7025753139

7

POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ Seria: Studia i Materiały, nr 17, 2008

tą rozwoju. Cechy, których natężenie jest niekorzystne dla analizowanej sfery, np. współczynnik zgonów niemowląt, określa się mianem destymulant. Wyróżnia się też zmienne, zwane nominan-tami, których pewien poziom jest uważany za optymalny, natomiast zbyt duże odchylenia zarówno w dół, jak i w górę są uznawane za niekorzystne.[4]

Konstrukcję TMR należy rozpocząć od zapisania macierzy X zawierającej obserwacje cech diagnostycznych X_n X₂,..., X_K, którą przekształca się w wektor z mający postać: Z = [z,, z₂5•••» z_N], gdzie: z₍. (i = 1,2,..., N) to TMR obiektu O,. Przy konstruowaniu TMR sumuje się cechy diagnostyczne. Należy więc przekształcić zmienne destymulanty na stymulanty, aby większe wartości przekształconych cech świadczyły o wyższym poziomie rozwoju zjawiska. Przekształceń takich można dokonać na wiele sposobów, np.: zakładając, że cecha X’_k ma charakter

destymulanty, to cecha X_k będzie stymulantą po przekształceniu: x_ik = ma\-x'_jk, x_ik = -7- .

i    X_jk

^Xik ^=Ck~ ^X'ik *

gdzie: x_ik - stymulanta, x'_k - destymulanta, c_k - stała, przy czym c_k > max{x_/t}.

W przypadku konstrukcji TMR opartej na zestandaryzowanych wartościach cech diagnostycznych stosuje się następujące przekształcenie zestandaryzowanej destymulanty w zestandaryzowaną stymulantę: z_ik := ~z'_k .[2][7]

Procedury wyznaczania miernika syntetycznego można podzielić na dwie grupy.

Metody bezwzorcowe, które sprowadzają się do wyznaczenia zmiennej syntetycznej będącej funkcją znormalizowanych cech zbioru wyjściowego. W metodach tych konstrukcja zmiennych syntetycznych zależy od sposobu normalizacji. Cechy przekształca się zwykle zgodnie ze wzorem:

(1)

gdzie: a, b, c to parametry normalizacji.

W praktyce najczęściej stosowanym sposobem doprowadzania do porównywalności cech o różnych mianach jest ich:

• standaryzacja (a = x_k,b = s_t,c = 1)

(2)

^Zk ~

s_k

c_jk -x_k)² , otrzymuje się macierz cech standaryzowanych postaci: Z = [z_ik] o wymiarach [NxK], dla wyznaczonej w ten sposób zmiennej:

s²k = l,x_k = 0.

• normalizacja (a = 0,b = maxx_ik,c = 1):