Edukacja wczesnoszkolna. Dzieci za specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Poradnik dla nauczycieli. Teresa Czupajlo, Maria Dudek
oraz uniwersalne zasady odnoszące się do pełnej humanizacji i indywidualizacji pracy terapeutyczno-
edukacyjnej. Zasady te stworzone zostały, by skutecznie osiągać zamierzone cele ogólnospołeczne,
lokalne i jednostkowe w pokonywaniu istniejących barier.
Uniwersalne zasady pracy edukacyjno-rehabilitacyjnej:
1. „(...) Zasada personalizacji i podmiotowości, według niej uznaje się, że osoba niepełnosprawna bez względu na przyczyny, rozległość i głębokość nabytych dysfunkcji pozostaje zawsze osobą, podmiotem, a etyczne pryncypia nakazują przestrzeganie zasady chronienia relacji osobowych tych ludzi, ich godności i tożsamości osobowej, gdyż one decydują o sytuowaniu w ich środowisku życia, które staje się terenem realizowania się sensu życia oraz wspólnego programu tworzenia kultury humanistycznej.
2. Zasada sukcesu, jako różnicowanie wymagań programowych poprzez uwzględnianie i zaspokajanie aktualnych potrzeb i możliwości dziecka (myślenie pozytywne).
3. Zasada indywidualizacji czyli dostosowywania pozytywnych postaw i działań terapeutyczno-
rehabilitacyjnych do kategorii upośledzeń i charakteru wychowywanych, należy
do podstawowych, określających optymalne warunki rozwoju i powodzenia akcji lub czynności profilaktycznych, usprawniających, korekcyjnych i wyrównawczych.
4. Zasada wielospecialistycznego podejścia i współpracy z rodzina, każdego świadomego, odpowiedzialnego działania edukacyjno-rehabilitacyjnego, zaś bez niej staje się postępowaniem nieracjonalnym, w próżni społecznej, w którym trudno ustalić sensowne cele, zadania oraz postrzegać wielowymiarowe rezultaty i konteksty. Sposoby rodzicielskiego myślenia i działania terapeutyczno-wychowawczego stosowane wobec dziecka są pochodną bliskiego systematycznego ich współdziałania z kompetentnymi lekarzami, psychologami i pedagogami w różnych okresach życia.
5. Zasada wyzwalania otwartości, gotowości poznawczej oraz zaangażowania bezpośredniości i spontaniczności komunikacyjnej wszystkich jednostek z niepełnosprawnością z najbliższym otoczeniem rodzinnym, sąsiedzkim, rówieśniczym, zawodowym, poszukiwania zrozumienia i oswojenia z własna sytuacją, uwalniania się od mitów i stereotypów.
6. Zasada wzajemnego zaufania oraz pełnej akceptacji i tolerancji niepełnej sprawności z wykorzystaniem podejścia społecznego konstrukcjonizmu, w którym upośledzenie, dewiacja zależy od punktu widzenia i przyjmowania ich społecznych znaczeń (stabilność stereotypów,
16