Twardością wody nazywa się właściwości wody wynikające z obecności w wodzie jonów wapnia i magnezu oraz innych jonów metali wielowartościowych.
Na twardość całkowitą (inaczej ogólną) składa się zawartość wapnia i magnezu przeliczona na tlenek wapnia. Twardość całkowitą najczęściej oznacza się metodą miareczkową kompleksonometrycznie miareczkując mianowanym roztworem EDTA. Metodę tą można zastosować do oznaczania twardości zarówno w wodach twardych, jak i bardzo miękkich, a nawet w koncentratach.
Miareczkując wodę mianowanym roztworem wersenianu disodu w środowisku o pH około 10 wobec czerni eriochromowej T, możemy oznaczyć sumę wapnia i magnezu, a więc twardość ogólną. Miareczkując drugą próbkę wody wersenianem disodu w środowisku NaOH wobec mureksydu, oznaczamy tylko zawartość wapnia. Z różnicy tych dwóch miareczkowań można obliczyć zawartość magnezu.
1. Wersenian disodu roztwór o stężeniu 0,05 mol/L, roztwór o mianie nastawionym na roztwór CaCl2 o stężeniu 0,05 mol/L.
2. Chlorek wapnia roztwór o stężeniu 0,05 mol/L
3. Roztwór buforowy o pH 10
4. Czerń eriochromowa T - pasta
5. Wodorotlenek sodu roztwór o stężeniu 1 mol/L
6. Mureksyd - pasta
III. Przygotowanie i mianowanie roztworu EDTA o stężeniu 0,05 mol/L
W kolbie miarowej o pojemności 500 ml należy przygotować roztwór wersenianu disodu o stężeniu 0,05 mol/1. W tym celu należy odważyć na wadze technicznej odpowiednio obliczoną ilość Na2H2Y • 2H2O cz.d.a. rozpuścić w wodzie destylowanej, przenieść ilościowo do kolby miarowej, uzupełnić wodą destylowaną do kreski i dokładnie wymieszać. Następnie do trzech kolb stożkowych, o pojemności 300 mL, odmierzyć po 20 mL roztworu CaCl2 o stężeniu 0,05 mol/L znajdującego się na stacji miareczkowej, dodać 5 mL buforu amoniakalnego o pH 10, trochę wskaźnika czerni eriochromowej T, i miareczkować roztworem EDTA do zmiany barwy z winnoczerwonej na niebieską.
Obliczyć stężenia molowe roztworu EDTA
v -c
caci2 caci2
c EDTA = Z
EDTA
gdzie : c eoją i V EE)TA ’ °t)jętość i stężenie molowe roztworu EDTA c CaCl2 ' ^ CaCl2 ’ °bjętość i stężenie molowe roztworu CaCl2
17