7008823481

Nr ł(2)2oii Kultura i Wychowanie_

B. Sitarska, Człowiek współczesny - humanista...

z wiary w twórczy charakter wiedzy, która opiera się na nauce i modyfikacjach eliminujących jej niekorzystne konsekwencje, jak i z przekonania, że nastał kres wiedzy naukowej i pojawiło się miejsce na uformowanie się nowej jakości wiedzy. Pesymizm bierze się zarówno z przekonania, że jeden typ wiedzy - naukowej - instrumentalnie zdominował życie ludzkie, zagroził naszej kulturze, a nawet naszemu istnieniu, jak i z przeświadczenia, że dotychczasowa formuła rozwoju wiedzy wyczerpała się i grozi nam wtórne zezwierzęcenie, powrót do ślepej siły i upadek cywilizacji". Takim obawom i nadziejom towarzyszą różne koncepcje społeczeństwa nowoczesnego'"'.

W człowieku drzemią różne pasje. Są one powodem ludzkich wzlotów i upadków. One dostarczają człowiekowi najgłębszych wzruszeń i one prowadzą do jego najgłębszych dramatów. Wszystkie stworzone przez człowieka dzieła kultury i techniki są wynikiem jego pasji. Wszechświat nosi na sobie ślady ludzkich pasji. Jedną z najbardziej pierwotnych pasji człowieka jest jego pasja wiedzy. Tej pasji nauka zawdzięcza swoje istnienie. Dla człowieka współczesnego, humanisty, jest to najważniejsza pasja, bez której dzisiaj życie byłoby sobie trudno wyobrazić. Ale samo uprawianie nauki dziś nam już nie wystarcza. Człowiek współczesny powinien wiedzieć, jak odróżnić dobrą naukową wiedzę od tego, co tylko naukę 44 Najczęściej można spotkać w literaturze takie określenia społeczeństwa przełomu XX/XXI wieku, jak: .nowoczesność wysoko rozwinięta', .późna nowoczesność' (A. Giddens 2001), oraz .społeczeństwo ryzyka' (U. Beck 2002). Pojawiają się koncepcje: ponowoczesności (Bauman 1992), pokapitalizmu (Drucker 1999), postmodernizmu (Welsch 1998) czy postinduslrializmu (Bell 1994). Przedrostki te wyrażają .uczestniczenie" teraźniejszości w przyszłości. Współczesność określana jest również jako: .koniec historii" (Fukuyama 1996), .trzecia lala' (Toffler 1997), .technopol' (Postman), .zderzenia cywilizacji' (Huntington).

udaje. I nie wystarcza mu już nauka, musi uprawiać filozofię nauki⁴⁵.

Zakończenie

Na ukształtowanie się człowieka przełomu XX i XXI wieku ogromny wpływ wywierają nauki humanistyczne. W tym szczególne miejsce w tym DZIELE przypada pedagogice, a także filozofii. Bardzo niepokojące są problemy wywołane zmianami ustrojowymi i kryzysem dominującego przez wiele lat sposobu widzenia świata, uwikłaniami dawnymi i nowymi - wsferze polityki i ideologii. To właśnie od pedagogiki i filozofii oczekuje się pomocy, sugestii w sprawach edukacji i życia w ogóle.

Schyłek XX i początek XXI wieku, a zarazem przełom drugiego i trzeciego tysiąclecia naszej ery, okazał się okresem niezbyt obfitującym w syntezy dorobku przeszłości i projekty dotyczące przyszłości. Wprawdzie obserwuje się swoisty renesans dawniejszych teorii i koncepcji, próby nowego odczytania, reinterpretacji, wreszcie wykorzystania do tłumaczenia współczesnych zjawisk. Ich żywotność może świadczyć o wartości i trwałości wartości humanistycznej, ale równie dobrze może być spowodowana niedostatkiem nowych propozycji⁴⁶.

Nadchodzące czasy wymagają upowszechnienia wzorca człowieka uniwersalnego. Rysuje się nowa wizja jakościowa rodzącego się systemu umiejętności profesjonalnych, a także zachowań człowieka związanych z jego życiem prywatnym.

45    Zob. M. Heller, J. Życiński, Pasja wiedzy. Między nauką a Wożoną, Wyd. PETRUS, Kraków 2010, s. 5.

46    T. Lewowicki, O tożsamości, kondycji i powinnościach pedagogiki, Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa-Radom 2007, s. 8-9.

34