7008824202

Wybrane aspekty metodologii integralnej 17

Złożona wersja czterech ćwiartek - Integralny Pluralizm Metodologiczny

Cztery ćwiartki modelu AQAL stanowią podstawę Integralnego Pluralizmu Metodologicznego (IntegralMethodologicalPluralism - IMP) - postdyscypli-narnego i metaparadygmatycznego podejścia do badań naukowych, które Wil-ber (2007; tenże, 2011) przedstawił w pełnej formie w ostatnim dziesięcioleciu¹*. IPM - zbiór paradygmatów, praktyk społecznych i nakazów badawczych - odwołuje się do trzech zasad integrujących: niewykluczania, odsłaniania i ustanawiania. Zasada niewykluczania (nonexlusion) uznaje za prawdziwe te twierdzenia, które pomyślnie przeszły test zasadności w ramach swych własnych paradygmatów, co uprawnia badaczy do orzekania o istnieniu zjawisk czy faktów w obrębie ich własnej dziedziny, nie upraw nia ich zaś do wydawania sądów' odnoszących się do paradygmatów spoza tej dziedziny. Druga z zasad, odsłaniania (unfoldmenl), przyjmuje, że w spektrum metod i praktyk badawczych można znaleźć takie, które przynoszą szerszy obraz zjawisk, odkrywają więcej prawd niż inne praktyki. Zasada ustanawiania (enactment) powiada z kolei, że na obraz badanego zjawiska, czyli jego ustanowienie i wprowadzenie w życie, istotny wpływ wywiera perspektywa obrana przez badacza, przyjęta metoda badawcza, poziom rozwoju badacza w rozmaitych liniach (np. w' linii poznania, tożsamości, moralności i innych), stan jego świadomości itd.

Ćwiartki w kontekście IMP nie występują tylko jako wymiary doświadczenia, lecz także jako perspektywy'. Na każdy z czterech wymiarów - intencjonalny', behawioralny, kulturowy i systemowy' (lub subiekty'wny, obiektywny', inter-subiektywny, interobiektywny) - można bowiem spoglądać z różnych perspektyw, od środka i z zewnątrz. Przykładowo, na subiektywne odczucia w wymiarze intencjonalnym (GL) można spojrzeć: a) z subiektywnej perspektywy Ja, która ukaże owe bezpośrednie odczucia jednostki, b) z obiektywnej perspektywy To/Te, która odsłoni zewnętrzną (strukturalną) stronę tych subiektywnych odczuć. Suma owych wewnętrznych i zewnętrznych podejść lub spojrzeń na fenomeny w obrębie czterech ćwiartek daje osiem perspektyw -Wilber utrzy'muje, że każdej osobie można przyporządkować osiem rdzennych perspektyw. Każdą z tych perspektyw' odsłania inna metoda badawcza, a raczej rodzina metod i technik badawczych. Owe dopełniające się metody badawcze, z których każda odsłania unikalny, niedostępny dla pozostałych metod fragment rzeczywistości, układają się w dwie grupy podejść: (1) analizujące wnętrze danej ćwłartki, (2) analizujące daną ćwiartkę od zewnątrz (schemat 10).

1

* Integralny Pluralizm Metodologiczny został szczegółowo omówiony, m.in. w kontekście badań edukacyjnych, działań terapeutycznych i analizy definicji, w następujących publikacjach: M B. Kielar (2012a. 2012b), M.B. Kielar, a’. Gop (2012).