Prof UM dr hab. n. med. Magdalena Figlerowicz Klinika Chorób Zakaźnych i Neurologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Badanie przedmiotowe
Badanie przedmiotowe dziecka pod względem metod i sposobów nie różni się od ogólnie przyjętych norm. Ocena stanu zdrowia dziecka winna jednak uwzględniać odrębności wieku rozwojowego. Ponadto, w pediatrii szczególnie ważnym elementem badania lekarskiego jest nawiązanie życzliwego kontaktu z dzieckiem i jego rodzicami/opiekunami. Pomieszczenie, w którym badamy dziecko powinno być dobrze oświetlone, ciepłe. Dziecko podczas badania przedmiotowego powinno być rozebrane.
Bez względu na rodzaj dolegliwości, u każdego chorego dziecka przeprowadza się badanie całego ciała.
Przed rozpoczęciem badania i po jego zakończeniu należy starannie umyć ręce.
Podstawowe metody badania fizykalnego to: oglądanie, dotykanie, opukiwanie, osłuchiwanie. Na ogół posługujemy się nimi w wymienionej kolejności, z wyjątkiem badania brzucha, kiedy badanie palpacyjne powinno być poprzedzone osłuchiwaniem.
Całość badania przedmiotowego dzieli się na dwie części: ogólną i szczegółową.
W pierwszej dokonuje się oceny cech charakteryzujących ogólnie pacjenta (wrażenie ogólne, budowa ciała i jego proporcje, stan odżywienia) oraz takich, które wymagają całościowego opisu (skóra, obwodowe węzły chłonne, układ kostno-stawowy).
W badaniu szczegółowym oceniane są poszczególne części ciała - głowa, szyja, klatka piersiowa, brzuch, zewnętrzne narządy moczowo-płciowe oraz przeprowadza się badanie neurologiczne.
Badanie ogólne Wrażenie ogólne
Podczas całego badania lekarskiego należy obserwować reakcje dziecka, tak aby właściwie ocenić jego zachowanie i dokonać oceny wrażenia jakie wywiera na nas chory. Istotne będą także spostrzeżenia dotyczące relacji między dzieckiem a jego rodzicami/opiekunami.
Na wrażenie ogólne składają się następujące cechy charakteryzujące stan dziecka:
• stan świadomości
• ułożenie ciała
• sposób poruszania się
• nawiązywanie kontaktu z otoczeniem
• zgodność rozwoju psychofizycznego z wiekiem metrykalnym
• ocena, czy dziecko sprawia wrażenie chorego
Budowa i proporcje ciała
Dla właściwej oceny budowy ciała konieczne jest ustalenie wzajemnych proporcji głowy, tułowia i kończyn. Sylwetka i proporcje ciała dziecka ulegają zmianie w różnych okresach życia.
Na przykład, w okresie noworodkowym i niemowlęcym głowa stanowi 1/5-1/4 długości ciała, podczas gdy u osoby dorosłej 1/8. Noworodek ma ponadto krótką szyję, długi tułów i krótkie kończyny. Zależne od płci różnice w rozmieszczeniu tkanki tłuszczowej pojawiają się dopiero