Mapa jest to graficzny obraz powierzchni Ziemi, innego ciała niebieskiego lub nieba, przedstawiony
w zmniejszeniu w sposób określony matematycznie, uogólniony, i umowny.1
Biorąc pod uwagę jako kryterium klasyfikacji treść , wyróżniamy mapy ogólnogeograficzne i tematyczne.
Do map ogólnogeograficznych zaliczamy mapy topograficzne będące szczegółowym przedstawieniem terenu
oraz mapy w mniejszych skalach zawierające treść ogólnogeograficzną.2
Na treść map topograficznych składają się wszystkie rodzaje obiektów występujących na powierzchni Ziemi
oraz rzez
ba terenu. Obiekty terenowe tworzą treść sytuacyjną, którą można podzielić na osiem podstawowych
kategorii : zabudowę, koleje, drogi, obiekty gospodarcze, wody, roślinność, granice i osnowę geodezyjną.3
Stosując kryterium skali, mapy topograficzne dzielimy na wielkoskalowe ( w skalach większych od 1 : 200 000 ),
średnioskalowe (w skalach od 1 : 200 000 do 1 : 1 000 000), małoskalowe( w skalach mniejszych od 1 : 100 000 ).
Mapa topograficzna Inowrocławia została oznaczona godłem N  34 - 109/110, składającym się z liter i liczb.
Została opatrzona skalą 1 : 100 000, zatem jest to mapa małoskalowa. Została wydana przez Państwowe
Przedsiębiorstwo Geodezyjno  Kartograficzne w Warszawie w 1996 roku.
Nad górną ramką mapy topograficznej zostało umieszczone godło mapy. Obok godła podano nazwę
arkusza, czyli nazwę najważniejszej miejscowości znajdującej się na tym arkuszu, czyli Inowrocław. W lewym
górnym rogu została podana nazwa państwa  Polska.
Biorąc pod uwagę treści geograficzne mapy, stwierdzam, że w centralnej części mapy została przedstawiona
Równina Inowrocławska, a na jej obrzeżach z południowego  zachodu Pojezierze Gniez
nieńskie, północy
i północnego  wschodu Kotlina Toruńska.
Na mapie zaznaczono wszystkie miasta, miasteczka i wsie tego okręgu. Wielkością czcionki podkreślono liczbę
mieszkańców oraz wielkość. Dzięki temu największe miasta tego regionu bardzo łatwo zauważyć na mapie. Również
zastosowanie czarnego tuszu powoduje, że odczytanie tych nazw nie sprawia problemu. Po dokładniejszym
przyjrzeniu się mapie można zauważyć, że uwzględniono rozmieszczenie i gęstość zabudowy poszczególnych
miejscowości. Z mapy można odczytać rodzaje zabudowy występujące na tym obszarze. Wyróżniono zabudowę
zwartą w miastach powyżej pięćdziesięciu tysięcy mieszkańców i w pozostałych miejscowościach.
Poza tym w widoczny sposób ( kolorem czerwonym i ciemnoróżowym ) oznaczono fragmenty autostrad, dróg
dwujezdniowych, jednojezdniowych, głównych, drugorzędowych i utwardzanych. Podano również ich nazwy w języku
niemieckim i angielskim, co z pewnością ułatwi korzystanie z mapy obcokrajowcom. Ponadto została podana
numeracja tych dróg, która z pewnością okaże się ważną informacją dla każdego kierowcy. Zapisano ją białymi
cyframi w środku czerwonych prostokącików.
Uwzględniając sieć komunikacyjną, autorzy mapy przedstawili również linie kolejowe z podziałem na kolej
wielotorową i jednotorową, zelektryfikowaną i wąskotorową wraz ze stacjami, przystankami i tunelami.
Linie kolejowe na mapie zostały oznaczone kolorem brązowym.
Zaznaczono również w kolorze brązowym przebieg linii energetycznych między poszczególnymi miejscowościami.
Na mapie można odnalez
ć zaznaczone granice województw sprzed podziału administracyjnego.
Rzeki i inne zbiorniki wodne oraz kanały oznaczono kolorem niebieskim, podając szybkość prądu w m / s, kierunek
prądu oraz informację o brzegu. Zaznaczono również wały i groble ,a także tereny bagienne wokół nich.
Budynki użyteczności publicznej i charakterystyczne obiekty terenowe zostały oznaczone metodą ikonograficzną
( stacje benzynowe, ośrodki zdrowia, apteki, poczty i kościoły zabytkowe). Użyty kolor czerwony powoduje, że łatwiej
odnalez
ć je na mapie. Przy prawie wszystkich zbiornikach wodnych zostały podane ich nazwy własne. Natomiast
przy większych można odnalez
ć informację o ich głębokości przedstawioną w postaci izobat.
