Katarzyna Żukrowska
Stan umów między poszczególnymi rynkami narodowymi czy grupami państw bardziej lub mniej zintegrowanych w danym regionie ze sobą ma znaczenie dla obu partnerów takiego związku, wpływając na intensywność konkurencji, zmiany strukturalne gospodarek, możliwości importowe i eksportowe. Intensywność oddziaływania takich więzi zależy od wielu czynników:
• poziomu rozwoju czy raczej stanu zróżnicowania rozwoju między UE a danym partnerem (lub ich grupą);
• rodzaju zastosowanych rozwiązań instytucjonalnych we wzajemnych relacjach;
• warunków wprowadzonych przez umowy instytucjonalizacji;
• w przypadku grupy państw, z którymi UE zawiera umowę, od rodzaju umowy łączącej gospodarki tych państw między sobą;
• dotychczasowych rozwiązań zastosowanych w instytucjonalizacji wzajemnych relacji;
• głębokości i zakresu zmian wynikających z zastosowania nowej umowy;
• percepcji tych zmian na trzech poziomach: rządów, transnarodowych korporacji (TNK) i innych podmiotów działających na rynkach (MiS), obywateli;
• warunków, w jakich dochodzi do wprowadzenia rozwiązań instytucjonalizacji;
• rodzaju efektów, które wprowadzone zmiany wywołają (sfera, widoczność, akceptacja lub odrzucenie).
Jak widać z przedstawionej listy warunków, różna może być siła oddziaływania rozwiązań instytucjonalnych, różne mogą być zastosowane rozwiązania, wreszcie różna będzie skuteczność tych rozwiązań. Wiele jest kombinacji dopuszczalnych rozwiązań, a te mogą skutkować różnymi efektami.
Przykładowo przygotowania do członkostwa w UE państw Europy Środkowej i Wschodniej (poszerzenie 2004-2007) odbywały się w warunkach wzrostu gospodarczego na świecie. Kryzys lat 2007-2008 oraz kryzys strefy euro zmienił percepcję potrzeby dołączenia do głównego nurtu gospodarki światowej, a co za tym idzie poszerzenia i aktywizacji kanałów wzajemnego oddziaływania w sferze gospodarczej. Oznacza to zmianę priorytetów wzajemnego oddziaływania UE i państw partnerskich. Ta nowa sytuacja wywiera również wpływ na potrzebę zmiany oferty UE