rozszerzenie areny działań politycznych, poprzez łączenie poszczególnych funkcjonalnych podsystemów regionalnego systemu politycznego, współpraca miedzy podmiotami publicznymi i prywatnymi oraz koordynacja obszarów działań polityk branżowych i realizujących je aktorów18.
5. Kultura ogólna regionu versus sektor gospodarki
Biorąc pod uwagę fakt, iż regionalny system innowacyjny ma stać się jednym z podsystemów funkcjonalnych w regionalnym systemie politycznym należy jego instytucjonalizacje „zakotwiczyć” w tzw. ogólnej kulturze regionu, która będzie implikowała zarówno proces tworzenia tego systemu, jak i jego materialne oraz niematerialne efekty. W zakresie rozważań nad ta ogólną kulturą regionu istotne jest - zwłaszcza z punktu widzenia prezentowanych rozważań - rozróżnienie społeczeństwa biurokratycznego od społeczeństwa przedsiębiorczego19. W społeczeństwie biurokratycznym oczekiwania społeczne wobec administracji publicznej oraz zakres jej funkcji (w tym głównie regułacyjnychO są większe, natomiast w społeczeństwie przedsiębiorczym, bardziej rozwinięte są procesy samoorganizacji społeczeństwa przy samoograniczającej się roli administracji publicznej. W przypadku Polski, a zatem i Dolnego Śląska takie społeczeństwo przedsiębiorcze jawić się może jako panaceum na wszelkie problemy potransformacyjnego kapitalizmu. Może być więc postrzegane jako sposób na ograniczenie bezrobocia, jako droga aktywizacji ekonomicznej społeczeństwa, a w konsekwencji jako sposób budowania i umacniania społeczeństwa obywatelskiego. Przejawem istnienia społeczeństwa przedsiębiorczego jest istnienie oraz rozwój wszelkiego typu organizacji pozarządowych, w tym także instytucji otoczenia biznesu, które pozostając w relacjach substytucyjno-komplementamych z administracją publiczną, mogą podejmować działania polegające na:
- świadczeniu pomocy (bezpośrednia pomoc, poradnictwo, edukacja, informacja),
- realizacji zadań grup nacisku,
- wypełnianiu luki w systemie wsparcia publicznego,
pełnieniu roli strażnika zasad: dobrowolności działania, przedsiębiorczości,
współuczestnictwa, wielości, itp.
Każdy podsystem funkcjonalny można także rozważać w czterech wymiarach:
18 Batt H.-L., (1994), Kooperative regionale Industriepolitile, Beitrage zur Politikwissenschaft Nr. 57, Peter Lang Verlag. Frankfurt am Mein, s. 303.
19 Peters G. (1999), Administracja publiczna w systemie politycznym, Scholar, Warszawa.
14