Na mapę naniesiono także warstwice, za pomocą których określa się wysokość punktów nad poziomem morz,
a które łączą na mapie punkty o jednakowej wysokości. Wprowadzony został podział na warstwice zasadnicze
pogrubione, warstwice zasadnicze ciągłe i warstwice pomocnicze. Ponieważ zostały oznaczone na mapie kolorem
szarym, moim zdaniem są nie zbyt widocznie. Brak skali hipsometrycznej, która moim zdaniem uczyniłaby mapę
bardziej czytelną.
Rzeki i inne zbiorniki wodne oraz kanały oznaczono kolorem niebieskim, podając szybkość prądu w m / s, głębokość,
kierunek prądu oraz informację o brzegu. Zaznaczono również wały i groble a także tereny bagienne wokół nich.
Wszystkie tereny roślinne oznaczono kolorem zielonym. Dodatkowe oznaczenia na tych obszarach różnicują
1 Pasławski J., Wprowadzenie do kartografii i topografii, Nowa Era, Wrocław 2006 str 16
2 Pasławski J., Wprowadzenie do kartografii i topografii, Nowa Era, Wrocław 2006
3 Pasławski J., Wprowadzenie do kartografii i topografii, Nowa Era, Wrocław 2006 str 247
je na zagajniki, zwarte krzaki i sady. Z kolei lasy zostały podzielone na oddziały. Rzadkie lasy i łąki oznaczono
kolorem białym i brązowymi sygnaturami. Poza tym na mapie zaznaczono rezerwaty przyrody, podając ich nazwy
własne.
A
atwo je zauważyć, gdyż wyodrębnione zostały charakterystycznym różowym kolorem. Aby określić chronione
w nim rośliny lub zwierzęta, użyto ikon symbolicznych. Z kolei parki narodowe i parki krajobrazowe zostały
oznaczone różowym szrafem. Myślę, że dzięki temu łatwo zauważyć je na mapie.
Za pomocą sygnatur symboliczno  obrazkowych zaznaczono zakłady przemysłowe, kościoły i kaplice,
cmentarze, kominy i wierze, lotniska, stacje meteorologiczne i oczyszczalnie ścieków, punkty geodezyjne, wiatraki,
mosty wiadukty. Wszystkie te ikony mają kolor brązowy i z tego powodu trudno je odróżnić na mapie. Również za
pomocą sygnatur symboliczno  obrazkowych, a w kolorze czerwonym oznaczono wszystkie obiekty przeznaczone
do użytku publicznego, np. stacje benzynowe, hotele, ośrodki zdrowia, apteki, poczty, zabytki, muzea.
Mapa topograficzna oprócz treści związanej z przedstawieniem danego obszaru zawiera szereg
dodatkowych informacji, które są umieszczone poza obszarem mapy. Wszystkie te dodatkowe informacje noszą
nazwę informacji pozaramkowych. Przechodząc do opisu pozaramkowego, mogę stwierdzić, że wszystkie
informacje w legendzie mapy zostały podane w trzech językach: angielskim, niemieckim, polskim. To z pewnością
zaleta legendy, bo dzięki temu z mapy mogą korzystać również turyści zagraniczni. Poza tym łatwo zauważyć,
że oprócz znaków topograficznych punktowych zostały zastosowane znaki: liniowe ( przedstawiające przedmioty
terenowe, które w rzucie na płaszczyznę dają się przedstawić w postaci linii, na przykład drogi, koleje, rzeki, kanały,
granice ) powierzchniowe ( przedstawiające charakterystykę powierzchni wybranego obszaru, na przykład lasy,
wody powierzchniowe).
Skala na mapie topograficznej została przedstawiona w dwojaki sposób, bo w postaci liczbowej 1 : 100 000
i w postaci podziałki liniowej, gdzie jeden centymetr oznacza 1 kilometr. Pod skalą znalazły się informacje
o Zarządzie Topograficznym Sztabu Generalnego WP, Państwowym, Przedsiębiorstwie Geodezyjno 
Kartograficznym i Wojskowych Zakładach Kartograficznych jako instytucjach, które tę mapę opracowały.. Niżej
zostały podane informacje o tym, że jest to wydanie pierwsze mapy, wydrukowanej w Warszawie w 1995.
Podano nie tylko godło tejże mapy topograficznej, ale także sąsiednich arkuszy wraz z ich godłami. Okazuje
się, że takie arkusze zostały opracowane dla Nakła nad Notecią, Wągrowca, Gniezna, Brodnicy, Sierpca,
Bydgoszczy, Płocka, Radziejowa. Pod tymi informacjami znajduje się skorowidz skrótów nazw i skrótów wraz z ich
objaśnieniami.
