Dążąc do zwiększenia precyzji prognoz płynności bank centralny podejmował inicjatywy mające na celu ograniczanie zmienności oraz wzrost przewidywalności autonomicznych czynników płynności. Należały do nich:
■ otwarcie rachunku walutowego dla MF w NBP od 2000 r.,
■ wprowadzenie ustalanego corocznie limitu dla skupu i sprzedaży walut przez NBP na rzecz MF od 2002 r.,
■ wprowadzenie limitu lokat MF utrzymywanych w NBP i zmiana formuły ich oprocentowania od 2005 r. (umowa ramowa pomiędzy MF a NBP zakładająca stopniowe ograniczanie limitu lokat do 1 mld zł).
Z kolei, przeświadczenie banków o zdolności banku centralnego do zbilansowania warunków płynnościowych, pomimo zaistniałego odchylenia warunków płynnościowych od prognozowanych przez NBP, wynika z wcześniejszych doświadczeń banków dotyczących sposobu zarządzania płynnością sektora bankowego przez bank centralny oraz sposobu komunikacji banku centralnego z rynkiem (m.in. publikacja prognoz płynności sektora bankowego, spotkania robocze z przedstawicielami sektora bankowego, dotyczące funkcjonowania systemu operacyjnego polityki pieniężnej NBP).
Przez większość okresu utrzymywania rezerwy obowiązkowej NBP może „eliminować” zaistniałe odchylenia warunków płynnościowych od prognozowanych poprzez odpowiednie kształtowanie kolejnych w okresie rezerwowym operacji otwartego rynku. Uwzględniając to, a także wykorzystując uśredniony charakter systemu rezerwy obowiązkowej, banki nie muszą każdego dnia dążyć do bilansowania własnej pozycji płynnościowej, co ogranicza konieczność korzystania z operacji depozytowo-kredytowych NBP.
W warunkach standardowych, tj. pomijając okres od jesieni 2008 r., w przypadku krajowego sektora bankowego większe wykorzystywanie operacji depozytowo-kredytowych ma miejsce zwykle dopiero pod koniec okresu rezerwowego, zwłaszcza po ostatniej w okresie operacji podstawowej. W dniach tych sektor bankowy (netto) nie ma możliwości zbilansowania własnej pozycji płynnościowej w ramach operacji otwartego rynku i w przypadku nadwyżki/niedoboru płynności zmuszony jest korzystać z operacji depozytowo-kredytowych NBP. Skala niedopasowania płynnościowego, a tym samym wykorzystania operacji depozytowo-kredytowych, wpływa w tych okresach na cenę pieniądza na rynku, tj. na krótkoterminowe stopy procentowe.
9