Krzysztof CHOMICZEWSKI
Wojskowa Akademia Techniczna w Warszawie
Żegluga morska od starożytności była niezwykle ważnym czynnikiem rozwoju cywilizacji, wymiany handlowej i odkryć geograficznych. Z tamtych czasów pochodzi znana sentencja Plutarcha (ok. 46-120 p.n.e): ”Navigare necesse est, vivere non est ne-cesse”, która znakomicie ilustruje znaczenie żeglugi dla ludzkości. W czasach nam współczesnych gospodarka morska jest niezbędnym elementem funkcjonowania światowej gospodarki. Wystarczy wspomnieć, że ponad 80% światowej wymiany handlowej odbywa się drogą morską1, a ponad 90% ładunków międzykontynentalnych transportowanych jest tą drogą2'3. Aby przy takim natężeniu przewozów system transportu morskiego był sprawny, podjęto w ostatnich dekadach wiele działań organizacyjnych, które pozwoliły na jego udoskonalenie, co jest ważnym elementem zwiększenia wzrostu gospodarczego na świecie wraz z usprawnieniami musiało pójść szerokie otwarcie systemu i jego „rozszczelnienie”, co znakomicie ułatwia działania terrorystów w zależności od stawianych sobie przez nich celów. Należy pamiętać, że w skali światowej ten system nie ma jednolitej organizacji i ujednoliconego zabezpieczenia. Sprawia to, że system transportu morskiego jest bezbronny wobec zamachów terrorystycznych i może być doskonałym celem ataku terrorystów lub narzędziem takiego ataku.
Do najważniejszych zagrożeń, które mogą być, bądź są powodowane przez przestępców różnego autoramentu, należą m.in.:
■ piractwo (współcześnie najczęstsze zagrożenie);
■ terroryzm morski i portowy;
■ przemyt (ludzi, towarów, broni, materiałów wybuchowych, środków CBRN)4
Według ekspertów Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) można wyróżnić pięć czynników zagrożenia terrorystycznego związanego z żeglugą:
A. Hildebrandt, Międzynarodowy handel morski. Pomorski Przegląd Gospodarczy, 2009,2, s. 41-47.
W. Zdanowicz, Ochrona żeglugi i portów morskich (cz.l). www.zabezpieczenia.com.pl/publicvstvka/ochrona-zeglugi-i-portow-morskich-czesc-l.
M. Łuczkowska, Piractwo i terroryzm morski jako zagrożenie transportu morskiego, 2010, Logitrans - VII Konferencja Naukowo-Techniczna, s. 733-744.
K. Wróbel, Zintegrowane systemy bezpieczeństwa morskiego, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, 2009, 63, s. 95-103.