Znajdziemy tu również informacje na temat materiałów z
ródłowych, którymi w tym wypadku były wojskowe mapy
topograficzne w skali 1 : 100 000 Zarządu Topograficznego  Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
Mamy również poniżej wykaz warstwic zastosowanych na mapie, opisanych w języku niemieckimi i angielskim.
Format opisywanej mapy jest odpowiednich rozmiarów  przed rozłożeniem 20,5 x 13 cm, a po rozłożeniu
61 x 78,5 cm. Można swobodnie posługiwać się nią w czasie jazdy samochodem lub wycieczki pieszej.
Papier, z którego została wykonana, wydaje mi się kiepskiej faktury, co może spowodować szybkie
jej zniszczenie.
Barwoplastyka, zastosowana na mapie, spełnia rolę, ponieważ kolorowe oznaczenia terenów pokazuje
ich rodzaj i zasięg. Na mapie dominują cztery kolory, które są stonowane, pastelowe i łagodne nazwy miast,
miasteczek, wsi i puszczy zostały wykonane w kolorze czarnym, co niewątpliwie ułatwia ich odczytanie
i odnalezienie. Natomiast nazwy krain geograficznych wykonano kolorem szarym, ale mimo to są czytelne dzięki
pogrubionej czcionce. Czerwonym kolorem oznaczono drogi i podano ich numerację. Brązowym kolorem oznaczono
linie kolejowe i linie energetyczne.
Kolorem zielonym wydzielono na mapie obszary leśne, parki narodowe, i krajobrazowe, a ciemnofioletowym 
autostrady, drogi dwujezdniowe i jednojezdniowe.
Strona tytułowa mapy zwraca uwagę swą kolorystyką. Ostre, nasycone barwy ( żółty, czerwony, fioletowy
i zielony ) przyciągają wzrok potencjalnego nabywcy. Podano tu informację o godle mapy ( N  34  109/110 ).
Oprócz tego znajduje się informacja od skali ( 1 : 100 000 ) i rodzaju mapy. Znajdziemy też nazwę wykonawcy
oraz jej zasięg ( Równina Inowrocławska ) i tematykę. Pokazanie na konturze Polski opracowanego obszaru wydaje
mi się dobrym pomysłem. Został również określony rodzaj wydania jako typowo turystyczny.
Na odwrocie strony tytułowej powtórzono godło mapy i jej tytuł. Znajduje się tu skorowidz map, ilość dostępnych
arkuszy oraz tych, których wydanie się planuje. Ponadto umieszczono informacje o wykonawcach mapy ( Zarząd
Topograficzny Sztabu Generalnego WP, Państwowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno  Kartograficzne, Wojskowe
Zakłady Kartograficzne, miejscu i roku wydania ( Warszawa 1996 ). Drobnym drukiem, wręcz nieczytelnym dla osób
o słabszym wzroku, powtórzono najważniejsze informacje o mapie.
Na odwrocie mapy zostały podane informacje ogólne na temat tego regionu. Opracowano również informator
krajoznawczy z podziałem na województwa ( bydgoskie, toruńskie i włocławskie ) oraz podaniem najważniejszych
miast, miasteczek i wsi tych województw. W województwie bydgoskim uwzględniono w kolejności alfabetycznej
Gniewkowo, Górę, Inowrocław, Janikowo, Kaczkowo, Kołudę Wielką, Kościelec, Kruszwicę, Liszkowo, Ludzisko,
Markowice, Murzynno, Nową Wieś Wielką, Ostrowo, Pakość, Parchanie, Piranie, Płonkowo, Rzadwkin, Strzelce,
Szadłowice, Szarlej, Trląg, Tuczno, Wielki Sławsk i Złotowo. W województwie toruńskim uwzględniono następujące
miejscowości : Cierpice, Mała Nieszawka, Obrowo, Osiek, Zlotoria. Natomist w województwie włocławskim wybrano
i Obranocowano następujące miejscowości: Aleksandrów Kujawski, Bobrowniki, Bronisław, Ciechocinek,
Czernikowo, Kościelna Wieś, Krzywosądz, Nieszawa, Raciążek, Służewo, Straszewo i Zakrzewo.
Zamieszczono także notatkę o Nadgoplańskim Parku Tysiąclecia i rezerwatach przyrody w Ciechocinku, Balczewie,
Rejnie, Tarkowie.
