych osób) rozpatrywać można w kategoriach zachowań prospołecznych czy też ingracjacyjnych. Spełnianie próśb innych osób jest zachowaniem zgodnym z oczekiwaniami społecznymi, odmowa jest natomiast często niemile widziana. Wykazano, że uległość może wzrastać w sytuacjach zagrożenia trwałości relacji. Sygnały związane z byciem wykluczanym powodują natychmiastową reakcję alarmową i często aktywizują zachowania podtrzymujące relację. Ludzie mają tendencję do odbudowywania utraconego poczucia przynależności, wybierając wykonywanie zadań grupowych zamiast indywidualnych, zachowując się konformistycznie lub ulegle. Badania z zakresu wykluczenia i mobbingu w szkole wykazały, że te dzieci, które ulegają dominującej grupie nie są poddawane mobbingowi. Co więcej okazuje się, że lęk pośredniczy w uleganiu. Postawiono zatem hipotezę zakładającą, że również wśród osób dorosłych tendencja do ulegania wzrasta szczególnie w sytuacji bycia wykluczonym, a lęk pośrednicz}' w relacji między byciem wykluczonym a uległością na prośby.Przeprowadzono dwa badania ąuasi-eksperymentalne. W badaniu pierwszym (N = 153) udział wzięły osoby pozostające w bliskiej relacji romantycznej, a w badaniu drugim (N = 176) udział wzięły osoby pracujące. W obu badaniach manipulowano przypominaniem sobie sytuacji bycia wykluczanym lub ignorowanym (przez partnerów bliskiej relacji lub przez współpracowników). Następnie dokonywano pomiaru lęku i tendencji do ulegania. Wyniki wykazały, że osoby charakteryzujące się wyższym poziomem lęku mają większą tendencję do spełniania próśb innych osób. Wzorzec wyników był wyraźniejszy wśród osób pracujących, gdzie sama manipulacja przypominaniem sobie bycia wykluczonym prowadziła do zwiększonej tendencji do ulegania współpracownikom.