• podsystem finansowy tworzony przez podmioty i instrumenty finansowe ułatwiające generowanie innowacji i transfer technologii do gospodarki, m.in. fundusze pożyczkowe i doręczeniowe, banki, fundusze venture Capital, private equity\
• podsystem społeczno-kulturowy stanowiący charakterystyczne i specyficzne dla danego regionu cechy kulturowe (tradycję, historię), systemy wartości, formy i kanały komunikacji, poziom zaufania - układ specyficznych sposobów zachowań oraz niepowtarzalnych cech kulturowych i strukturalnych danego regionu i będący zarazem płaszczyzną konsultacji z partnerami społecznymi i obywatelskimi.
Odnosząc powyżej przedstawione podsystemy do implikacji terytorialnych, których
one działają można zatem wyróżnić trzy przestrzenie, które wzajemnie się przenikają:
przestrzeń wiedzy, przestrzeń innowacji i przestrzeń konsensusu29.
Regionalny system innowacji jest więc kompleksowym, terytorialnym i systemowym spojrzeniem na problem innowacyjności gospodarki. Jego funkcjonowanie sprzyja redukcji ryzyka innowacyjnego dla konkretnego podmiotu gospodarczego, ułatwia absorpcję różnego rodzaju wiedzy, daje możliwość interaktywnego uczenia się i wymiany doświadczeń. Jest podstawą budowania konkurencyjności regionu w dobie globalnej gospodarki, gdzie innowacja, wiedza i proces uczenia się, są kluczowymi czynnikami sukcesu gospodarczego. Umożliwia adaptację regionalnych gospodarek do procesu globalizacji30.
W oparciu o tak zdefiniowany regionalny system innowacji, który jest zazwyczaj pewną materializacją zapisów regionalnej strategii innowacji powinna być kreowana regionalna polityka innowacji. Elementem spinającym działanie poszczególnych elementów regionalnego systemu innowacji są władze regionalne.
Regionalne systemy innowacyjne są zazwyczaj systemami wyodrębnianymi administracyjnie. Komplementarnie do podejścia administracyjnego każdy region powinien bazować na historycznie ukształtowanym poczuciu tożsamości regionalnej, czy uwarunkowaniach geograficznych.
Stopień uwzględnienia wszystkich relewantnych aktorów regionalnych w zakresie ich włączania w ramy regionalnego systemu innowacyjnego oraz kompatybilność działań administracyjnych, a także uwarunkowań morfologiczno-kulturowych możne wpłynąć bądź to na sukces bądź na porażkę tego funkcjonalnego podsystemu. Do kryteriów sukcesu zalicza się:
29 Etzkowitz H. (2002), The Triple Helix of University Industry Government Implications for Policy and Evaluation, Science Policy Institute, Working paper, s. 11.
,0 Okoń-Horodyńska E. (2000), Jak budować regionalne systemy innowacji, [w:] Polska Regionów nr 15/2000, Warszawa.
18