7186602901

Polityka strukturalna Unii Europejskiej...

gospodarki w pierwotnej wersji budżetu miały mieć wsparcie w wysokości 133 mld euro (13% z 1025 mld) ostatecznie zyskają 74 mld z 864 mld euro). Redukcja wydatków dotknęła również tzw. II Filar integracji europejskiej (zmniejszenie środków na politykę zagraniczną oraz unijne bezpieczeństwo).

Wyzwania stojące przed polityką strukturalną UE

Prowadzona przez UE polityka spójności ekonomiczno-społecznej nie była dotąd kwestionowana. W dalszym ciągu pozostaje ona osią polityki społeczno--gospodarczej integracji europejskiej. Jednakowoż kontrowersje wokół wielkości i struktury wydatków budżetowych, które m.in. doprowadziły do fiaska szczytu Unii (czerwiec 2005 roku) w sprawie projektu budżetu na lata 2007-2013, stawiają coraz więcej znaków zapytania również wobec polityki strukturalnej Unii. I nie chodzi o koszty księgowe tej polityki, ale raczej o jej efektywność, w tym o strukturę wydatków samej polityki strukturalnej. Tylko niewielka część wydatków idzie na wsparcie obszarów high-tech, innowacyjności w ogóle. W UE problemem jest nie tylko niski poziom wydatków na innowacje, ale także źródło ich pochodzenia. Przedsiębiorstwa w UE przeznaczają średnio tylko 55% wydatków na innowacyjność, podczas gdy według niezależnych ekspertów UE, powinno to być przynajmniej 66%.

Zmieniające się warunki gospodarowania wewnątrz¹⁷ i na zewnątrz Unii zmuszają do głębszej refleksji. Nawiązują one zresztą do treści obiektywnego prawa nierównomiernego rozwoju w przestrzeni oraz warstwy wnioskowej tzw. geografii ekonomicznej¹⁸. Wnioski te potwierdzają m.in., że wspólny rynek (podobnie jak i unia walutowa-gospodarcza) może być korzystniejszy dla centrów i silnych gospodarczo członków UE niż dla państw peryferii gospodarczych Unii. Niestety, te najbogatsze europejskie regiony już od dawna nie należą do centrum technologicznego świata. Wydaje się, że tak jak deformacja racjonalnych wyborów unii celnej z racji odgradzania się od światowej konkurencji zmniejsza efektywność gospodarowania, tak też zasada derogacji, przyjęta w odniesieniu do polityki strukturalnej całej UE-25 - w tym brak restrukturyzacji wydatków budżetowych UE, może mieć dodatkowo ujemne przełożenie na racjonalne wybory ekonomiczne (szczególnie w warunkach permanentnego poszerzania rynku Unii o kra-

¹⁷    Propozycje największych płatników budżetu UE, by zredukować udział wydatków budż.etowych w latach 2007-2013 (w relacji do PKB UE) do 1%, co może zredukować fundusze strukturalne (30% budżetu Unii), świadczą poniekąd, że finansowa (nie)wydolność tych krajów daje o sobie znać. Potwierdzają to zresztą kłopoty m.in. Niemiec, Francji, Włoch w realizacji dyrektywy Paktu Stabilności i Wzrostu w zakresie deficytu budżetowego. Więcej na ten temat zob. E. M. Pluciński, Świat-Europa-Polska, cz. 2, Wrocław 2007.

¹⁸    Por. dynamiczne efekty wspólnego rynku w niniejszym artykule.

143