W zamieszczonym informatorze turystycznym podano szlaki turystyczne piesze wraz ich oznaczeniem i długością
( im. Trzech Humanistów, Goplan, im Jana Kasprowicza, im. Stanisława Przybyszewskiego, Puszczański,
Wolnościowy, Komputerków, Wiślany, Krystynki, Stanisława Noakowskiego, Kujawski, Solny, Toruń  Złotoria 
Golub  Dobrzyń  Brodnica  Ostrowite  Radomno ). Podano również informacje o obsłudze ruchu turystycznego
w Aleksandrowie Kujawskim, Ciechocinku, Inowrocławiu, Janikowie i Kruszwicy. Przy podawaniu bazy noclegowej
i wypoczynkowej uwzględniono hotele w Aleksandrowie Kujawskim, Białych Błotach, Ciechocinku, Inowrocławiu,
Janikowie i Kobylnikach. Z kolei wymieniono schroniska i domy wypoczynkowe znajdujące się w Aleksandrowie
Kujawskim, Ciechocinku, Gniewkowie, Inowrocławiu, A
ącku, Osieku i Raciążku. Poniżej podano lokalizację campingu
w Cierpicach, Pola biwakowego w Kruszwicy oraz bazy żywieniowej w Bądkowie, Busewie, Ciechocinku,
Gniewkowie, Inowrocławiu, Janikowie, Kruszwicy, Nieszawie, Nowej Wsi Wielkiej, Pakości, Piechcinie, Suchatówce
i Złotnikach Kujawskich.
Biorąc pod uwagę fakt, że turyści mogą mieć problemy z zdrowiem podano również adresy i numery telefonów
Szpitala Miejskiego i Pogotowia Ratunkowego w Inowrocławiu. Zamieszczono także wykaz miejscowości,
w których znajdują się ośrodki zdrowia ( Bądkowo, Bobrowniki, Brzezie, Czernikowo, Dąbrowa Biskupia, Dobre,
Jaksice, Kołodziejewo, Koneck, Lubanie, Markowice, Murzynno, Nowa Wieś Wielka, Opoki, Osiek, Osówka,
Parchanie, Piechcin, Piecki, Raciążek, Radojewice, Rojewice, Rojewo, Służewo, Szadłowice, Wielka Nieszawka,
Zakrzewo, Zębowo, Złotniki Kujawskie ).
Szkoda, że informacje te, szczegółowe i ciekawe, nie zostały przetłumaczone na inne języki.
Pod tymi informacjami znajdujemy imiona i nazwiska osób, które opracowały treść krajoznawczą  turystyczną mapy
( Alfons Sieroń i Ewa Borowa oraz tych osób, które wykonały prace redakcyjno  kartograficzne ( Ewa Borowa
i Wiesława Wrzodak ).
Przy sporządzaniu mapy topograficznej Inowrocławia wykorzystano następujące metody prezentacji zjawisk:
- system sygnatur liniowych ( do przedstawienia dróg, ulic, granic administracyjnych, szlaków turystycznych,
hydrografii terenu ),
- system sygnatur mieszanych, który posłużył do zademonstrowania aptek, szpitali, hoteli, budynków poczty,
- system sygnatur symbolicznych, który wykorzystano do oznaczenia pomników, kościołów, campingów,
leśniczówek,
- system sygnatur obrazkowych, który posłużył do zaznaczenia muzeów czy schronisk młodzieżowych,
- metodę chorochromatyczną, za pomocą której zaprezentowano zasięg lasów, zagajników, łąk, sadów,
bagien oraz krzaków.
Użycie wszystkich metod uznaję za zasadne.
Przebieg szlaków komunikacyjnych został oznaczony bardzo dokładnie i czytelnie. Dzięki temu można poruszać
się z mapą po tym terenie bez obawy zagubienia.
Pokrycie terenu na mapie jest wyraziste. Zastosowane sygnatury pełnią swą funkcję właściwie. Na ich
podstawie można dowiedzieć się o charakterystycznych obiektach w terenie.
Także odnalezienie charakterystycznych obiektów terenowych dzięki tej mapie nie powinno być trudne. Umożliwi ona
na pewno zaplanowanie, na przykład wycieczek pieszych, rowerowych lub samochodowych. Z drugiej strony
mnogość i różnorodność sygnatur na mapie powoduje, że staje się ona miejscami mało czytelna.
Mapy te mogą być także pomocne przy sporządzaniu planów zagospodarowania przestrzennego na niższych
szczebla zarządzania ( w powiatach i gminach ), a także podczas prowadzenia prac budowlanych, drogowych itp.
Literatura:
1. Kozieł Z., Koncepcja mapy... Wybór tekstów, UMK, Toruń 1998
2. Pasławski J., Wprowadzenie do kartografii i topografii, Nowa Era, Wrocław 2006
y
RÓDA
O:
Mapa topograficzna Polski  Inowrocław N-34-109/110 ZTSG WP, PPGK , WZK Warszawa 1996
Jacek Pasławski  Wprowadzenie do kartografii i topografii Wyd. Nowa Era, Wrocław 2006
UMK
Instytut Geografii
Zakład Kartografii, Teledetekcji
i Systemów Informacji Geograficznej
INTERPRETACJA TREŚCI MAPY TOPOGRAFICZNEJ MIASTA INOWROCA
AWIA,
CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJ
TEGO ARKUSZEM.
Sławomir Grzankowski G5