7349811112

kompaktowe (o średnicy 8 cm) dla systemu Data Discman DD-1EX firmy Sony: niewielkie rozmiary odtwarzacza tego typu nośników informacji umożliwiają swobodne korzystanie z ich zawartości w różnych warunkach. Są to przede wszystkim wydawnictwa informacyjne: leksykony fachowe (historia, nauki ekonomiczne), słowniki językowe, ortograficzne, wyrazów obcych i synonimów, katalogi biznesowe zawierające informacje o przedsiębiorstwach. Inny rodzaj elektronicznych wydawnictw jest bardziej zorientowany na zachowanie logicznej struktury (organizacja książki w rozdziały, sekcje, podsekcje), niż fizycznej natury książki. W publikacjach tego typu informacja jest zwykle przedstawiana w przewijanym oknie.Przykładem mogą być wydawnictwa Dynatext i Super-book, które zapewniają indeksowanie pełnotekstowe, połączenia między wybranymi fragmentami tekstu, nawigację i orientację poprzez dynamiczny spis treści, prezentację danych w wielu oknach.

Trzecia grupa elektronicznych książek uwzględnia zarówno fizyczne jak i strukturalne właściwości drukowanych publikacji. Nawiązanie do fizycznych atrybutów książki ma na celu raczej odtworzenie takich cech, jak np. obraz strony, niż rozwiązanie problemu portatywności urządzeń służących do odkodowania przekazu. Wydaje się to być najlepszym rozwiązaniem dla czytelników, którzy preferują drukowaną postać dzieła, a muszą, czy też chcą, sięgnąć do jego elektronicznej wersji. Jako przykłady systemów uwzględniających zarówno formę jak i strukturę drukowanych publikacji mogą posłużyć projekty hiper-książki (konwersja istniejących elektronicznych tekstów na elektroniczne książki) i książki wizualnej (konwersja dzieła drukowanego na jego elektroniczny odpowiednik).¹

W przypadku hiper-książki, oprócz standardowych możliwości wydawnictw elektronicznych (hipertekst, multimedia, indeksowanie pełnotekstowe etc.), uwzględnione zostały również niektóre zwyczajowe aspekty obcowania z książką. Korzystanie z tekstu utrwalonego na nośniku papierowym umożliwia czytelnikowi sporządzanie notatek na marginesach lub w innych miejscach tekstu, zaznaczanie i podkreślanie interesujących partii, uzyskanie informacji o relacji pomiędzy stronami przeczytanymi a nie przeczytanymi, przeglądanie, a właściwie przerzucanie kartek, w poszukiwaniu interesujących fragmentów. Hiper-książka nawiązuje do tradycyjnych rozwiązań typograficznych, prezentując na ekranie obraz otwartego dokumentu. Strona zawiera szereg standardowych komponentów: stopkę, nagłówek, marginesy oraz sam tekst, który może być wzbogacony o uwagi, ilustracje i inne elementy. Funkcje uwzględnione w komputerowym systemie hiper-książki odwołują się do fizycznych czynności związanych z lekturą dzieła, a więc: przewracania kartek, otwierania i zamykania książki. Orientację w tekście zapewniają: spis treści, nagłówki oraz ciemny pasek wzdłuż dolnej krawędzi strony, którego wielkość jest proporcjonalna do liczby przeczytanych stron. Ponadto system oferuje użytkownikowi szereg udogodnień, z którymi styka się również czytelnik drukowanych publikacji, a więc możliwość wpisania adnotacji oraz podkreślania i zaznaczania wybranych fragmentów, odtworzenie dróg wcześniejszych poszukiwań (system zapamiętuje te miejsca w tekście, z których użytkownik korzystał), kopiowanie dowolnych fragmentów tekstu. Drugi ze wspomnianych projektów, dotyczący książki wizualnej, ma na celu jak najwierniejsze odwzorowanie tradycyjnej książki na ekranie komputera. W praktyce oznacza to dokładnie replikę strony (czy też sąsia-

36

1

M. Landoni, N. Catenazzi, F. Gibb: Hyper-Book and Visual-Book in an Elektronie Library. Department of Information Science. Glasgow: University of Strathclyde.