628033167

190

URANIA

6/1994

21 .......40    24........67    27........67    30..........-

22 .......61    25........48    28..........-    31........28

23 ......49    26........59    29........39

Średnia miesięczna liczba Wolfa w styczniu 1994 r. wynosiła 52.9 (57). Średnia

względna liczba Wolfa dla obrotu Słońca No. 1877 wynosiła 54.5 (57.2). W nawiasach podano średnie liczone bez współczynników obserwatorów.

Bartosz Dąbrowski

TO I OWO

Pomnik Kopernika w Hurbanowie

W roku 1993 upłynęło 520 lat od narodzin Mikołaja Kopernika i 450 lal od jego śmierci. Obie rocznice uczczono nie tylko w naszym kraju, ale — jak się dowiadujemy — także w bratniej Słowacji, gdzie nawet odsłonięto pomnik wielkiego astronoma. Ma on zresztą długą historię, wyrzeźbił go bowiem przeszło pół wieku temu Andrej K o v i ć i k (1889-1953), znany rzeźbiarz, malarz i grafik słowacki. Pierwotnie zakładano, że pomnik ten będzie zdobił aulę Uniwersytetu im. Jana Amosa Komeńskiego w Bratysławie, lecz plany te pokrzyżował wybuch drugiej wojny światowej i dzieło miało na długie lata pozostać w pracowni artysty. Po śmierci Kovńćika opiekę nad pomnikiem sprawowała żona artysty i dopiero w roku 1991 dzieło męża podarowała obserwatorium astronomicznemu w Hurbanowie (miasteczko położone w powiecie Komarno). Niestety, czas zrobił swoje, rzeźbę koniecznie trzeba było restaurować, czego podjął się słowacki rzeźbiarz Ladislav S i c h m a n i z zadania tego na czas się wywiązał. Pod jego ręką trzymetrowy monument, wyciosany z lekko różowego kamienia, zyskał zupełnie nową jakość. Wyobraża on Kopernika w postaci stojącej, ubranego w długą suknię i z „modnym” w owym czasie nakryciem głowy, w lewej ręce trzymającego kulę ziemską. W roku 1993 ustawiono go w parku otaczającym obserwatorium w Hrubano-wie, przy okazji zaś zorganizowano seminarium, w którym wzięła udział liczna rzesza słowackich miłośników astronomii. Interesujący wykład o życiu i dziele wielkiego astronoma polskiego wygłosił mgr La-dislev Druga.

Stanisław R. Brzostkiewicz

KALENDARZYK ASTRONOMICZNY    Wrzesień 1994 r.

Słońce: Słońce w swym ruchu rocznym po ekliptyce 23 września przekracza równik niebieski w punkcie równonocy jesiennej wstępując w znak Wagi, a dni stają się ciągle coraz krótsze. W Warszawie 1 września Słońce wschodzi o 5^h46“¹, zachodzi o 19^h25^B1, a 30 września wschodzi o 6^h34^m, zachodzi o 18^b17^m.

Księżyc: Ciemne, bezksiężycowe noce będziemy mieli w pierwszej połowie września, bowiem kolejność faz Księżyca jest w tym miesiącu następująca: nów5^d21^b, pierwsza kwadra 12^d14^h, pełnia 19^d22^b i ostatnia kwadra 28^d2^b. W perygeum Księżyc znajdzie się 8, a w apogeum 24 września.

We wrześniu tarcza Księżyca zakryje Spikę (Kłos Panny), najjaśniejszą gwiazdę w gwiazdozbiorze Panny, ale zjawisko to nie będzie u nas widoczne.

Planety i planetoidy: Nisko nad zachodnim horyzontem świeci pięknym blaskiem Wenus jako Gwiazda Wieczorna -4.5 wielkości. Wieczorem zachodzi też Jowisz błyszczący nad horyzontem jak gwiazda -1.8 wielk. Teoretycznie nisko nad zachodnim horyzontem powinien świecić także Merkury (jako gwiazda około zerowej wielkości), ale jest w tak niekorzystnym położeniu na niebie względem Słońca, że jest praktycznie niewidoczny. Prawie całą