6931257472

144

MATERIAŁY

Podhalański, Wiadomości Kościańskie, Wiadomości Oławskie. W grupie pism samorządowych nie było licznych przypadków profesjonalizmu, ale niektóre tygodniki, np. Gazeta Ostrowska (Ostrów Wlkp.), Krąg (Nowa Sól), Wiadomości Rudzkie (Ruda Śląska), Nowa Gazeta Żorska, pozostały trwałym dorobkiem samorządów mimo zmian, jakie zachodziły we władzach lokalnych¹.

Prasa lokalna najlepiej rozwijała się w regionach z tradycjami wydawniczymi: Śląsk, Wielkopolska, Pomorze. Obok gazet tworzonych w gminach i małych miasteczkach, byłych miastach powiatowych, nadal utrzymywały się tygodniki wydawane w nowych województwach. Tytuły te po 1990 r. kupowane były najczęściej przez spółdzielnie dziennikarskie lub prywatne firmy krajowe². Zupełną nowością było tworzenie lokalnych redakcji mediów elektronicznych. Rozgłośnie radiowe powstały prawie we wszystkich miastach wojewódzkich (np. w Koninie działały aż trzy). W mniejszych ośrodkach stacje radiowe nie zdołały się w większości zadomowić, choć przetrwały m.in. w Bochni, Grudziądzu, Zakopanem. Podstawową barierę w ich rozwoju stanowiły trudności z osiągnięciem profesjonalnych standardów oraz szczupły rynek reklam³.

Żywiołowo zaczęła rozwijać się telewizja kablowa, jej właściciele (w większości spółdzielnie mieszkaniowe) podejmowali się też organizacji studia nadającego program lokalny. I choć kłopoty techniczne i prawne uniemożliwiły utrwalenie tych działań, to w wielu miastach (np. Biłgoraj, Bytów, Koło, Kozienice, Świdnica, Żary) lokalna TV stała się głównym środkiem przekazu.

Z punktu widzenia funkcjonowania lokalnych elit, obecność miejscowej prasy była (obok pięcioprzymiotnikowych wyborów, rządów prawa, wolnego rynku) filarem demokracji. Stanowiła też jedną z wielu nowości, jakie przyniósł upadek PRL. Jawność działania, możliwość publicznej krytyki, niezależność dziennikarskiej opinii - wszystko to nie mieściło się przed 1990 r. w kanonach sprawowania władzy na polskiej prowincji. Dla przedstawicieli rad i zarządów współpraca z lokalnymi mediami okazała się trudnym wyzwaniem, tym bardziej, że brakowało szczegółowych regulacji prawnych dotyczących udostępniania informacji publicznych. Z kolei u dziennikarzy z kilkumiesięcznym doświadczeniem korzystanie z wolności słowa łatwo przekształcało się w nadużywanie tego prawa. Stąd w pierwszej kadencji samorządu dochodziło do częstych konfliktów na linii redakcja - urząd. I nie miało znaczenia, że ludzie z tych dwóch instytucji mieli zbieżne poglądy polityczne, że działali w tych samych komitetach

1

   Skutecznym rozwiązaniem było przekształcenie samorządowego wydawnictwa w samodzielny zakład budżetowy rady miasta (przykład Nowej Soli), co oddzielało redakcją od bezpośredniego wpływu urządu miejskiego, ale zapewniało władzom wystarczający nadzór nad pismem. A. K. Piasecki: Lubuska czwarta władza. Środki społecznej komunikacji w woj. lubuskim. Zielona Góra 2000, s. 179-186.

2

   M. J a c h i m o w s k i, M. G i e r u 1 a: Możliwości i ograniczenia w kształtowaniu sią mediów lokalnych w okresie transformacji. Wybrane aspekty problemu, [w:] Media regionalne i lokalne a demokracja na szczeblu lokalnym, Rzeszów 1998.

3

   J. Regulski: Samorząd III RP. Koncepcje i realizacja, Warszawa 2000, s. 351.